Toshkent davlat iqtisodiyot untversiteti m. S. Qosimova, M. A. Yusupov

Turli darajadagi boshqarish vositalari va usullari o ’zaro farq qilinadi.
Korxona darajasida asosan marketing-miks vositalaridan foydalaniladi. U ndan
yuqoriroq darajalarda investitsiya siyosati narxlami boshqarish, ilmiy tadqiqot
va tajriba-konstruktorlik ishlari va shunga o ’xshash faoliyat k o ’rsatiladi.
Marketingni q o ’llash sohalari va obyektlariga m uvofiq quyidagi holatlarga
1 Қ о с и м о в а M . C . , Э р г а ш х ў ж а е в а Ш . Ў қ у в қ ў л л а н м а . - Т . : Т Д И У . 2 0 0 4 .

---

k o ’ra guruhlash m um kin:
• ichki marketing;
• tovarlar b o ’yicha marketing;
• eksport marketingi;
• im port marketingi;
• ilm iy texnik marketing;
• t o ’g ’rid an -to’g ’ri m ablag’ (investitsiya) kiritish marketingi;
• xalqaro m arketing;
• notijorat faoliyati sohasidagi marketing;
• ijtim oiy g ’oyalar marketingi;
Ichki marketing qoidaga k o ’ra bir to m o n doirasida tovar va xizm atlam i
sotish masalalari bilan b og’liq. Am alda barcha korxonalar aw al ichki bozorga
keladi, yuqori natijalarga erishgandan keyin esa, y a ’ni raqobatbardosh
m ahsulotlarini yaratgandan keyin tashqi bozorga chiqadi.
Tovarlar va xizm atlar marketingi (tovarlar b o ’yicha marketing) samarali
sotishni tadqiq qilish hamda tovarlar va xizmatlar turlari b o ’yicha tadbirkorlik
faoliyatining foydaliligini ta’minlashni ko’zda tutadi. M asalan, xorijda sanoat
tovariari m arketingi, iste ’m ol tovariari va xizm atlar m arketingi ishlab
chiqilgan. Eksport marketingi yangi xorijiy sotish bozorlarini tadqiq qilish,
firm a m ahsulotlarini sotish uchun xorijiy sotish xizmatlarini tashkil qilishni
k o ’zda tutadi.