Toshkent davlat stomatologiya instituti m. N. Israilova lotin tili va tibbiy farmatsevtik terminologiya asoslari



Yüklə 429,72 Kb.
səhifə14/107
tarix11.04.2022
ölçüsü429,72 Kb.
#85272
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   107
Lotin tili va tibbiy.farmat. Israilova M.N.

Yunon AE

Ma’nosi

bio- (bios)

hayot

pnoe, -pnoea (pnoe, pnoia)

nafas olish

geno-, -genesis, -genesia, -genia (genos – avlod, tug‘ilish; genesis - rivojlanish)

tug‘ilish, rivojlanish

aesthesio-, -aesthesia (aisthesis)

sezgi

astheno- (a- + sthenos – kuchsiz; astheneia - quvvatsizlik)

quvvatsizlik

spiro- (lot. spiro, spiratum – nafas chiqarish)

nafasga oid

pneumo-, pneumato- (pneuma, atos – nafas, havo)

a’zoda joylashgan havo yoki gaz

aëro- (aër, aëros; lot. aër, aëris – havo)

havo

kineto-, kinemo-, kinemato-,

-kinesia (kinesis)



harakat

-crin-, -crinia (krino – ajralish)

sekretsiya

-penia (penia – muhtojlik)

kamayish

-cytosis (cytus + osis)

ko‘payish

-rhoea (rheo – oqmoq; rhoia, rhoe – oqim)

suyuqlik oqimi

-rhagia (rhagos – uzilgan, yirtilgan)

qon ketishi

-stasis (stasis)

to‘xtash

tono-, -tonia (tonos; lot. tonus)

bosim

-plasia (plasis)

hujayra, to‘qima yoki a’zoning shakllanishi, rivojlanishi

-tensio (lot. tensio - bosim)

gidrostatik bosim

-tropho-, -trophia (trophe)

oziqlanish

oxy-, -oxia (oxys - o‘tkir, nordon; lot. oxygenium - kislorod)

nordon,

kislorodga oid



phago-, -phagia (phagein)

yutish

philo-, -philia (phileo – sevmoq, philia - sevgi)

sevish

phobo-, -phobia (phobos – qo‘rquv)

qo‘rqish

tropo-, -tropia (tropos, trope)

yo‘nalish

psycho-, -psychia (psyche)

ong, ruh

-plegia (plege – zarba)

falaj

aetio- (aitia – sabab)

kasallik sababiga oid

athero- (athere – bo‘tqasimon)

arteriya devorida yog‘ to‘planishi

morpho-, -morph- (morphe)

shakl, tuzilish

ergo-, -ergia, -urgia (ergon)

ish, faoliyat

dynamo-, -dynamia (dynamis)

kuch

-gnosis, -gnosia (gnosis)

bilim

-po(i)esis, -po(i)et- (poiesis)

hosil bo‘lishi

-mnesia (mnesis)

xotira

-phreno-, -phrenia (phren)

bilim, ong, ruh

phrenico- (nervus phrenicus)

diafragmaga oid


Mustahkamlash uchun mashqlar

Quyidagi atamalarni tarkibiy qismlarga ajratib ma’nosini tushuntiring:

I. haemolysis, haemotherapia, haemostasis, empyema, haemangioma, haemangiomatosis, haemoarthrosis, haematologia, haematoma, haema­tonephrosis, haematuria, urohaematoma.

II. myocardium, myometrium, carcinosarcoma, cytopenia, hydraemia, lymphocytus, lympho(cyto)penia, hydrarthrosis, lymphorhoea, chond­rob­lastus, chondroblastoma, chondrogenesis, herniorhaphia, perivas­culitis, epicranium, epipharynx, gastrocele, meningocele, anaemia, toxaemia, myasthenia.


Ibratli so‘zlar
1. Consuetudo est altera natura. Tarki odat amri mahol.

2. Habitus aegroti. Bemorning tashqi ko‘rinishi.

3. Ignoti nulla curatio morbi

Nazorat savollari

1. -tropia AE ma’nosini tushuntiring.

2. -psychia va -phrenia AE farqlari qanday?

