Temmuz 2016 sayi 19 Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin
Yüklə 0,9 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İZNİK’TE SPOR BAYRAMLARI
46 47
| Temmuz 2016 | Sayı 19 BURSA ’ DA ZAMAN | Temmuz 2016 | Sayı 19 BURSA ’
araştırma / Bir Dünya Kenti Olarak İznik / Hacı TONAK Fotoğrafa bakıldığında, Turgut Bulut beyin durduğu yerin, bazilika örenini kuzeyin- den yarım ay şeklinde sarmalayan başka bir yapının ayakta kalmış yükseltilerinden biri olabileceği akla geliyor. Mustafa Şahin hocanın yazısında yer verilen ve ören yerini su altında gösteren fotoğrafta, bu yayın göl içinde doğu yönünde uzanan kalıntısı açıkça görülebiliyor. Turgut Bulut beyin üzerinde durup poz verdiği ve o yıllarda örüntüsü daha tümüyle çözülmemiş hisarımsı yapı da söz konusu yayın son ucunda hayli belirgin. İki fotoğraf arasındaki ortaklık, doğal olarak burada bitiyor. Turgut Bulut bey; Bursa’da Baro Başkanlığı, Türkiye Barolar Birliği’nde kurucu üyeliği ve yönetim kurulu üyeliği, Dünya Barolar Birliği’nde Türkiye temsilciliği, Bursa Erkek Liseliler Derneği’nde başkanlık, Cumhuriyet Halk Partisi’nin Bursa İl örgütünde uzun süre yönetim kurulu üyeliği gibi farklı sos- yal, siyasal görevler üstlenmiş, ama en çok da mesleki başarıları ve mesleğine kattıkları ile ün kazanmış, Bursa’nın yaklaşık yüz yıllık zaman dilimi içindeki değişimi ile olayları- na doğrudan tanık olmuş tarihi bir kişilik. Gözlemlerine de hafızasına da tam olarak güvenilebilir; fotoğrafta durduğu yerden, su altındaki kalıntıları görmekle birlikte adlandırmakta o gün olduğu gibi bugün de tereddüt gösteriyor: “bazilika da, başka bir yapı da olabilir” diyor. Su altında yatay uzanan bir yapı kalıntısının ne olduğuna dair bir yargıda bulunabilmek kolay değil. Bir resmi bütünüyle görebilmek için, dikey bir dayanağa sahip olmasına ve yüz yüze olmanıza karşın geriye çekilip uzaktan bakılması gerektiği bilinir; Mustafa Şahin hocanın “St. Neophytos bazilikası” olarak adlandırdığı, ilgili yazıyı tamamlayan fotoğrafın tümlüğünü de objektifin böyle görmesine ve elbette öteki uygun koşullara borçluyuz. St. Neophytos bazilikasına adını veren Ne- ophytos, Uludağ çevresindeki yerleşimlerin birinde Hristiyan bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmiş; inancı dolayısıyla da 16 ya da 17 yaşındayken, “Roma imparatoru” sanını paylaşan Diokletianus’un yürüttüğü Hristiyan karşıtı bir kampanya sırasında akıl almaz işkencelerle öldürülmüştü. St. Neophytos’un İznik’te “martir” mertebesine eriştiği günlerde, sonradan onun gibi Hristi- yanlık tarihine “Aziz” sanıyla geçen İmpara- tor Birinci Konstantin İzmit’te, (Nikomadya) tetrarşi üyeleri arasına katılıyordu. Tetrarşi, “Augustus” sanı taşıyan iki büyük impara- tora ve hiyerarşide onları izleyen “Caeser” sanı taşıyan iki küçük imparatora dayanan dörtlü bir yönetimdi. Roma tarihinin “Büyük” sanıyla andığı tek imparator olan Birinci Konstantin, İlirya’da, Niş kentinde, sonradan imparatorluğa kadar yükselecek General Konstantius Chlorus’un oğlu olarak dünyaya gelmişti (272). Nicomedia’da, daha 19 yaşındayken babası gibi bir tetrark, bir general ve impa- rator olan Diokletianus’un yakın adamların- dan biri oldu. MS 305 yılında tetrarklardan Maximianus’un çekilmesiyle onun yerini alarak Roma merkezi yönetimini paylaşan dört kişinin arasına katıldı. Ertesi yıl babası- nın ölümü üzerine, kendisine bağlı orduları harekete geçirerek Augustus ünvanını aldı ve “birinci adamlığını”, dolayısıyla da yöne- timini ilan etti. Gene de, Birinci Konstantin’in tüm Roma İmparatorluğu’nun tek egemeni olması için tam 18 yıl geçmesi gerekecekti. İmpara- torluk iddiasında bulunan tetrarklardan Maximianus’un 320 yılında boğdurularak öldürülmesi, Galerius’un ise 310 yılında doğal nedenlerden ölümüyle birlikte, bu hakkın sahiplerinden geriye bir tek Augus- tus Arelius Maxentius kalmıştı. 