130
Heykəltəraşlıq.Rəssamlıq.Memarlıq
MA
Y
Əzim Aslan oğlu Əzimzadə 1880-ci
il may ayının 7-də Novxanı kəndində
anadan olmuşdur.
Ailənin yeganə övladı olan Əzim
1887-ci ildə molla məktəbinə daxil
olub. 1895-1899-cu illərdə rus-tatar
məktəbində təhsil almışdır.
Yaradıcılığı boyu əsrlərdən bəri for-
malaşan Təbriz Azərbaycan miniatür
məktəbinin və rus rəssamlıq məktəbinin
ənənələrindən bəhrələnmişdir.
Rəssamlığa məşhur “Molla
Nəsrəddin” jurnalında öz əsərlərini dərc
etdirməklə başlamışdır.
1906-cı ildən “Molla Nəsrəddin”, “Ba-
raban”, “Zənbur”, “Tuti”, “Kəlniyyət”
və sair jurnalların səhifələrində satirik
qrafik karikaturalarını nəşr etdirməklə
Azərbaycan satirik qrafikasının əsasını
qoymuşdur.
Əzimzadənin əsərlərinin əsas möv-
zusunu sosial təzadlar, adətlər və xal-
qın məişəti təşkil edirdi. Cəmiyyətin
müxtəlif təbəqələrinin mənfi ünsürləri
- xəsis tacirlər, fırıldaqçı din xadimləri,
şarlatanlar onun satirik qələminin
hədəfində olurdular.
O, öz əsərlərində mənfi surətləri gah
kəsərli yumor, gah yumşaq kinayə ilə
kəskin satira atəşinə tuturdu. Çəkdiyi
“İt boğuşdurma”, “Kişi arvadını döyür”,
“Varlı evində toy”, “Su üstündə dava”,
“Köhnə bakılılar” kimi əsərlərində
müxtəlif sosial təbəqələrə məxsus
tiplərin iç üzünü açaraq qadın hüquq-
suzluğuna, ədalətsizliyə qarşı çıxış edir-
di. Bu mənada, o dövrdə cəmiyyətdəki
sosial ədalətsizlikləri özündə daha qaba-
rıq əks etdirən “Köhnə Bakı tipləri” və
“100 tip” əsəri xüsusilə təqdirəlayiqdir.
Ə.Əzimzadə satirik şair M.Ə.Sabirin
“Hophopnamə”sinə çəkdiyi illüstrasiya-
larla kitab qrafikası sənətinin də əsasını
qoymuşdur.
Onun teatrlara çəkdiyi geyim
eskizləri və dekorasiyalar Azərbaycan
rəssamlığının bu sahədəki inkişafına
xüsusi təkan vermişdir.
Əsərləri dünyanın bir sıra muzeylə-
rində nümayiş etdirilən rəssamın ilk
fərdi sərgisi 1940-cı ildə təşkil olun-
muşdur.
Bakıda keçirilən birinci sərgidə tama-
şaçılar rəssamın 1200-dən çox əsərinə
tamaşa edə bilmişlər.
1920-1943-cü illərdə Ə.Əzimzadə
Azərbaycan Rəssamlıq Texnikumunda
müəllim, 1932-1937-ci illərdə isə direk-
tor olmuşdur.
1927-ci ildə yaradıcılığının 20 illik
yubileyi ilə əlaqədar “Xalq rəssamı”,
“Əmək qəhrəmanı” fəxri adlarına layiq
görülüb.
Əzim Aslan oğlu Əzimzadə 1943-cü
il may ayının 15-də Bakıda vəfat etmiş-
dir.
Bakı Rəssamlıq Texnikumu, eləcə də
Bakı küçələrindən biri onun adını daşı-
yır. Yaşadığı evdə rəssamın ev-muzeyi
açılmış, evin yaxınlığındakı bağda büs-
tü qoyulmuşdur.
Əzim Əzimzadə
1880-1943
7
Ə d ə b i y y a t
Hacızadə, B.
Azərbaycanın kari-
katuraçı rəssamları
/B.Hacızadə.- Bakı: Çaşı-
oğlu, 2005.- 120 s.
Həbibova, S. “Əzim
Əzimzadə” /S.Həbibova.-
Bakı: Şərq-Qərb, 2013.-
104 s.
Nəcəfov, M. Əzim
Əzimzadə /M.Nəcəfov.-
Bakı: Azərnəşr, 1973.-
207 s.
Xəlilzadə, F. Mil-
li kolorit və ifadə
gözəlliyi: Xalq rəssamı
Əzim Əzimzadənin
xatirəsinə /F.Xəlilzadə
//Mədəniyyət.- 2013.- 26
aprel.- S.13.
Rəssamın xatirəsinə
həsr olunmuş sərgi
//Azərbaycan.- 2013.- 17
aprel.- S.11.
İ n t e r n e t d ə
www.anl.az
www.az.wikipedia.org
www.az.wikipedia.ru
135
illiyi
Rəssam
131
MA
Y
Fuad Əbdürrəhmanov
1915-1971
Ə d ə b i y y a t
Fuad Əbdürrəhmanov
/mətnin müəl.
C.Novruzova;
Azərbaycan Dövlət
Rəssamlıq Akademiya-
sı.- Bakı, 2006.- 40 s.
Fuad Əbdürrəhmanov
/layih. rəhb.
