Toshkent farmatsevtika instituti ekologiya va mikrobiologiya

28 
 
4. Gripp tashhisi qaysi holatlarda o‗tkaziladi? 
 
Bu usulda talabalar 
- mavzuni muhokama qiladilar; 
- mavzuni ochib beradilar; 
- talabalar o‗z bilimlarini tekshiradilar; 
- diskussiya qilib bilimlarini oshiradilar; 
- mashg‗ulotni o‗yin usulida o‗tkazadilar; 
- har bir talaba mashg‗ulotda qatnashadi va o‗zini erkin his qiladi. 
 
Mikrobiologiya,  virusologiya  va  immunologiya  fanidan  amaliy  mashg‗ulotda  yangi 
interfaol  usularni  qo‗llash  o‗qituvchilardan  ko‗p  mehnat,  mahorat,  bilimlilik,  izlanuvchanlik 
talab qiladi. CHunki har bir mashg‗ulotga u mavzuga oid ko‗plab vaziyatli masalalar, muammoli 
savollar,  qiziqarli  krossvordlar,  mulyaj,  maketlar,  rangli  tablitsalar  va  shu  bilan  birga 
o‗qitishning yangi dasturini tayyorlaydi, kichik guruhlarda ishlash uchun ma‘lumotlarni beruvchi 
materiallar (rangli qog‗ozlarda) to‗playdi.  
O‗qituvchi  katta  va  kichik  guruhlarda  faol  kuzatuvchi  sifatida  ishtirok  etadi,  muammoli 
savolni  echishda  har  xil  alternativ  yo‗llar  ko‗rsatadi,  qo‗shimcha  savollar  berib  bahslashadi, 
muhokama qiladi, xulosa qiladi.  
Ushbu yangi intefaol usullar o‗qituvchilar va talabalardan o‗z ustida mustahkam ishlashni, 
ma‘lumotga boy materiallar yig‗ib, texnik vasitalardan foydalanishni o‗rgatadi. 
 
1.
 
Mikrobiologiya laboratoriyasining tuzilishi va uning jihozlari. Surtma tayyorlash.  
 
 
 
1) 
2) 
3) 
4) 
Mikrobiologik 
laboratoriya 
strukturasiga 
kiradi:  

---

29 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Mikroorganizmlar laboratoriyada ishlayotgan kishilarga kassallik qo‘zg‘atuvchi 
mikroblar yuqtirish ehtimoliga ko‘ra guruhlari: 
1. 
2. 
3. 
4. 
 
Mikrobiologiya laboratoriyasida ishlatiladigan uskunalar 
Anaerostatlar 
 
Quritish strelizatorlari 
 
Bug‘latish sterilizatorlari 
 
Filtrli sterilizatsiya asboblari 
 
Harorat nazorat qilib turiladigan suvli 
hammom  
 
Sovutkich va sovutkich xonalari 
 
Sentrofuga 
 
 
 
Mikrobiologik 
laboratoriyada 
ishlagan paytdagi 
qoidalar 
M
ik
ro
b
io
lo
gi
ya
 
la
b
o
ra
to
ri
ya
si
d
a i
sh
la
ti
la
d
ig
an
 
u
sk
u
n
al
ar
 

---

30 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Tayyorlanish uchun savollar: 
1) Mikrobiologik tajribalarni tashkil etish prinsiplari va 
maqsadi nimadan iborat? 
2) Tajribaxona va ish joyi qanday jihozlanadi? 
3) Mikrobiologik tajribaxonada ishlash qoidalarini ayting. 
4) Mikroorganizmlaming har xil guruhlari bilan ishlash tartiblari 
qanday bo'ladi? 
2.
 
Mikroorganizmlarning morfologiyasi. Mikroorganizmlarni tirik va o‘ldirilgan 
holda tekshirish. Bo‘yash usullari.  
Tayyorlanish uchun savollar: 
1. Mikroorganizmlarning jonli ekmasini o'rganish uchun preparatlar tayyorlash texnikasi 
(―ezilgan‖ va ―osilgan‖ tomchilar, Burri usuli) qanday bo'ladi? 
2. Surtmalar tayyorlash texnikasi va ulaming fiksatsiya qilinishi. Fiksatsiya qilishning maqsad va 
usullarini aytib bering. 
3. Bo‗yashning oddiy usullari qanday bo‘ladi?  
 
4. Bo'yashning murakkab usullari (Gram, Sil-Nilsen, Romanovskiy- Gimza, Zdrodovskiy  
 
usullarining maqsadi, mexanizmi va texnikasi)ni tushuntirib bering. 
Murakkab bo'yash usuli 
 
Usuli 
Bo'yash texnikasi. 
Gram usuli bo'yicha bo'yash (Sinevning 
takomillashtirilgan 
usul 
 
 
Sil-Nilsen usuli bo'yicha bo'yash. 
 
Romanovskiy-Gimza usuli bo'yicha 
bo'yash. 
 
Zdrodovskiy usuli. 
 
Yo'g'on tomchi usuli. 
 
 
 
 
Bo'yash- 
ning 
murakkab 
usullari 

---

31 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Surtmalar tayyorlash 
texnikasi
 
Fiksatsiya 
qilinishi
 
fizikaviy 
fiksatsiya usuli
 
Fiksatsiya 
qilishning 
kimyoviy usuli
 
bo‘yash usullari
 
Bo‘yash usullari
 
Oddiy usul
 
murakkab usullari
 

---

32 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Viruslar 
Zamburug’lar 
Bakteriyalar 
DNK tutuvchi 
viruslar 
RNK tutuvchi 
viruslar 
Shakliga ko’ra 
sharsimon 
ta
yo
q
ch
sim
o
n
 
kubsimon 
mycota 
myxomycota 
eumycota 
chrytridiomycetes 
huphochritridiomy
cetes 
oomycetes 
zygomycetes 
ascomycetes
 
basidomycetes 
kokklar 
tayoqchasimon 
spiralsimon 
mikrokokk 
Diplokokk 
streptokokk 
tetrakokk 
sarsina 
monobakteriya 
diplobakteriya 
steptobakteriy
a 
Spora xosil 
qiluvchi 
 
Spora xosil 
qilmaydigan 
 
vibrion 
spiroxetalar 
spirilla 
Mikroorganizmlar 

---