Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

2.5. Amaliy psixologiyaning asosiy yo’nalishlari

Amaliy hamda tadbiqiy psixologiya sohalarining o’ziga xos jihatlari avvalo shundan iboratki, ular jamiyatning bevosita bugungi kundagi talablari va buyurtmalariga ko’ra ish yuritadi.

Sanoat va mahsulotlar ishlab chiqarish sohasida tadbiqiy ishlar birinchi navbatda tashkilotda kadrlar zahirasini to’g’ri va oqilona tashkillashdan tortib, xodimlar ish sharoitlari va mehnat unumdorligiga ta’sir etuvchi omillar kompleksini ilmiy ravishda o’rganib, hayotda natija olishga karatilgan harakatlar majmuidir. Hozirgi bozor munosabatlari sharoitida ushbu yo’nalishdagi tadbiqiy ishlarning ikki sohasini ajratish mumkin:

• 
  marketing xizmatlari
  
• 
  xodimlar (personal) bilan ishlash.
  

^{4-rasm. Amaliy psixologiyaning asosiy yo’nalishlari}


Sanoat va ishlab chiqarish sohasi

Birinchisi eng zamonaviy va muhim ish bo’lib, bu yerda psixologning vazifasi “Nimani?” va “Kim?” xarid qilib olishga ehtiyoji borligini o’rganishga ko’maklashishdir. Chunki, talab bilan ehtiyoj bevosita shaxsga va uning psixologik munosabatlari tizimiga aloqador kategoriyalar bo’lib, bozor va raqobat sharoitida korxona yoki tashkilotlarning samarali ishlab ketishi eng avvalo xaridorgir tovar mahsulotlarni ajratib, ularning odamlar talab-ehtiyojiga qanchalik mosligini aniq tahlil qilishdan boshlanadi. Marketing munosabatlari aslida odamlar o’rtasidagi sof psixologik munosabatlar bo’lib, uning negizida odamlar o’rtasidagi jonli muloqot o’rnata olish, ta’b va didlar tarbiyasi yotadi. Shuning uchun biz bugun odamlarda to’g’ri marketing tafakkurini shakllantirish vositalarini qidirishimiz va talab-taklif munosabatlarini real ishlab chiqarish imkoniyatlari bilan muvofiqlashtirishda inson psixologiyasi xususiyatlarini inobatga olib ishlashga o’rganishimiz kerak. Biz aniq va to’g’ri javoblar olishimiz kerak bo’lgan savollar turkumi 2-jadval bo’yicha quyidagilardan iborat bo’ladi.

Demak, marketing xizmatida javob berilishi zarur bo’lgan savollardan ko’rinib turibdiki, har bir savolga beriladigan javobning orqasida konkret odamlar, ularning qobiliyatlari, manfaatlari va ish unumi yotadi. Shuning uchun bu sohada psixologik xizmat zarur.

2-jadval. Psixologiyani qanday qilib sotish mumkin?, deb nomlangan Case Study