Tövh d V cmu

Tövhid
qid
cmu si
 
 
80
 
bu Davud s hih isnadla Hüzeyf  ibn Y
nd n r vay t edib ( bu Davud, 
b, 4980). 
      irkin bu növü insan  islamdan ç xartm r v  onu 
di ç
nn mlik etmir. 
Lakin, tövhidin kamilliyin  z
r yetirir. 
irkin üçüncü növü is :  Gizli  irkdir. Buna d lil Pey mb rin (Allah n 
salam  v  salavat  onun üz rin  olsun) bu sözüdür: 
“M sih D cc ld n d  sizin 
üçün daha çox qorxdu um  eyi x
r verimmi? “ Dedil r: “B li, ey Allah n 
elçisi!” Dedi: “Gizli  irk – Ki i namaz q landa, ona baxanlara göst rm k üçün 
namaz  b
k.” 
mam  hm d Müsn d 
rind
bu s id  l Xudrid n 
vay t edib (30/3)
.  
mçinin   irki  iki  növ   bölm k  d   caizdir:  Böyük   irk  v   kiçik   irk.  
Ancaq gizli  irk h r ikisind  ola bil r. Böyük  irkd  m
n münafiql rin gizli 
irkl ri kimi. Çünki, canlar ndan qorxaraq münafiql r batil  qid rini 
gizl dirl r v  riya il  islam dinind  olduqlar  göst rirl r. Gizli  irk kiçik  irkd  
olduqda, m
n: Riya kimi. Nec ki, yuxar dak  Mahmud  bn L bid  l-
nsarid n v
bu S idd n olan h disl rd  qeyd edildi. 
 
Be inci d rs: 
Ehsan 
Ehsan n rükunu: Allaha sanki Onu görürmü  kimi ibad t etm kdir. S n 
Onu görm
n d , Onun s ni gördüyün  y qin olub ibad t etm kdir.  
 
Alt nc  d rs: 
Namaz n  rtl ri 
 
Onlar n say  doqquzdur: 1)  slam; 2) A l; 3) Seçm  qabiliyy ti (t myiz); 
4) H
si aradan qald rmaq (Qüsl v  d stamazl  olmaq); 5) N cisi yox etm k; 
6) Övr t (ay b) yerl rin örtülm si; 7) Vaxt n daxil olmas ; 8) Qibl
 üz tutmaq; 
9) Niyy t 
 
 

---

Tövhid
qid
cmu si
 
81
 
Yeddinci d rs: 
Namaz n rükunlar  
Onlar n say  on dörddür: 1) 
Gücü çatan n qiyamda durmas ; 2) 
Birinci  t kbir  (Allahu  kb r 
dem k);  3)  Fatih ni  oxumaq;  4)  
Rüku; 5) Rükudan sonra düz lm k 
(dik dayanmaq); 6) Yeddi b
n 
üzvü üz rind  s cd  etm k; 7) 
cd
n qalxmaq; 8)  ki s cd  
aras nda  oturmaq;  9)  Bütün 
fell rd  sükun t ( zalar n yerin  
dü
sin  q
r dayanmaq); 10) 
Rükunlar aras nda ard ll q; 11) Ax nc  t
hhüd; 12) Ax nc  t
hhüd üçün 
oturmaq; 13) Pey mb r (Allah n 
salam  v  salavat  onun üz rin  
olsun)  üçün  salavat;  14)  H r  iki  
 salam verm k. 
 
kkizinci d rs: 
Namaz n vacibl ri 
Onlar n  say   kkizdir:  1) 
Birinci  t kbird n  ba qa  dig r 
kbirl r; 2)  mam v  t k namaz 
lan üçün “S mi Allahu lim n 
mid h” dem k; 3) H r bir  xs 
üçüm “Rabb
 va l
l-h md” 
dem k;  4)  Rükuda  “Subh
 
rabbiy l-Azim” dem k; 5) S cd
 
“Subh
  rabbiy l- al ”  dem k; 
6)  ki s cd   aras nda “Rabbi fir li” 
dem k; 7) Birinci t
hhüd; 8) 
Birinci t
hhüd üçün oturmaq. 
 