28 Ekim 312 tarihinde Roma kentinin hemen dışındaki Milvian köprüsü’nde yapılan savaşta Kons- tantin, Maxentius’un ordusunu bozguna uğrattı. Maxentius kaçmaya çalışırken Tiber Nehri’nde öldürüldü. Birinci Konstantinus, bu tarihten sonra artık Roma’nın Augustus’u ve Licinius ile birlikte iki büyük imparatordan biridir. Licinius, Konstantin’le çatışmaktansa kızkardeşi Flavia Julia Constantia ile evlenerek, ona akrabalık bağı ile bağlanmayı seçti. Bu akrabalık ilişkisi kendisine bir tür koruma sağlarken, bir taraftan da her iki imparatora diğerinin bölgesi üzerinde hak iddia etme fırsatını vermekteydi. Bu şansını değer- lendirmek üzere ilk hamleyi yapan Licinus oldu. İki imparatorun ortak imzasıyla Hristi- yanlara bazı haklar tanıyan Milano sözleş- mesinin ilan edilmesinin hemen ardından harekete geçerek kayınbiraderinin yaşamı- na mal olacak bir komploya destek verdi. Komplocular başarılı olabilseydi Licinius, veraset yoluyla Roma’nın tek egemeni ola- caktı; ne var ki öyle olmadı, komplo açığa çıktı ve Roma’nın doğusu ile batısı arasında birçok kez olduğu gibi iç savaş çıktı (314). Konstantin’in orduları karşısında İstanbul’a kadar gerileyen ve bu kentin surlarının arkasına hapsolan Licinius, bunaltıcı kuşat- mayı donanmasıyla yarmaya çalışsa da ba- şaramadı. Üsküdar civarında 18 Eylül 324 tarihinde yapılan savaşta Konstantin’in as- kerlerine esir düştü. Usta bir stratej ve çok iyi bir savaş taktisyeni olan I. Konstantin, acımasızlığıyla da ünlüydü. Kız kardeşine ve imparatorluk ileri gelenlerine Licinius’un canını bağışladığını bildirmesine karşılık altı ay sonra bu büyük rakibini, ardından da kız kardeşi ile çocuklarını ortadan kaldırdı. Tam adı Latincedeki yazılışıyla Gaius Flavius Valerius Aurelius Constantinus olan bu büyük hükümdar; İznik’te su altında yatan bazilikaya adını veren, olasılıkla kabri de orada olan yoksul çocuk aziz Neophy- tos’u öldürten imparator Diokletianus’un yardımcılarından ve olasılıkla da Romalıları eğlendiren Hristiyan karşıtı şiddet kampan- yalarını örgütleyenlerdendi. Sonra, tetrar- şinin dört üyesinden biri ve sonrasında da tek başına imparator oldu ve Neophytos’un bazilikasında Birinci Konsil’i toplayarak kilise tarihine “Aziz” ve “Büyük Konstantin” olarak geçti.
İznik’in (Nikea) bir dünya kenti, evrensel bir kent olduğunu tarihsel hikayeler açıkça ortaya koyar. Anadolu’nun eski çağlarında gelişmiş kentlerden beklenen işlerden biri spor bayramları düzenlemek ve bunlar aracılığıyla sporun gelişmesine ve spor- culara destek olmaktı. Bitinya, Roma ve Bizans’daki Nikea, düzenli bir şekilde bu bayramları kutlayan kentlerdendi. Çünkü gerek bayındırlığı, gerek zenginliği, gerekse sosyal yaşamı ve kültür yaşamı bakımın- dan dönemin önde gelen kentleri arasında sayılıyordu. Olimpiyatlarla benzerlik taşıyan bu spor bayramlarında Nikealı sporcuların başarıları konusunda günümüze ulaşmış bilginin olmadığı belirtiliyor. Ne var ki başka kentlerden gelip Nikea spor bayramlarından madalyalar ve ödüllerle kentlerine dönen kimi sporcular, başarılarını anlatan heykel- ler, yazıtlar ve resmedildikleri sikkeler ara- cılığıyla biliniyor. Bayramlardan madalya ile ayrılan sporcu için başarı kazandığı şehirde ve doğduğu ülke veya kentte heykel dikilir, kaidesine de sporcunun adı, yarıştığı spor dalı, elde ettiği derecesi yazılırdı. Nikeia spor bayramlarında ödül alanlardan bugüne değin isimleri keşfedilenlerden bir kısmı şöyle sıralanıyor: Lidya’da Saitta’lı güreşçi M. Aurelius Artemidoros: Nikea’da imparator Kommo- dus (180-192) için yapılan Kutsal Agon oyunlarında ödül aldı. Kutsal Agon (kutsal bayram) yalnızca bazı ayrıcalıkları olan önemli kentlerde kutlanırdı. Nikea gibi Nikomedya da bu kentler arasındaydı. Nikea’da kutlanan Kutsal Agon oyunlarına uzak ülkelerden ve kentlerden de sporcu- lar katıldığı Atina’da bulunan ve Septimus Severus dönemine tarihlendirilen bir sporcu heykelinden anlaşılmıştır. Frigya’da Kibyralı atlet M. Aurelius Polykra- tes: Nikaia’da imparator Septimus Severus (193-211) onuruna yapılan bir Severia bayramında (yarışmalarında) ödül aldı. Frigya’da Laodikeia’lı borazancı T. Filavus Philagros: Bitinya millet meclisinin Nikea’da toplanması onuruna Tralleis’de (Lidya) düzenlenen oyunlarda ödül alan bu sporcu İmparator Karakalla’nın (211-217) kişisel ilgisini çekmiş ve imparator bu sporcunun heykelinin dikilmesi ile doğrudan ilgilenmiş- ti. Karia’da Aphrodisisas’lı atlet M. Aurelius: Bitinya’da diğer başarılarının yanında üç kez (bunlardan biri Nikea olmalı) Agustus koşusunu kazanmıştı.
Yüklə 0,9 Mb. Dostları ilə paylaş:
|