219
TASARIM EĞİTİMİNDE “KAYNAK DOĞADAN
ESİN” BİÇİMSEL ARAYIŞLARIN ANALİZİ
DESIGN EDUCATION “SOURCE OF NATURE IN-
SPIRE” FORMAL ANALYSIS OF QUEST
Bu bildiri Çukurova Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakül-
tesi İç Mimarlık Bölümü’nde oniki yıl boyunca ger-
çekleştirilen Temel Sanat Eğitimi dersinde uygulanan
,tasarım yapmaya yönelik adımların öğretilmesine
yönelik metodolojik bir yaklaşımın ve bununla ilgili
bir program önerisinin ortaya konmasından ibaret-
tir. Ana fikir tasarımın amaç olmaktan çok tasarıma
giden sürecin programlanmasına yönelik adımların
tasarlanmasıdır. Tasarımın kaynaklarından ve özel-
likle doğadan hareketle gözleme dayalı ve analitik
bir yaklaşımla bütünden ayrıntıya inceleme, irdele-
me ve geometrik sadeliğe giden yolun prensiplerini
uygulayarak öğrenmektir. Birim modüle ulaşmak ve
tekrar birleştirmek - dağıtmak / toplamak - karşıtlığın
dengesinde yeni düzen arayışları ile devingen düzenin
sorgulanması amaçlanmaktadır.
This notice Cukurova University, Faculty of Fine Arts in
Interior Architecture at the Department for twelve years
conducted Basic Art Education courses applied to the
design for making steps towards the teaching method-
ological approach and a related program proposal put
forward consists in. The main idea of the purpose of the
design rather than the design of the process leading to
the steps to be programmed is designed. Starting from
the nature of the sources of design, and in particular an
analytical approach based on observation and examina-
tion of all the details, analyzing and applying the prin-
ciples of geometric path to simplicity is to learn. Unit
module and re-unite reach - to distribute / collect - in
contrast with the dynamic quest for a new order in the
balance of the order is intended to be questioned.
Anahtar Sözcükler: Tasarım,Biçim,Düzen,Süreç /
/
Keywords:Design,Form,Order,Process
Yalova Üniversitesi,Sanat ve Tasarım Fakültesi,İç Mimarlık ve Çevre
Tasarımı A.S.D//
Yalova University, Faculty of Art and , Department of Interior
Architecture and Environmental Design
alp.uludere@yalova.edu.tr
ÖZET ABSTRACT
Öğr.Gör. H.Alp ULUDERE
08-11 Nisan April
2015
220
Giriş
Bir uğraşa TASARIM (design) denebilmesi için,bir amaç-
la yükümlü bulunmalı,ayrıca yaratıcılık değeri içermeli-
dir.Bu nedenle TASARIM’da:
•
Bir amaçla görevli bulunmak
•
Bir düşünce ürünü olarak bilinçli olmak
•
Alışılagelmişten ayrıcalıklı ve özgün olmak
•
Tümüyle kendine özgü bir nitelik taşımak
gibi değerlerin bulunması gerekir.Bu değerlerin tümü-
nün bir arada bulunmaları,meslek dallarının tüm bir
TASARIM gereksindiren aşamadaki öğrenimleri içinde
önemle söz konusudur.(Saldıray,1979:15 )
Tasarım Eğitiminde kullanılan “MİMARİ TASAR” ilkeleri
aynı zamanda resim,heykel,dans,müzik ve hatta edebi-
yat içinde geçerlidir.(Güngör,2005:5)
Sanat ve Tasarım eğitimi veren okulların 1.sınıflarında
verilen Temel Sanat ya da Temel Tasar Eğitiminin amacı
tasarımın “ortak dil”i olan Tasarım Elemanları,Tasa-
rım Prensipleri ve Görsel Algı ile uygulamalı olarak
öğretmektir.
“Tasarım Eğitimi” olarak sürecin devamlılığını vurgu-
lamak öğrencinin sadece ilk yıl alması gereken Temel
İlkeleri değil okul hayatı boyunca araştırıcı ve sorgulayı-
cı tasarıma bakışını proje derslerinde de devamlılığının
gerekliliğini vurgulamaktır.
Tasarımcının esin kaynakları doğadan canlı,cansız yapı-
lar yada insan/makine ile üretilen nesnelerin olduğunu
ve bunlara kendi hayal gücünü ve tasarımın metot ve
yöntemlerini kullanarak hayat verdiğini, üstelik beğen-
me gibi sübjektif olguları da içerdiğini düşündüğümüzde
sürecin ne kadar zahmetli olduğunu anlarız.
