Toshkent farmatsevtika instituti farmakognoziya kafedrasi "botanika" fanidan o



Yüklə 43,03 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə51/139
tarix27.04.2018
ölçüsü43,03 Kb.
#40276
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   139

113 
 
                            b) qirqquloqsimonlar- Polyhodyophyta 
                            v) Ochiq‘ uruqlilar-  pinophyta 
     3-bo‘lim yopiq uruqli o‘simliklar- Angiospermae 
Bu bo‘limga 2 ta sinf kiradi  
                              
a)Bir pallalilar- Monocotyledoneae 
                                    b)Ikki pallalilar-Dicotyledoneae 
     Bundan  keyin  qam  o‘simliklar  sitemasi    o‘zgartirilib,  mukammallashtirilgan.  Xozirgi 
sistema nemis olimi engler sistemasiga asoslangan. 
     er yuzidagi  qamma o‘simliklar 2 ta gruppaga bo‘linadi: 
     1.SPORALILAR- Sporophyta 
     2.URUG‘LILAR-  Spermatophyta 
a)Sporalilar 2 ta otdelga bo‘linadi: 
     1)Tuban sporali o‘simliklar-Oogoniatae 
     2)Yuqori sporali o‘simliklar- Archegoniatae 
 
TUBAN SPORALILARGA: 
Suv  o‘tlari  -Algae  ,Bakteriyalar-  Bacteriophyta,  Zamburuqlar-Fungi  Lishayniklar  
Lichenophyta   kiradi. 
 
YUQORI SPORALI O‘SIMLIKLARGA: 
Moxlar- Bryophyta, qirqquloqsimonlar- Pteridophyta kiradi. 
b)   URUG‘LILARGA 
1.Ochiq uruqli o‘simliklar- gymnospermae yoki Pinophyta 
2.Yopiq uruqli o‘simliklar- Angiospermea Mognoliophyta 
     Tuban  sporali  o‘simliklarning  jinsiy  organlari  bir  xujayrali,oddiy  tuzilgan.Bularning  tanasi 
organlarga bo‘linmaydi. 
     Yuqori  sporali  o‘simliklarning  jinsiy  organlari,  ko‘p  xujayrali,  murakkab  tuzilgan. 
Bularning tanasi organlarga bo‘linadi. 
YOpiq uruqli o‘simliklarning uruqi meva ichida bo‘ladi. 
Ochiq uruqli o‘simliklarning mevasi bo‘lmaydi. 
     engler sistemasi bo‘yicha o‘simliklar quyidagi tipga bo‘linadi. 
     1.Bakteriya- Bacteria 
     2.Ko‘k yashil  suv o‘tlari-Cyanophyceae 
     3.YAshil suv o‘tlari- CHloropyceae 
     4.Sariq- Diatomea 
     5.qo‘nqir- Phacophyceae 
     6.qizil-  Rhodophyceae 
     7.SHilimshiqlar yoki miksomitsetlar-Myxophyta 
     8.Zamburuqlar-fungi 
     9.Lishayniklar-  Lichenes 
     10.Moxlar-   Bryophyta 
     11.qirqquloqsimonlar- Pteridophyta 
     12.Ochiq uruqlilar- gymnospermae 
     13.Yopiq uruqlilar- Angiospermae 
Bakteriyalar  bir  hujayrali  mayda  organizmlardir,  ularni  faqat  mikroskopdagina  ko‘rish 
mumkin.  Ularning  hujayralari  azot  moddadan  petin  modda  aralashgan  gemitsellyulozadan 
tashkil  topgan  po‘stdan  va  nuklein  moddasi  tarqov  holda  joylashgan  protoplastdan  tashkil 
topgan. Bakteriyalar tuzilishiga ko‘ra sharsimon-kokklar, tayoqchasimon-batsilalar, egilgan va 
bukilgan  spirillalar,  spiroxitlarga  bo‘linadi.  Bakteriyalar  hujayrasining  oddiy  bo‘linish  yo‘li 
bilan juda tez ko‘payadi. Ba’zi turlarning hujayrasi har 12-15 takror bo‘linish xususiyatiga ega. 
Ular  oziqlanish  usuliga  ko‘ra  ikki  guruhga  bo‘linadi.  Bir  guruh  bakteriyalar  saprofit-  ya’ni 
tayyor organik parchalanishi hisobiga yashaydi. Ikkinchi guruh bakteriyalar parazit ya’ni tirik 


