Yunon AE
|
Ma’nosi
|
bio- (bios)
|
hayot
|
pnoe, -pnoea (pnoe, pnoia)
|
nafas olish
|
geno-, -genesis, -genesia, -genia (genos – avlod, tug‘ilish; genesis - rivojlanish)
|
tug‘ilish, rivojlanish
|
aesthesio-, -aesthesia (aisthesis)
|
sezgi
|
astheno- (a- + sthenos – kuchsiz; astheneia - quvvatsizlik)
|
quvvatsizlik
|
spiro- (lot. spiro, spiratum – nafas chiqarish)
|
nafasga oid
|
pneumo-, pneumato- (pneuma, atos – nafas, havo)
|
a’zoda joylashgan havo yoki gaz
|
aëro- (aër, aëros; lot. aër, aëris – havo)
|
havo
|
kineto-, kinemo-, kinemato-,
-kinesia (kinesis)
|
harakat
|
-crin-, -crinia (krino – ajralish)
|
sekretsiya
|
-penia (penia – muhtojlik)
|
kamayish
|
-cytosis (cytus + osis)
|
ko‘payish
|
-rhoea (rheo – oqmoq; rhoia, rhoe – oqim)
|
suyuqlik oqimi
|
-rhagia (rhagos – uzilgan, yirtilgan)
|
qon ketishi
|
-stasis (stasis)
|
to‘xtash
|
tono-, -tonia (tonos; lot. tonus)
|
bosim
|
-plasia (plasis)
|
hujayra, to‘qima yoki a’zoning shakllanishi, rivojlanishi
|
-tensio (lot. tensio - bosim)
|
gidrostatik bosim
|
-tropho-, -trophia (trophe)
|
oziqlanish
|
oxy-, -oxia (oxys - o‘tkir, nordon; lot. oxygenium - kislorod)
|
nordon,
kislorodga oid
|
phago-, -phagia (phagein)
|
yutish
|
philo-, -philia (phileo – sevmoq, philia - sevgi)
|
sevish
|
phobo-, -phobia (phobos – qo‘rquv)
|
qo‘rqish
|
tropo-, -tropia (tropos, trope)
|
yo‘nalish
|
psycho-, -psychia (psyche)
|
ong, ruh
|
-plegia (plege – zarba)
|
falaj
|
aetio- (aitia – sabab)
|
kasallik sababiga oid
|
athero- (athere – bo‘tqasimon)
|
arteriya devorida yog‘ to‘planishi
|
morpho-, -morph- (morphe)
|
shakl, tuzilish
|
ergo-, -ergia, -urgia (ergon)
|
ish, faoliyat
|
dynamo-, -dynamia (dynamis)
|
kuch
|
-gnosis, -gnosia (gnosis)
|
bilim
|
-po(i)esis, -po(i)et- (poiesis)
|
hosil bo‘lishi
|
-mnesia (mnesis)
|
xotira
|
-phreno-, -phrenia (phren)
|
bilim, ong, ruh
|
phrenico- (nervus phrenicus)
|
diafragmaga oid
|
Mustahkamlash uchun mashqlar
Quyidagi atamalarni tarkibiy qismlarga ajratib ma’nosini tushuntiring:
I. haemolysis, haemotherapia, haemostasis, empyema, haemangioma, haemangiomatosis, haemoarthrosis, haematologia, haematoma, haematonephrosis, haematuria, urohaematoma.
II. myocardium, myometrium, carcinosarcoma, cytopenia, hydraemia, lymphocytus, lympho(cyto)penia, hydrarthrosis, lymphorhoea, chondroblastus, chondroblastoma, chondrogenesis, herniorhaphia, perivasculitis, epicranium, epipharynx, gastrocele, meningocele, anaemia, toxaemia, myasthenia.
Ibratli so‘zlar
1. Consuetudo est altera natura. Tarki odat amri mahol.
2. Habitus aegroti. Bemorning tashqi ko‘rinishi.
3. Ignoti nulla curatio morbi
Nazorat savollari
1. -tropia AE ma’nosini tushuntiring.
2. -psychia va -phrenia AE farqlari qanday?
3. Klinik AE ni qanday hosil qilamiz?
X BOB.