Tasarım Eğitiminde, Mimari Biçim’e ulaşmanın zorluğu
“Form-Fonksiyon” döngüsünün kurulmasında “Sonuç=-
Biçim” beklentisinden öte, sürecin nasıl kurgulandığı ve
sorgulandığı şekliyle önem kazanmaktadır.
Bu bildiride; Tasarım Eğitiminde biçimsel arayışların
esin kaynağı olarak “Temel Tasarda Kaynak Biçimden
Yeni Düzene Geçiş” adımlarında örnekleme “Kaynak
Doğa” olarak ele alınmış sistemci bir yaklaşımla ile
“Örüntülü Dil”de Tasar Sürecin Mimarisi öğrenciye
verilmeye gayret edilmiştir.
Tasarım Eğitimde Temel Tasar İle İlgili
Kavramlar, Terimler Ve Sözcükler
Tasarlama sözcüğü İngilizcedeki design ve Fransızcada-
ki projeter sözcükleri karşılığı olarak kullanılmaktadır.
Design sözcüğü Latinceden gelip de+signare köklerin-
den oluşur, signare= işaret etmek demektir.Tasarımın
sözlük anlamı bir plan ya da eskizi yapmak üzere zihinde
canlandırmaktır; biçim vermek ya da üretilmek üzere
zihinde canlandırılan bir plan ya da bir şeydir;bir sonucu
hazırlayan adımların ortaya konulduğu zihni bir proje ya
da şemadır.
Tasarım sanatta ilk eskiz;resim,bina ya da dekoras-
yon gibi yapılacak bir şeyin esas özelliklerini özetleyen
şekil;bir sanat eserini meydana getirecek eleman ve
detayların düzenlenmesi anlamına gelir.
Tasarım kavramı,Türkçede bir yapı veya aygıtın kısım-
larının kağıt üzerine çizilmiş şekli anlamında kullanı-
lan tasar kökünden türetilmiş olan tasarı kavramına
dayanmaktadır.Tasarı bir kimsenin yapmayı düşündüğü
şey;olması veya yapılması istenen bir şeyin tasarlama
sonucu zihinde aldığı biçim olarak Türkçede kullanıl-
maktadır.(Bayazıt,2008:174)
Tasarım öncelikle zihinde var olan fikirdir; ama bu fikir
biçim(form) verme dinamiği içerir ve bu oluşum süreci
içinde biçim kazanmış nesne (object) olarak dışlanır,
somutlaşır.Her tasarım olgusunda bir fikir bu fikre
bu fikre göre biçimlenmiş bir nesne bulunur (Tunalı,
2009:19).
Tasarım kendi içinde bir yapıya ve bu yapı arkasında bir
planlamaya sahip olmalıdır. Bütün sanatların temelinde
tasarım olgusu bulunmaktadır. (Becer,2009:33).
Tasarı kavramı ise;kalemle ya da başka bir yolla ortaya
konan ilk şekil anlamına gelmektedir.Yani bir şeyin
zihinde tasarımlanan şekli demek olan TASARIM’ın
kalemle ya da herhangi bir yolla ifade edilirken aldığı
şekle TASARI denilir.
Sonuç olarak bir çalışmaya TASAR diyebilmek için bir
amaca hizmet etmesi,fikir ürünü olması ve içinde bu-
luş,özgünlük bulunması lazımdır. (Güngör,2005:5)
Tasarım Eğitimi
Mimarlıkla ilgili düzenleme(kompozisyon) bilgilerinin
temel ilkelerini(prensiplerini) öğrencilere daha kolay
bir biçimde ve daha kısa bir zaman içerisinde verebil-
mek, daha iyiyi aramayı rastlantılara bırakmayıp,tam
tersine,mükemmelliğe daha emin ve bilinçli bir yoldan
gidilmesini sağlamak amacıyla içinde geçtiğimiz yüzyı-
lın ilk yarısından bu yana,yeni yollar araştırılmaya baş-
lanmıştır.20.yüzyıl Bauhaus Okulu etkisi ile mimarlık ve
sanat için ortak bir dil anlayışı kabul edilmiş ve tasarım
eğitimine de yansıtılmıştır.
Bu yeni yaklaşım tasarımın öğretilebilirliğini ortaya
koyduğu gibi aynı zamanda ortak tasarım dilinin de
oluşturulmasını sağlamıştır.Bu ortak dil “Temel Tasar
Anlatım Araçları” olarak nitelendirilebilir.