 
Namazda h
tl r be  növdür. 1) 
Haram h
t – yem k kimi. 2) 
kruh (b
nilm
n) h
t – 
rtafa baxmaq. 3) Mubah (icaz li) 
t –saqqal  qa maq. 4) 
Müst
b h
t – keç nin 
qar
 almaq. 5) Vacib h
t – 
cas ti yox etm k. 
hf s cd si: S hf s cd sinin 
bl ri art rma, azaltma    kk 
etm kdir.  kk ibad ti 
qurtard qdan sonra olduqda 
minlik g lm
k ibad
 
qay lm r.  kk ibad tin içind  
olarsa, bu cür hal insanda tez-tez 
ba  verirs , o zaman yen  ibad
 
qay lm r. 
r bu cür hal az ba  
verirs , o zaman üstün tutdulan 
kki  sas götürülür. 
r üstün 
tutdulan  kk yoxdursa, o zaman az 
olan sas götürülür. S hf 
cd sind  s hf edil rs  bu zaman 
heçn  etm k laz m deyil. 
Rükunlardan biri t rk olunarsa, onu 
etm yinc  namaz düzgün say lm r. 
Vacibl rd n biri s hf il  t rk 
olunarsa, o zaman onun 
zin  
hf s cd si edilir.
 

---

Tövhid
qid
cmu si
 
 
82
 
 
 
 
Doqquzuncu d rs: 
hhüdün izah  
O, bel  dem kdir:  tt hiyy tu lill hi vas-salavatu vat-tayyibatu.  s-
mu aleyk
yyuh n-N biyyu va rahm tullahi v  b rak tuhu.  s-s
mu 
aleyn  va al  ib dill his-salihin. 
du  nl  il
 ill llahu. Va 
du  nn  
Muh mm
n abduhu va rasuluhu” (Bütün alq lar, dualar Allaha, bütün 
yax  i r Allah üçün edilir. Ey Pey mb r, s
 salam olsun, Allah n 
rh
ti b
tl ri yeti sin! Biz  v  Allah n 
lisaleh b nd
rin  salam 
olsun! M n  ahidlik edir m ki, Allahdan ba qa ibad
 layiq m bud yoxdur v  
ahidlik edir m ki, M
mm d Onun qulu v  elçisidir). 
Sonra Pey mb
 (Allah n salam  v  salavat  onun üz rin  olsun) xeyr 
dua edirs n v  b
t dil yir: “Allahumm  salli al  Muh mm din va al
li 
Muh mm d, k
 salleyt  al brahim  va al
li  brahim, inn
 h midun 
cid. Va b rik al Muh mm din va al
li Muh mm d k
 b rakt  al  
brahim  va al
li  brahim inn
 h midun m cid” (Allah m! M
mm
 
 onun ail sin  d brahim  v  onun ail sin  xeyir-dua verdiyin kimi xeyir-
dua ver! S n h qiq
n alq lara layiq v
an- övk tlis n! M
mm
 v  
onun ail sin  d  ibrahim  v  onun ail sin  b
t verdiyin kimi b
t ver! 
n h qiq
n alq lara layiq v an- övk tlis n!). 
Sonra ax nc  t
hhüdd  q bir  zab ndan, c
nn m  zab ndan, 
yat n v  ölümün fitn sind n v  yalanç  m sihin (Allahl q v  y  pey mb rlik 
iddias  ed n) fitn sinin  rind n Allaha s
r (Allahum  inni  uzu bik  min 
az bi c
nn m va min az bil-qabr va minfitn til m hy  val-m
ti va min 
rri fitn tilm sihid-d cc l). Sonra ist diyi duan  seçib deyir. Xüsus n bu 
duan :  “Allahumm
anni al  zikrik  va  ukrik  va husni ib
tik . 
Allahumm  inni zalamtu n fsi zulm n k siran va l  y firu-z-zunub  ill  
nt , f fir li min indik  va-r-h mni inn
nt -l- afuru-r-rahim” (Allah m 
ni zikr v
ükr etm kd , göz l t rzd  ibad t etm kd  m
 köm k et! 
Allah m h qiq
n d  m n özüm  çoxlu zülm etdim, günahlar  yaln z s n 
ba lay rsan, d rgah ndan olan m rh
tin il  m ni ba la! M
 r hm et! 
qiq
n s n ba layan v  m rh
tlis n).  
Zöhr, asr, m rib v  i a namazlar nda birinci t
hhüdd  “
du  nl  
il
 ill llahu. Va 
du  nn  Muh mm
n abduhu va rasuluhu” 

---