Ç.Fərzəliyev.-Bakı,
2013.- S.9-38.
Novruzova, C. Fuad
Əbdürrəhmanov
/C.Novruzova.- Bakı:
Nurlan, 2004.- 86 s.
Quliyev, Ə. Azərbaycan
heykəltəraşlığının
görkəmli nümayəndəsi
/Ə.Quliyev //525-ci
qəzet.- 2011.- 16 no-
yabr.- S. 7.
Sadıqov, S. Fuad
Əbdürrəhmanovun
“Nizami Gəncəvi”
abidəsi /S.Sadıqov
//Paritet.- 2012.- 21-22
fevral.- S.14.
İ n t e r n e t d ə
www.anl.az
www.az.wikipedia.org
www.karabakh.az
Fuad Həsən oğlu Əbdürrəhmanov
1915-ci il may ayının 11-də Nuxada (in-
diki Şəki) anadan olmuşdur. 1929-1932-
ci illərdə Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq
Texnikumunda və 1935-1939-cu illərdə
İ.Y.Repin adına Leninqrad Boyakarlıq,
Heykəltəraşlıq və Memarlıq İnstitutun-
da təhsil almışdır. 1942-1948-ci illərdə
Ə.Əzimzadə adına Azərbaycan Dövlət
Rəssamlıq Məktəbində dərs demişdir.
F.Əbdürrəhmanov yaradıcılığa port-
ret janrı ilə başlamış, 30-cu illərdə
Azərbaycan mədəniyyət xadimlərinin
büst-portretlərini (Ə.Haqverdiyev,
M.F.Axundov, Ü.Hacıbəyli, A.Zeynallı
və b.), həmçinin “Atıcı” (1934), “Gənc
aşıq” (1939) və ilk monumental əsəri olan
Füzulinin heykəlini (1939) yaratmışdır.
Sovet İttifaqı Qəhrəmanları G.Əsədovun,
İ.Məmmədovun, Q.Məmmədovun,
Böyük Vətən müharibəsi qəhrəmanı
H.Əliyevin portretləri, Cavanşir, Babək
və Koroğlunun barelyeflərində obrazlar
dərin psixologizmi və ifadəliliyi ilə se-
çilir.
O, həm də mahir portret ustası kimi
tanınmışdır. “Səttar Bəhlulzadə” (1947),
“R.Mustafayev” (1947), “Həzi Aslanov”
(qəbirüstü abidə, 1949), “B.Bağırova”
(1951), “Səməd Vurğun” (1957), kubalı
Xesus (1962) və b. portretləri obrazların
fərdi xüsusiyyəti, xarakterlərin dolğun
həlli ilə səciyyələnir.
Onun yaradıcılığında monumental
heykəltəraşlıq mühüm yer tutmuşdur. Ni-
zaminin Gəncədə və Bakıdakı abidələri
(hər ikisi tunc, qranit, 1946, 1949), Ba-
kıda Səməd Vurğunun abidəsi (tunc,
qranit, 1961) və s. əsərləri Azərbaycan
monumental heykəltəraşlığının
ən
yaxşı nümunələrindəndir. 1950-1960-
cı illərdə yaratdığı “Çoban” (gips,
1950, Azərbaycan İncəsənət Muze-
yi; tunc, 1951, Tretyakov qalereya-
sı, Moskva), “Azərbaycanlı qadın”
(gips, 1951), “Azadlıq” (tunc, 1957;
hər ikisi Azərbaycan İncəsənət Muze-
yi), “Azad qadın” (tunc, qranit, 1960)
və s. əsərlərində milli xüsusiyyətlər
zəngindir.
Monqolustanın görkəmli dövlət
xadimləri Suxe-Bator və marşal
X.Çoybalsanın büst-abidələri (hər iki-
si mərmər, 1954, MXR, Ulan-Bator),
S.Ayninin (tunc, 1964) portretləri,
Düşənbədə Rudəkinin (tunc, qra-
nit, 1964, memar M.Hüseynov; SSRİ
Rəssamlıq Akademiyasının qızıl meda-
lı), Buxarada İbn Sinanın (tunc, qranit,
açılışı 1975-ci ildə olmuşdur; memar
H.Muxtarov) abidələri və s. monumen-
tal əsərləri ona şöhrət qazandırmışdır.
Ömrünün son illərində Sovet İttifaqı
Qəhrəmanı Mehdi Hüseynzadənin mo-
numental abidəsini (tunc, qranit, 1973)
yaratmışdır.
F.Əbdürrəhmanov 1943-cü ildə
“Azərbaycan SSR-in Əməkdar incəsənət
xadimi”, 1956-cı ildə isə “Azərbaycan
SSR Xalq rəssamı” fəxri adlarına la-
yiq görülmüş, iki dəfə “Şərəf nişanı”
ordeni ilə təltif edilmiş, 1949-cu ildə
SSRİ Rəssamlıq Akademiyasının müx-
bir üzvü seçilmiş, 1947, 1951-ci illərdə
Azərbaycan SSR-in Dövlət Mükafatı la-
ureatı olmuşdur.
Fuad Əbdürrəhmanov 1971-ci il iyun
ayının 15-də Bakıda vəfat etmişdir.
100
illiyi
11
Heykəltəraş
Heykəltəraşlıq.Rəssamlıq.Memarlıq
Dostları ilə paylaş: |