3. Klinik AE ni qanday hosil qilamiz?






X BOB.
10.1. Klinik terminologiya

Tish va atrofidagi to‘qimalarning anatomiyasi va gistalogiyasi


Dens, dentes

tish, tishlar

Dens incisivus, dentes incisivi

kurak tish, kurak tishlar

Dens caninus, dentes canini

qoziq tish, qoziq tishlar

Dentes praemalaris

kichik jag‘ tish

Dentes praemolares

kichik jag‘ tishlar

Dens molaris

katta jag‘ tish

Dentes molars

katta jag‘ tishlar

Dens serotinus, dena sapientiae

aql tish

Dentes serotini, dentes supientiae

aql tishlar

Dens lacteus, dentis lactei seu deciduus, seu decidui

sut tish, sut tishlar, vaqtinchalik tishlar

Dens permanens

doimiy tish

Dentes permanentes

doimiy tishlar

Enamelum

emal

Dentinum

dentin

Caementum (cementum)

sement

Canaliculi dentales

dentin kanalchalari

Dentinum externumdentin

Yopqich(tashqi)

Dentinum internum

pulpa yoni dentini

Fibrae Thomseni

Toms tolalari

Fibrae Ebneri

Ebner tolalari

Fibrae Korfi

Korf tolalari

Conona dentis

tish koronkasi

Collum dentis

tish bo‘yni

Collum dentis anatomicum

anatomik

Radix dentis

tish ildizi

Facies dentis

tish yuzasi

Contactus

tishning tutashuvchi yuzasi

Masticatoria

chaynov yuzasi

medialis

o‘rta (medial) yuzasi

Lateralis

yon

Distalis

orqa

Anterior

oldingi yuzasi

Posterior

orqa yuzasi

Vestibularis

vestibulyar yuzasi

Palatine

tanglay yuzasi

Lingualis

til yuzasi

Margo incisalis

kesuvchi yuzasi

Occulusiva

jipslashish yuzasi

Tuberculum

tish do‘mboqchalari

Canalis radicis dentis

tish kanali

Cavum dentis

tish bo‘shlig‘i

Apex radicis dentis

tish ildizi uchi

Macrocanalis, microcanalis

makrokanal mikrokanal

radicis dentis

emal kutikulasi

Cuticula adamantine

emal prizmalari

Prismata adamantina

interglobulyar bo‘shliq

Spatia intenglobularia

tish pulpasi

Pulpa dentis

koronka pulpasi

Pulpa coronalis

ildiz pulpasi

Pulpa radicularis Retinaculum ligamentum

tish boylami

Fibrae dentogingivales

tish milki tutamlari

Fibrae dentoalveolares

tish alveolyar tutamlari

Fibrae interdentales

tishlararo tutamlar

Fibrae dentoalveolares

og‘ma tish

Fibrae apicales

ildiz uchi tutamlari

Alveolus

alveola (tish uyachasi)

Lamina compacta (solida)

kompakt plastinka(zich)

Substantia spongiosa

g‘ovaksimon moddalar

Periosteum

suyak pardasi

Gingiva

milk

Processus alveolaris

alveolar o‘simta

Maxilla

yuqori jag‘

Mandibula

pastki jag‘

Corpus

jag‘ tanasi

Corpus maxillae

yuqori jag‘ tanasi

Corpus mandibulae

pastki jag‘ tanasi

Parodontium

paradont

Periodontium

tish ildizining suyak pardasi


10.2. Klinik terminologiya

Stomatologik kasalni tekshirish sxemasi. Kasallik tarixi


Anamnesis morbi

kasallik tarixi

Molestiae

bemor shikoyati

Anamnesis morbi

kasallik anamiozi

Anamnesis vitae

hayot anamnezi

Status praesens objestivus

kasallikning tashqi manzarasi

Communis

umumiy

Localis

mahalliy

Methodi explorationis

asosiy klinik tekshirish usullari

Inspectio

bemorni ko‘zdan kechirish

Palpatio

paypaslash

Percussio

perkussiya

Sonder

zondlash

Thermometria

haroratni o‘lchash, termometriya

Electroodontodiagnostic

elektrodontodiagnostika

Methodi explorationis succumturiati

qo‘shimcha tekshirish usullari

Biochemicae

biokimyoviy

Cytologicae

sitologik

Bacteriologicae

bakteriologik


10.3. Klinik terminologiya

Tish qattiq to‘qimalarining kariesga aloqador bo‘lmagan shikastlanishi


hypoplasia

gipoplaziya/ yetarlicha shakillanmaslik/

pathologica

patalogik yedirilish

lacunacuneiformis

ponasimon nuqson

erosio

eroziya, yemirilish

necrosis

nekroz, chirish

acidosa

kislotali

alcalina

ishqorli

endogenes

ichki sababli

traumadentis

tish shikasti

mechanicum

mexanik shikastlanish

chemicum

kimyoviy shikastlanish

physicum

fizikaviy shikastlanish

pigmentatio

pigmentasiya, ranglanish

pigmentationigrities

qorayish, qora pigmen­ta-siya

indumentum

karash

osteopetrosis

mramor kasalligi

dysplasia

displaziya

amelogenesisimperfecta

yetilmagan amilogenez

dentinogenesisimperfecta

yetilmagan dentinogenez

osteogenesisimperfecta

yetilmagan osteogenez

fracturadentis

tish sinishi



Yüklə 429,72 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   107




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə