Toshkent farmatsevtika instituti ekologiya va mikrobiologiya

33 
 
AQLIY HUJUM  UCHUN  SAVOLLAR 
 
1.
 
Mikroorganizmlarning  tasniflash  prinsiplari. 
2.
 
Mikroorganizmlarning rejasi va nomenklaturasini aytib bering. 
3.
 
Mikrobiologik laboratoriyalarni tashkil etish prinsiplari va maqsadi nimadan iboratq 
4.
 
Mikrobiologik laboratoriya va ish joyi qanday jihozlanadiq 
5.
 
Mikrobiologik laboratoriyada ishlash qoidalarini ayting. 
6.
 
Mikroorganizmlarning har xil guruhlari bilan ishlash tartiblari qanday bo‗ladiq 
7.
 
Mikroskopning tuzilishi va mikroskopik tadqiqot usullarini aytib bering. 
8.
 
Mikroorganizmlar shakliga ko‘ra qanday guruhlarga bo‗linadiq 
9.
 
Mikroorganizmlarni o‗lchash birliklarini ayting. 
10.
 
Mikroorganizmlar qanday joylashadi va shunga qarab qanday nomlanadiq 
11.
 
Mikroorganizmlarning  jonli  ekmasini  o‗rganish  uchun  preparatlar  tayyorlash  texnikasi 
(―ezilgan‖ va ―osilgan‖ tomchilar. Burri usuli) 
12.
 
Surtmalar  tayyorlash  texnikasi  va  ularning  fiksatsiya  qilinishi.Fiksatsiya  qilishning  maqsad  va 
usullari. 
13.
 
Surtmalarni oddiy bo‗yash usullari. 
14.
 
Surtmalarni  murakkab  bo‗yash  usullari.  (Gram,  Sil  –  Nilsen,  Romanovskiy  –  Gimza, 
Zdradovskiy va bosh. usullarining maqsadi, mexanizmi va texnikasi). 
15.
 
Bakteriyalar strukturasini aytib bering. 
2-ilova 
Guruh bilan ishlash qoidalari 
 
Guruhning har bir a‘zosi: 
- o‗z sheriklarining fikrlarini xurmat qilishlari lozim; 
- berilgan topshiriqlar bo‗yicha faol, hamkorlikda va mas‘uliyat bilan ishlashlari lozim; 
- o‗zlariga yordam kerak bo‗lganda so‗rashlari mumkin; 
- yordam so‗raganlarga ko‗mak berishlari lozim; 
- guruhni baholash jarayonida ishtirok etishlari lozim; 
- ―Biz bir kemadamiz, birga cho‗kamiz yoki birga qutilamiz‖ qoidasini yaxshi bilishlari lozim. 
3-ilova 
Guruhlar uchun topshiriqlar. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
I – гуруh вазифаси 
1.
 
Mikrobiologik laboratoroyani tashkil etish prinsiplari va maqsadi nimadan iborat? 
2.
 
Bakteriyalar strukturasini ayting. 
 
.  
 
 
II  – гуруh вазифаси 
1.
 
Mikrobiologik laboratoroyani  va ish joyi qanday jixozlanadi? 
1.
 
Surtma tayyorlash texnikasi va fiksatsiya  nima. 
III  – гуруh вазифаси 
1.
 
Mikrobiologik laboratoroyada ishlash qoidalari. 
2.
 
Surtmalarni murakkab  bo`yash usullarini gapirib bering.  
 
 
 

---

34 
 
CHARXPALAK» TRENINGI 
 
 
№ 
Mikroorganizmlar 
joylashishiga  qarab 
nomlanishi. 
Mikroskop ostida mikroblarning joylashishi. 
YAkka, 
betartib 
Juf-juft 
dumaloqla
r 
To‗rtta 
dumalo
q 
Uzum 
shingili- 
ga 
o‗xshab 
Zanjirga 
o‗hshab 
joylashadi 
1  Mikrokokklar 
 
 
 
 
 
2  Diplokokklar 
 
 
 
 
 
3  Tetrakokklar 
 
 
 
 
 
4  Streptokokklar 
 
 
 
 
 
5  Streptobakteriyalar 
 
 
 
 
 
6  Stafilokokklar 
 
 
 
 
 
 
5. Metod – blits o’yin, qor bo’ron, bumerang. 
Blits – o‘yin, Gramm usulda  bo‘yash. 
 
Guruh 
bahosi 
Guruh 
xatosi 
To‘g‘ri 
javob 
Yakka 
xato 
Yakka 
Guruh 
ishida 
chetla
nish 
Murakkab 
usulda 
bo‘yash: 
Gramm usulda 
 