10.1. Klinik terminologiya
Tish va atrofidagi to‘qimalarning anatomiyasi va gistalogiyasi
Dens, dentes
|
tish, tishlar
|
Dens incisivus, dentes incisivi
|
kurak tish, kurak tishlar
|
Dens caninus, dentes canini
|
qoziq tish, qoziq tishlar
|
Dentes praemalaris
|
kichik jag‘ tish
|
Dentes praemolares
|
kichik jag‘ tishlar
|
Dens molaris
|
katta jag‘ tish
|
Dentes molars
|
katta jag‘ tishlar
|
Dens serotinus, dena sapientiae
|
aql tish
|
Dentes serotini, dentes supientiae
|
aql tishlar
|
Dens lacteus, dentis lactei seu deciduus, seu decidui
|
sut tish, sut tishlar, vaqtinchalik tishlar
|
Dens permanens
|
doimiy tish
|
Dentes permanentes
|
doimiy tishlar
|
Enamelum
|
emal
|
Dentinum
|
dentin
|
Caementum (cementum)
|
sement
|
Canaliculi dentales
|
dentin kanalchalari
|
Dentinum externumdentin
|
Yopqich(tashqi)
|
Dentinum internum
|
pulpa yoni dentini
|
Fibrae Thomseni
|
Toms tolalari
|
Fibrae Ebneri
|
Ebner tolalari
|
Fibrae Korfi
|
Korf tolalari
|
Conona dentis
|
tish koronkasi
|
Collum dentis
|
tish bo‘yni
|
Collum dentis anatomicum
|
anatomik
|
Radix dentis
|
tish ildizi
|
Facies dentis
|
tish yuzasi
|
Contactus
|
tishning tutashuvchi yuzasi
|
Masticatoria
|
chaynov yuzasi
|
medialis
|
o‘rta (medial) yuzasi
|
Lateralis
|
yon
|
Distalis
|
orqa
|
Anterior
|
oldingi yuzasi
|
Posterior
|
orqa yuzasi
|
Vestibularis
|
vestibulyar yuzasi
|
Palatine
|
tanglay yuzasi
|
Lingualis
|
til yuzasi
|
Margo incisalis
|
kesuvchi yuzasi
|
Occulusiva
|
jipslashish yuzasi
|
Tuberculum
|
tish do‘mboqchalari
|
Canalis radicis dentis
|
tish kanali
|
Cavum dentis
|
tish bo‘shlig‘i
|
Apex radicis dentis
|
tish ildizi uchi
|
Macrocanalis, microcanalis
|
makrokanal mikrokanal
|
radicis dentis
|
emal kutikulasi
|
Cuticula adamantine
|
emal prizmalari
|
Prismata adamantina
|
interglobulyar bo‘shliq
|
Spatia intenglobularia
|
tish pulpasi
|
Pulpa dentis
|
koronka pulpasi
|
Pulpa coronalis
|
ildiz pulpasi
|
Pulpa radicularis Retinaculum ligamentum
|
tish boylami
|
Fibrae dentogingivales
|
tish milki tutamlari
|
Fibrae dentoalveolares
|
tish alveolyar tutamlari
|
Fibrae interdentales
|
tishlararo tutamlar
|
Fibrae dentoalveolares
|
og‘ma tish
|
Fibrae apicales
|
ildiz uchi tutamlari
|
Alveolus
|
alveola (tish uyachasi)
|
Lamina compacta (solida)
|
kompakt plastinka(zich)
|
Substantia spongiosa
|
g‘ovaksimon moddalar
|
Periosteum
|
suyak pardasi
|
Gingiva
|
milk
|
Processus alveolaris
|
alveolar o‘simta
|
Maxilla
|
yuqori jag‘
|
Mandibula
|
pastki jag‘
|
Corpus
|
jag‘ tanasi
|
Corpus maxillae
|
yuqori jag‘ tanasi
|
Corpus mandibulae
|
pastki jag‘ tanasi
|
Parodontium
|
paradont
|
Periodontium
|
tish ildizining suyak pardasi
|
10.2. Klinik terminologiya
Stomatologik kasalni tekshirish sxemasi. Kasallik tarixi
Anamnesis morbi
|
kasallik tarixi
|
Molestiae
|
bemor shikoyati
|
Anamnesis morbi
|
kasallik anamiozi
|
Anamnesis vitae
|
hayot anamnezi
|
Status praesens objestivus
|
kasallikning tashqi manzarasi
|
Communis
|
umumiy
|
Localis
|
mahalliy
|
Methodi explorationis
|
asosiy klinik tekshirish usullari
|
Inspectio
|
bemorni ko‘zdan kechirish
|
Palpatio
|
paypaslash
|
Percussio
|
perkussiya
|
Sonder
|
zondlash
|
Thermometria
|
haroratni o‘lchash, termometriya
|
Electroodontodiagnostic
|
elektrodontodiagnostika
|
Methodi explorationis succumturiati
|
qo‘shimcha tekshirish usullari
|
Biochemicae
|
biokimyoviy
|
Cytologicae
|
sitologik
|
Bacteriologicae
|
bakteriologik
|
10.3. Klinik terminologiya
Tish qattiq to‘qimalarining kariesga aloqador bo‘lmagan shikastlanishi
hypoplasia
|
gipoplaziya/ yetarlicha shakillanmaslik/
|
pathologica
|
patalogik yedirilish
|
lacunacuneiformis
|
ponasimon nuqson
|
erosio
|
eroziya, yemirilish
|
necrosis
|
nekroz, chirish
|
acidosa
|
kislotali
|
alcalina
|
ishqorli
|
endogenes
|
ichki sababli
|
traumadentis
|
tish shikasti
|
mechanicum
|
mexanik shikastlanish
|
chemicum
|
kimyoviy shikastlanish
|
physicum
|
fizikaviy shikastlanish
|
pigmentatio
|
pigmentasiya, ranglanish
|
pigmentationigrities
|
qorayish, qora pigmenta-siya
|
indumentum
|
karash
|
osteopetrosis
|
mramor kasalligi
|
dysplasia
|
displaziya
|
amelogenesisimperfecta
|
yetilmagan amilogenez
|
dentinogenesisimperfecta
|
yetilmagan dentinogenez
|
osteogenesisimperfecta
|
yetilmagan osteogenez
|
fracturadentis
|
tish sinishi
|
Dostları ilə paylaş: |