The gabala archaeological expedition
Yüklə 14,3 Mb. Pdf görüntüsü
|
184 2011-2012 Qəbələ arxeoloji ekspedisiyasının hesabatları reports oF the gabala archaeologıcal expedıtıon edərək, bəzən çınqıl qatı üzərində qalaq formasın- da görünməkdədir. Yuxarıda qeyd edilən kvadratın mərkəz hissəsindəki divarlar saxlanılmaqla, qazıntı davam etdirilmiş, 0.9-1.1 m dərinlikdə çınqıl qatına təsadüf olunmuşdur. Çınqıl və onun üzərindəki qatda şirli saxsı fraqmentlərinə nadir hallarda təsadüf olu- nurdu. Bəzi yerlərdə çınqıl qatının dağıldığı və həmin yerlərdə Son Antik (I-III əsrlər) dövrünə aid saxsı qab və kirəmit (solen) fraqmentləri aşkar edildi (tablo I, 3). Bundan əlavə, kvadratın mərkəz, şərq və qərb profilləri dibində quyulara təsadüf olundu. Şərq (quyu N3) və qərb (quyu N1) profilləri dibindəki quyuların yarısı qazılmayan torpaq altında olduğundan onların qazın- tısı bitməmişdir. Qərb profili dibindəki quyunun dia- metri nisbətən kiçik (d=77 sm), lakin dərindir. Quyu- nun aşağısına doğru genişlənmə hiss olunur. İçərisində şirsiz və şirli saxsı fraqmentləri, həmçinin sümüklərə təsadüf olundu. Şərq profili dibindəki quyunun di- ametri böyük olmaqla, boşluqlar kənarlara doğru genişlənir. Ehtimal ki, alt qatda digər bir quyu da var ki, həmin quyular da biri-birini kəsirlər. Qərb və şərq tərəflərdə olan quyuların başlanğıc qazılma səviyyəsi profillərdə aydın izlənildiyindən onların üst qatları ümumi sahənin torpaq səviyyəsi ilə eyni bərabərlikdə götürülmüşdür. Yalnız mərkəz hissədə, şərq-qərb istiqamətində olan divarın cənub dibinə yaxın yerdəki 2 N-li quyu tamamlanmışdır. Bu quyunun diametri 157 sm olmaqla dibi çınqıl qatı ilə tamamlanır. Hələ üst qatlar qazılarkən hər hansı bir boşluq və ya qu- yunun əlamətləri hiss olunmadığından bunun çınqıl qatı səviyyəsindən qazıldığı ehtimal edilir. Quyunun içərisindən xeyli sayda heyvan sümükləri, kömür, şüşə və saxsı, xüsusən də səhəng formalı saxsı qabların fraqmentləri aşkar edildi. Bu quyudan heç bir şirli sax- sı fraqmentinə təsadüf olunmadı. Bəzi hallarda Antik dövr materiallarının ta- pılması alt qatlarda məhz Antik dövr mədəni təbəqəsinin varlığını ehtimal etməyə əsas verir. Lakin mərkəzi hissədə aşkar olunan quyunun iç divarlarına nəzər saldıqda burada yalnız qalın qat çınqıllıq müşahidə edilməkdədir. The excavation was continued preserving the walls at the center of the above-mentioned square and a gravel-stone layer was discovered at a depth of 0.9- 1.1 m. Fragments of glazed pottery were occasionally found in the gravel-stone layer and in the layer over it. The gravel-stone layer was destroyed in some parts and Late Ancient pottery and tile fragments (the 1st- 3rd centuries) were found there (table I, 3). Also, wells were found at the bottom of the center, the eastern and western profiles of the square. Half of the wells at the bottom of the eastern (well No.3) and western (well No.1) profiles were under an unexcavated area. There- fore, their excavation is not finished yet. The well’s diametre (77 cm) at the bottom of the western profile is small but deep. A gradual widening is observed direct- ly to the bottom of the well. Glazed and unglazed pot- tery fragments and bones were discovered inside the well. The well’s diametre at the bottom of the eastern profile is large and the hole of the well is enlarged dia- metrically. There is probably another well in the bot- tom layer and the two wells cross. The level at which the digging of the wells started in the western and east- ern parts was clearly seen in the profiles and therefore the top layer and the general area’s ground level were taken into equal account. Only the excavation of the well (No. 2) which is situated in the center part, close to the north bottom of the wall in the east-west direc- tion, was completed. This well’s diametre is 157 cm and the bottom is covered with a gravel-stone layer. No signs of the well were discovered during excava- tion of the upper layer. Therefore, it is supposed that the well was dug from the gravel-stone layer. A lot of animal bones, charcoal, glass, faience and especially
ments were found inside the well. No glazed faience fragments were found inside the well. It is supposed that there is an Ancient Period cul- tural layer under the ground because during the exca- vation some finds belong to the Ancient Period were uncovered. However, the examination of the inner walls of the well found in the center part revealed only a thick gravel-stone layer. 2011-ci ildə Qəbələnin Səlbir ərazisində aparılmış arxeoloji tədqiqatların hesabatı Report on the archaeological investigations on the Selbir site, Gabala in 2011 SEBA