 
 
 
 
 
1.Mikroskop ostida ko‘rish; 
2.Surtmani 
quritish, 
fik-satsiya 
qilish; 
3.  Surtma  ustiga  gentsian  fiolet 
bo‘yog‘ini  tomizish; 
4. Surtma tayyorlash; 
5. Yod–lyugol bo‘yog‘ini to-mizish; 
6. Surtmani yuvish; 
7. Spirt tomizish 30 sek.; 
8. Fuksin bo‘yog‘i bilan  bo‘yash; 
9.  Immersion  yog‘i  tomizish  90 
ob'ektivda ko‘rish; 
10.  Surtmani    bosma    qog‘oz  bilan 
quritish; 
 
Bu  metodning  o‘tkazilish  tartibi.  Har  bir  guruh  talabalari  yuqorida    ko‘rsatilgan  vazifa 
tarqatiladi. Talabalar to‘g‘ri deb  hisoblangan raqamni «yakka baho» qatoriga yozib  chiqishadi. 
O‘qituvchi  to‘g‘ri  javob  e'lon  qilgandan  keyin,  har  bir  guruh  o‘z  xatolarini,  «guruh  xatosi» 
qatoriga yozadi. Natijada to‘g‘ri, noto‘g‘ri javoblar solishtirilib, guruh bahosi hisoblab chiqiladi. 
Bumerang metodi 
Talabalarni  kichik  guruhlarga  bo‘linadi  va  vazifa  yozilgan  material  tarqatiladi.  Har  1  ta 
guruh o‘z fikrlarini bayon qiladi va guruhlar orasida savol-javob ketadi. 
 
1 - guruhga beriladigan vazifalar 
1.
 
Mikroorganizmlarni 3 ta podshohligi. 
2.
 
Oddiy va murakkab bo‘yash. 
3.
 
Osma tomchi  tayyorlash texnologiyasi. 
 
2 - guruhga beriladigan vazifalar 

---

35 
 
1.
 
Suyuq ozuqa muhitida surtma tayyorlash. 
2.
 
Surtmani quritish, fiksatsiya qilish texnologiyasi. 
3.
 
Ezilgan tomchi  tayyorlash. 
 
3 - guruhga beriladigan vazifalar 
1.
 
Quyuq ozuqa muhitdan o‘stirilgan kulturadan surtma preparat tayyorlash. 
2.
 
Mikroskopda immersion sistemeda ishlash qoidalar. 
3.
 
Spiroxetalar ularning tuzilishi. 
 
 
2. AQLIY HUJUM  UCHUN  SAVOLLAR 
 
1. Spiroxetalar morfologiyasini aytib bering 
2. Zamburug‗lar morfologiyasini aytib bering 
3. Sodda jonivorlar morfologiyasini aytib bering 
4. Rikketsiya,xlamidiya,mikoplazmalar morfologiyasini aytib bering 
5. Ozuqa muhitining maqsadi 
6. Ozuqa muhitining tayyorlash usullari 
7. Ozuqa muhitiga qo‗yiladigan talablar 
8. Ozuqa muhitining tasnifi va qo‗llanishi 
2-ilova 
Guruh bilan ishlash qoidalari 
 
Guruhning har bir a‘zosi: 
- o‗z sheriklarining fikrlarini xurmat qilishlari lozim; 
- berilgan topshiriqlar bo‗yicha faol, hamkorlikda va mas‘uliyat bilan ishlashlari lozim; 
- o‗zlariga yordam kerak bo‗lganda so‗rashlari mumkin; 
- yordam so‗raganlarga ko‗mak berishlari lozim; 
- guruhni baholash jarayonida ishtirok etishlari lozim; 
- ―Biz bir kemadamiz, birga cho‗kamiz yoki birga qutilamiz‖ qoidasini yaxshi bilishlari lozim. 
Guruhlar uchun topshiriqlar. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
4-ilova 
 
 
« 
 
 
 
I –guruh vazifasi 
1.
 
Spiroxetalarning morfologiyasini ayting. 
2.
 
Ozuqa muhitlarining tasnifi va qo`llanilishi. 
II  – guruh vazifasi  
1. Zamburug`lar morfologiyasini ayting. 
2. Ozuqa muhitlarini tauyorlashning biologik xususiyatlarga asoslangan usuli. 
III  – guruh vazifasi  
1.Sodda jonivorlar morfologiyasini ayting. 
2.Ozuqa muhitlariga qo`yiladigan talablar. 

---