The series of the humanitarian
Yüklə 3,77 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ƏDƏBİYYAT
- ABSTRACT
- РЕЗЮМЕ От Японской мифологии до Японской литературы
- 105 - hesabsız döyüşlərdə qəhrəmanlıq qazanmışdır. Strategiya, taktika və fəlsəfə haqqında “Beş çevrə” (Go Rin No Şo) kitabının müəllifi kimi şöhrət qazanmışdır (4). Kitab bu gün də oxucular arasında öz aktuallığını qorumaqdadır. Miyamoto Musaşinin ölümündən sonra bir çox rəvayət meydana çıxmışdır. Bunların böyük əksəriyyəti döyüşlərdə göstərdiyi qəhrəmanlıq haqqındadır. Bəzi rəvayətlərdə deyilir ki, guya o, tərsinə olaraq adamı başına alıb 1.5 metr məsafəyə tullayırmış. Bir çox rəvayətlərdə onun döyüşçülük texnikası ilə bağlı imkanları mədh edilir. Bəzi rəvayətlərdə isə Miyamoto Musaşinin nəhəng kərtənkələləri öldürməsi təsvir olunur (4). XIV – XVII əsrlərin yapon teatrı və dramaturgiyasında da samuray dünyagörüşünün, onun həyat tərzinin qabarıq inikasına rast gəlinir. Tokuqava dövrünün ortalarında müasir prinsiplər üzərində qurulmuş, yapon oyunlarının əsasını təşkil edən Kabukinin yaşı 300 ili keçməz. Ilk dəfə olaraq 370 il əvvəl Okuni adlı bir rəqqasə tərəfindən Kyoto şəhərinin geniş küçələrində oynanılan və ilk çıxışından etibarın xalqı əyləndirmək üçün şəhər – şəhər gəzən bu Kabuki teatrı nümayəndəsini zaman – zaman başqaları da təqib etməyə başlamışdır (5). Nəhayət, yapon hökuməti bunu sabit bir hala gətirmək üçün qayda qoymuş və yalnız kişilərin ümumi yerlərdə rəqs edə biləcəkləri qərarını vermişdir. İlk vaxtlar bu teatrın nümayəndələri cəmiyyət tərəfindən qəbul edilməyən insanlar olmuş, lakin bu yeni sənət növünün şöhrəti atrdıqca yapon aristokratları belə gizlin olaraq onu izləməyə gəlmişlər. Zaman keçdikcə xalqın əxlaq və ictimai vəziyyəti daha da yüksəlincə teatra, eləcə də incəsənətin digər növlərinə dərin rəğbət özünü göstərməyə başlamışdır. Kabukinin əslində buqakudan inkişaf etdiyi göstərilir. Hətta denqaku, saruqaku və hərb əsnasında meydana gələn “No” rəqsinin də buqakudan yarandığı fərz edilir (5). Bu rəqs növü bütün siniflər arasında yayıldığına görə müəyyən ampulada özünü göstərməyə başlamışdır. Bu səbəbdən də xalq daha demokratik ruhlu oyun yaratmağa müvəffəq ola bilmək üçün Okuni Kabuki deyilən bir oyun növü ərsəyə gətirmişdir. Üçtelli samisənin (bir növ saz) Luçhu adalarından Yaponiyaya girişi teatrda zirvə təşkil edir. Çunki həmin vaxtlarda No rəqsi üçün musiqi kompozisiyası bu alətlə çalınmışdır. Kabukidən sonra Qaragöz adlanan kukla teatrı da yarandı ki, bu da Kabukinin ənənələrini davam etdirməyə başlamışdır (5). Ümumiyyətlə, Yaponiyada yaranan bu teatrlar Avropadan gələn istedadlı musiqiçilər tərəfindən birgə iş kimi özünü göstərməyə başlamışdır . Məhz bunun sayəsində də Kabuki teatrı zamanla özünün ən yüksək inkişaf mərhələsinə çatmışdır. Qeyd edək ki, Kabuki aktyorlarını klassik dramların təşkilində mütəxəssis hesab etmək düzgün deyil. Teatrlar zaman – zaman müasir dramları da səhnələşdirmişlər. Həmçinin teatrlarda yapon aktyorları Şekspirin əsərlərini də oynamışlar (5). Meici dövründə Kabuki aktyorlarına aid olmayan tamamilə fərqli bir zümrə tərəfindən yeni bir dram məktəbi təsis edilmişdir. Qərbin məhsulu olan revü oyunu Yaponiyada çox rəğbətlə qarşılanmışdır. Qısa zamanda bu ölkədə yayılmasına baxmayaraq bu oyun növü ilə bağlı peşəkarlar meydana çıxmağa başlamışdır. Son dövrlərdə yapon teatrını müasirləşdirən müəlliflərdən biri Kavakimidir. O, özünün “Na Jururi” adlanan toplusuna müxtəlif dramlar daxil etmişdir (4). Ümumiyyətlə, yapon ədəbiyyatı müəyyən mərhələlərə bölünür. Bu mərhələlər də bildiyimiz kimi Yaponiyada zaman – zaman baş verən ictimai-siyasi həyatla birbaşa əlaqədardır. Göründüyü kimi, Azərbaycan – Yaponiya əlaqələrinin mühüm bir qismini Azərbaycan – Yaponiya ədəbi və mədəni əlaqələri təşkil edir və bu sahədə elmi tədqiqatların aparılması, hər iki xalqa məxsus ədəbiyyatın müqayisəli şəkildə araşdırılması elmi ədəbiyyatşünaslığa layiqli töhfə ola bilər. ƏDƏBİYYAT 1.
Rza Talıbov. Azərbaycan – Yaponiya əməkdaşlığı. Bakı, “Elm və təhsil” nəşriyyatı, 2009
2.
http://azertag.az/xeber/Asiya_olkeleri_beynelxalq_munasibetler_sisteminde_kitabi_nesr _olunub-825324 3.
http://tr.wikipedia.org/wiki/Japon_edebiyat%C4%B1 - 106 - 4.
http://en.wikipedia.org/wiki/Japanese_literature 5.
http://en.wikipedia.org/wiki/Culture_of_Japan
In the article it deals with relations between Azerbaijan and Japan literature and culture. It analyzed the solving of mythology and theatre problems in semi centuries in Japanese literature and also culture. РЕЗЮМЕ От Японской мифологии до Японской литературы
В статье речь идет литературные и культурные отношении между Азербайджаном и Японией. В нем анализируются решении мифологии и театральных проблем в средном веке в японской литературе, а также культуры.
NDU-nun Elmi Şurasının 23 yanvar 2015-ci il tarixli qərarı ilə çapa tövsiyə olunmuşdur (protokol № 05) Məqaləni çapa təqdim etdi: Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru H.Mehdiyev
Yüklə 3,77 Mb. Dostları ilə paylaş:
|