Tijorat banklari
,7 foiz bandga oshib, yil yakunlari bo‘yicha 19,4
Yüklə 2,67 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 1,7
foiz bandga oshib, yil yakunlari bo‘yicha 19,4 foizga (minimal talab 10 foiz) yetdi. 87 www.cbu.uz. O‘zbеkiston Rеspublikasi Markaziy bankining 2022 yildagi faoliyati to‘g‘risida hisoboti. Toshkent 2023. 229 10.2-rasm. Likvidlikni qoplash me’yori (LCR) 88 Bank tizimi bo‘yicha likvidlilikni qoplash me’yori yil davomida 190 foizdan 212 foizgacha (minimal talab 100 foiz) oshishi bank tizimida kutilmagan stress holatlar yuzaga kelgan taqdirda ham banklar keyingi 30 kun davomida mijozlar oldidagi majburiyatlarni 2 barobar ortig‘i bilan bajara olish imkoniyatini yaratdi. 10.3-rasm. Sof barqaror moliyalashtirish me’yori (NSFR) dinamikasi 89 Uzoq muddatli moliyalashtirish hajmiga mos ravishda barqaror manbalarni shakllantirish choralarining ham ko‘rib borilishi bank tizimida 88 www.cbu.uz. O‘zbеkiston Rеspublikasi Markaziy bankining 2022 yildagi faoliyati to‘g‘risida hisoboti. Toshkent 2023. 89 www.cbu.uz. O‘zbеkiston Rеspublikasi Markaziy bankining 2022 yildagi faoliyati to‘g‘risida hisoboti. Toshkent 2023. 230 sof barqaror moliyalashtirish me’yorining 2021 yildagi 115 foizdan 116 foizgacha oshishiga xizmat qildi. Ushbu ko‘rsatkich milliy valyutada 117 foizni, xorijiy valyutada 113 foizni tashkil etganini ko‘rishimiz mumkin. 10.3. Xorijiy davlatlar amaliyotida tijorat banklarining likvidliligini baholash usullari Har bir davlat Markaziy banklari bank tizimi uchun zarur bo’lgan iqtisodiy me’yorlarni rivojlangan mamlakatlar bank tizimi tajribasidan hamda Xalqaro Bazel Qo’mitasining yangi tavsiyalaridan kelib chiqqan holda belgilaydi va amaliyotga tatbiq etadi. O’z navbatida, ushbu iqtisodiy me’yorlar mamlakat bank tizimining barqarorligiga, iqtisodiyot va undagi dasturiy-maqsadli, uzoq muddatli, tsiklli, tasodifiy va mavsumiy o’zgarishlarga jiddiy ta’sir ko’rsatadi. 2010 yil sentyabr oyida Bank nazorati bo’yicha Bazel qo’mitasi bank kapitali va likvidliligining yangi standartlari to’liq ishlab chiqilganligini e’lon qildi hamda noyabr oyida ushbu yangi standartlar katta yigirmalik davlatlari rahbarlarining Seul sammitida tasdiqlandi. Bazel III standartlariga muvofiq banklar kapitali yetarliliga minimal talablarning tobora va bosqichma-bosqich kuchaytirishni nazarda tutilgan. Bazel III talablari o’zi nimalardan iborat, degan savol yuzaga kelishi aniq. Ushbu savolga batafsilrok to’xtalib o’tsak. Bazel III da bank kapitaliga oid qator yangi tushunchalar, jumladan «Bufer kapitali» deb umumiy nom olgan ikkita: konservatsion hamda kontrtsiklik bufer kapitali tushunchalari kiritilgan. 90 Kontrtsiklik kapital har bir mamlakat shart-sharoitidan kelib chiqqan holda, 0-2,5 foiz doirasida belgilanadi. Bazel III tavsiyalarini qo’llashdan ko’zlanayotgan asosiy maqsadlar: • bank sektorining moliyaviy-iqtisodiy tanglikdan kelib chiqadigan inqirozlarga qarshi tura olish imkoniyatini oshirish; • risk-menejment va boshqaruv sifatini oshirish; • banklar faoliyati, kapital bazasi shaffofligini (transparentligi) kuchaytirish. Bazel-III negizidagi asosiy yangi talablar: • kapital yetarliligiga nisbatan yangi talablar (oddiy aksiyalar va taqsimlanmagan foydaga ustuvorlik berish, qo’shimcha maxsus zahira kapitalini shakllantirish); • 2 ta likvidlilik koeffitsientiga (liquidity coverage ratio, net stable 90 www.bis.org - xalqaro Bazel qo’mitasining rasmiy veb-sayti. 231 funding ratio) nisbatan me’yoriy talablarni joriy etish; • leveraj koeffitsientini joriy qilish (Bunda koeffitsientning o’rtacha choraklik darajasi hisoblanadi va dastlabki bosqichda uning me’yoriy darajasi 3 foiz etib belgilanadi). Bazel III ning yangi tavsiyalariga ko’ra tijorat banklariga nisbatan ham yangi talablar beligalanadi: 91 1. Joriy likvidlilik koeffitsienti (Liquidity Coverage Ratio (LCR)) - 2015 yil 1 yanvardan boshlab: Yüklə 2,67 Mb. Dostları ilə paylaş:
|