185 2011-2012 Qəbələ arxeoloji ekspedisiyasının hesabatları reports oF the gabala archaeologıcal expedıtıon iii kvadrat Bu kvadrat 2-cinin qərbində yerləşir. Kvadrat qərb və cənub-qərbə doğru 20-32 sm enişlidir. Üst qatın götürülməsi zamanı da məhz yerin relyefi nəzərə alınmışdır. Kvadratın üst 20 sm qarışıq qatı götürülərkən 2 ədəd mis pul aşkar edildi. Üst qat yoxlanılarkən burada yan-yana iki dağılmış təndir (biri yarımçıq, digəri isə dağınıq vəziyyətdə), biş- miş kərpic və çaydaşı qalıqları qeydə alındı. Eni 50-60 sm, uzunluğu 2 m olan həmin qalıqlar 2-ci kvadratda şərq-qərb istiqamətində uzanan divarın qərb tərəfə olan pərakəndə vəziyyətdə davamıdır. 3-cü kvadratda yer səthindən 30-50 sm dərinlikdə müxtəlif istiqamətlərə uzanan gil möhrədən tikil- miş divar qalıqları aşkar olundu (planda III kv.). Bu divar qalıqlarının izləri hələ qazılmamışdan qa- baq torpağın rəngi və tərkibinə görə aydın seçilirdi (şək.8). Qeyd olunan divarlar bəzi yerlərdə təndir və quyular səbəbindən dağılmışdır. Divarların hazırki vəziyyətdə eni 80 sm olmaqla şərq-qərb istiqamətinə 6.9 m, qərb istiqamətindən 3 m uzunluğunda cənuba dönərək kvadratın cənub profili altına keçir. Diva- rın cənub profili altına keçməsini dəqiqləşdirmək məqsədi ilə III və VI kvadratların arakəsməsindən 3 m-lik hissə götürüldü. Nəticə özünü doğrultsa da divarın 6-cı kvadratda izlənilməməsinə səbəb da- ğıntı ilə təsdiqləndi. Divarın şərqdən qərbə doğru təxminən 3.3 m-lik hissəsi dağınıq və qarışıqlıqla müşahidə olunur. Şərq-qərb istiqamətində olan di- vara çarpaz şimaldan və cənubdan da digər divarlar birləşir (şək.9). Kvadratın şimal-şərq hissəsində ya- nıq qatı ilə müşahidə olunan döşəmə izlənildi. Ya- nıq qatı yer səthindən 70 sm dərinlikdə izlənilməklə, kvadratın şimal-qərb hissəsinin bir çox yerlərində eyni səviyyədədir. Döşəmə üzərində in situ vəziyyətində üst hissələri dağılmış və üzərində tor- paqla birlikdə iki ədəd bişmiş kərpic olan təsərrüfat küpü aşkar olundu (şək.10). Küp bərpa olunduqdan sonra, onun qabarıq gövdəli, yuxarı hissəsində verti- kal vəziyyətdə ikiqulplu olması müəyyənləşdi (tablo III, 6). Bu cür küplər IX-X əsrlər üçün səciyyəvidir.
This square is located to the west of the second structure. The square slopes 20-32 cm downwards towards the south-west. The relief was taken into ac- count during the excavation of the upper layer. Two copper coins were discovered during the removal of the top 20 cm of mixed layer. In this layer, there were two tandoors side-by-side (one destroyed and the other half-preserved), baked clay bricks and pebbles. The artifacts are 50-60 cm wide and 2 m long and are loosely connected to the wall passing through square II running from east to west. In square III, wall re- mains made of clay were discovered at a depth of 30-50 cm from ground level (plan, square III). The remains of these walls could be observed due to their specific colour and content even before the excava- tions (Fig.8). These walls were destroyed at some points due to the wells and the tandoor. In the cur- rent condition, these walls are 80 cm wide, and they run 6.9 m from the east to the west, turn south and run for another 3 m, entering underneath the south of square III. A 3 m-long section connecting squares III and VI was removed in order to study the wall crossing under the southern part of the square. It was discovered that the wall does not continue into square VI because it was destroyed. The 3.3 meter- long section of the wall running from east to west is not well-preserved and is mixed. Other walls are attached perpendicularly to the wall running from north to south (Fig.9). A layer of burnt remains is ob- served on the ground in the north-eastern part of the square. The burnt level is almost equally at a depth of 70 cm from the surface layer throughout many parts of the north-east of the square. An agricultural pot with a destroyed surface with soil and two baked bricks were discovered on the floor (Fig.10). After the pot was restored, it was discovered that it used to have two vertically attached handles in the upper section (table III, 6). These pots are characteristic of the 9th-10th centuries. Another hearth (tandoor?) was found on the west- 2011-ci ildə Qəbələnin Səlbir ərazisində aparılmış arxeoloji tədqiqatların hesabatı Report on the archaeological investigations on the Selbir site, Gabala in 2011 SEBA
Yüklə 14,3 Mb. Dostları ilə paylaş:
|