114 
 
o‘simlik, yoki hayvonlar hisobiga yashaydi. Bakteriyalar havo kislorodiga munosobatiga ko‘ra 
ham  turlicha  yashaydi.  Ko‘pchilik  turlari  aerob  ya’ni  faqat  kislorod  bo‘lganidagina  yashay 
oladi,  ba’zilari  anaerob  bo‘lib,  kislorodsiz  sharoitda  ham  yashay  oladi.  Fakultativ  aerob  yoki 
fakultativ  anaerob  bakteriyalar  ham  bor  ular  kislorod  bor  joyda  ham  yuq  joyda  ham  yashash 
xususiyatiga  ega.  Bakteriyalar  tabiatda  juda  katta  rol  o‘ynaydi  ular  boshqa  organizmlar  bilan 
birganlikda  tabiatda  moddalarning  doimiy  aylanishida  ishtirok  etadi.  Ular  organik  substratga 
tushgandan  keyin  uni  parchalaydi,  natijada  tuproqqa  atmosferaga  o‘tuvchi  yoki  yuksak 
o‘simliklar o‘zlashtiradigan bir muncha oddiy moddalarni hosil qiladi. 
17
 
 
Nazorat savollari 
1.
 
Suv o‘tlarining tuzilishi. 
2.
 
Suv o‘tlarining autotrof oziqlanishi. 
3.
 
Suv o‘tlarining hujayralarida qanaqa pigmentlar uchraydi. 
4.
 
Ko‘k yashil suv o‘tlarining ko‘payish xillari. 
5.
 
Fikotsian pigmenti qaysi  suv o‘tlar turida uchraydi. 
6.
 
Yashil suv o‘tlarning ko‘payish xillari. 
7.
 
Yashil suv o‘tlariga kiruvchi vakillari haqida ma’lumot. 
8.
 
Diatom suv o‘tlarida qanaqa pigment uchraydi. 
9.
 
Pinulyariya suv o‘tining tuzilishi va ko‘payishi. 
10.
 
Suv o‘tlarning ahamiyati. 
 
Foydalaniladigan  asosiy  darsliklar  va  o‘quv   
qo‘llanmalar  ro‘yxati 
1.
 
Яковлев Г. П., Челомбитько В.A. Ботаника. – M.: “Высшая школа” ,  2001.-230 c. 
2.
 
Mustafaev  S.M., Ahmedov O‘.A.  Botanika. – T.: O‘zbekiston, 2005.- 435 b. 
3.
 
Mustafaev    S.M.,  Ahmedov  O‘.A.,    Samatova    SH.    O‘simliklar    sistematikasidan  
amaliy  mashg‘ulotlar. – T.:  “YUNAKS-PRINT” MCHJ  bosmaxonasi, 2007.- 127 b. 
4.
 
Ahmedov  O‘.A.,  Yulchieva  M.T. Botanika  fanidan  elaktron  darslik.-T.: 2008. 
5.
 
Pharmaceutikal Botany, a Text-Books for students of pharmacy and science. Published 
by forgotten books, 2013. – 
6.
 
V. Ch. Evans   Farmakognoziya. –Xalqaro nashr: Edinburg,  London Nyu– York, 
Filadelfiya,  Sidney, Toronto (16 nashr).- Saunders Elsevier Limited, 2009. 
7.
 
Hamidov A.,  Nabiev M.M. “O‘zbekiston  o‘simliklarini  aniqlagichi”.-T.: 1987.-235 b. 
8.
 
Василев  A.E.  “Морфология,  анатомия растений”. – M.: Изд-вo  “ Высшая школа 
”, 1988. -435 c. 
9.
 
Xolmatov  X.X.,  Karimova    S.U.,  Ahmedov    O‘.A.  va    boshqalar.    Dorivor  
o‘simliklarning    lotincha-o‘zbekcha-ruscha-arabcha    va    forscha-tojikcha    lug‘ati.-T.: 
X.F.  “Nizim”  bosmaxonasi,  2004. – 239 b. 
10.
 
Berezovskaya    T.P.,  Dmitruk    S.E.,  Grishinna    e.I.,    Belousov    M.V.    Osnovы  
farmatsevticheskoy  botaniki. – Tomsk:  Pechatnaya  manifaktura,  2004.-294 s. 
11.
 
Xolmatov    X.X.,    Ahmedov    O‘.  A.  Farmakognoziya.  1-2  qism.  –  T.:  “Ibn    Sino”  
nashiryoti, 2007.- 806 b. 
 
Ma’ruza - 9 
 
Suvo‘tlari, zamburug‘lar va lishayniklar. 
 
                                                             
17
 
V. Ch. Evans   Farmakognoziya. –Xalqaro nashr: Edinburg,  London Nyu– York, 
Filadelfiya,  Sidney, Toronto (16 nashr).- Saunders Elsevier Limited, 2009. 
 


Yüklə 43,03 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   139




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə