Tövh d V cmu

Tövhid
qid
cmu si
 
 
86
 
      
Amma  Allah n  l-Maid   sur sind   bu  sözün   g ldikd   is , 
ya
qad nlara toxunmusunuzsa
n-Nisa43,  l-Maid  6)  aliml rin s hih sözün  
gör   burada  n
rd   tutulan 
yax nl q etm kdir. Bu  bn Abbas 
(Allah ondan da atas ndan da raz  
olsun) v  s
fd n bir çox alimin 
sözüdür. Allah müv ff q ed ndir. 
 
On be inci d rs: 
r bir müsülman üçün  ri td
 
 
n  xlaq b
yi
 
     H r bir müs lman üçün  ri td  
n  xlaqi zin tl r bunlard r: 
 1) Do ruluq;  2)  man ti qorumaq;  
3)  ff tli olmaq ; 4) H yal  olmaq;  5) üca t;  6)  li-aç q olmaq; 7) V fal  olmaq; 
8)  Allah n  haram  etdiyi  h r  bir   eyd n  uzaq  olmaq;  9)  Qon ulara  yax q  
etm k; 10) Ehtiyac  olana gücü çatan q
r köm k etm k.  H mçinin Kitab v  
Sünn
 g
n dig r  xlaq normalar .  
 
 
On alt nc  d rs: 
slam 
bl ri il
bl nm k 
     slam 
bi il
bl nm
 misallar: 1) Salam verm k; 2) T
ssüm; 3) Sa  
l il  yem k v  içm k; 4) bir  ey  ba layanda “bismill h” dem k; 5) 
Qurtaranda “ lh mdulill h” dem k; 6) Asq randa “ lh mdulill h” dem k; 7) 
Asq randa “ lh mdulill h” dey
 “Yarh mu-k -ALLAH”dem k; 8) X st ni 
ziyar t etm k; 8) Namaz v  d fn üçün c naz
 i tirak etm k; 9) M scid  v  
ev  daxil olark n v  ya onlardan ç xark n  ri t 
bl ri; 10) S
r 
bl ri; 
11) Valideynl r il
bl r; 12) 
Qohumlar v  qon ular il
bl r; 
13) Ya lar v  u aqlar il
bl r; 
14) Yeni do ulmu  u aqlara gör  
brik  etm k;  15)  Evl
nl ri 
brik etm k; 16) Müsib t zaman  
ba sal   verm k; 17) Ayaqqab   v  
paltar geyinib soyunark n islami 
mmümün formas  – Niyy t 
etm k, sonra “bismill h” dem k, 
sonra  ll ri bir d
 yer  vurmaq 
ll rin içi il  üz  v
ll rin 
üstün  m sh ç km k.     
din
rind  ziyar t olunan 
yerl rin say
ri t bax
ndan 
be dir: 1) Pey mb r m scidi v  
ora s
ri ona gör  etm k; 2) Quba 
scidi; 3) Pey mb rin (Allah n 
salam  v  salavat  onun üz rin  
olsun)  v  s hab
rin q brl ri; 4) 
qi q birstanl ; 5) Uhud 
hidl ri
 

---

Tövhid
qid
cmu si
 
87
 
bl r v  ba qalar . 
 
On yeddinci d rs: 
irk v  bütün növ asilikl rd n ç kindirm k 
     irk v  h r  növ  günahdan ç kinm k  v  ç kindirm k  laz md r, onlaran: 
Yeddisi  h lakedici  günahlar;  1)  Allaha   rik  qo maq;  2)  Sehr;  3)  Haqs z  yer  
Allah n haram etdiyi n fsi (insan ) öldürm k; 4) S
m (riba) yem k; 5) Yetim 
mal  yem k; 6) Döyü
 hücum zaman  qaçmaq; 7)  ff tli mömin qad na 
iftira atmaq  
 H mçinin:   Valideynl rin üzün  a  olmaq; Qohumluq  laq
rini k sm k;  
Yalandan  ahidlik etm k;  Yalandan and içm k;  Qon ulara  ziyy t verm k; 
nsanlar n qanlar na, mallar na v  qeyr tl rin  qar  zülm etm k;  S rxo edici 
içki içm k;  Qumar oynamaq;  Qeyb t etm k;  Söz g zdirm k;  Allah n v  onun 
Elçisinin (Allah n salam  v  salavat  onun üz rin  olsun)  qada an etdiyi dig r 
asilikl r. 
 
 
On s kkizinci d rs: 
Meyiti haz rlamaq, onun üçün namaz q lmaq v  d fn etm k. 
Onun t fsilat  var:  
Birincisi: Can ver
 t lqin etm k. Can ver n  xs  “L
ll l-lah” 
dedizdirm k Pey mb rin (Allah n salam  v  salavat  onun üz rin  olsun) bu 
sözün   gör
ri td   öz  yerini  tapm
r:    
“Ölül riniz  “L
ll l-lah” 
dedizdirin! ”
. Müslim (C naz , 916) öz s hihind  r vay t edib.  Bu h disd  
“ölül riniz” dedikd  “can ver nl r” n
rd  tutulur. Can ver nl r is  ölümün 
lam tl ri g lmi
xsl rdir. 
kincisi: Ölümü d qiql dikd : Sünn
 varid oldu una gör  can ver n 
xsin gözl ri v  ç
si ba lan r.   
Üçüncüsü: Müsülman meyiti yumaq vacibdir.  Döyü   meydan ndan 
hid olan istisnad r. O, qüsl olunmur, c naz  namaz  q nm r v  öz paltar nda 
fn olunur. Çünki Pey mb r (Allah n salam  v  salavat  onun üz rin  olsun) 
Uhud döyü ünd  öldürül nl ri qüsl etm yib v  onlara c naz  namaz  
lmay b. 
Dördüncüsü: Meyiti qüsl etm yin qaydas : Övr t yeri örtülür, bir az 
qald
r v  qar n hiss sind n yum aq  kild  s
r. Sonra, yuyan  xs  ski v  
ya ona b nz r bir  eyi  lin  sar yaraq, c
dd n ç xanlar  silir. Bundan sonra 

---

Tövhid
qid
cmu si
 
 
88
 
meyit  üçün  namaz  d stamaz   kimi  d stamaz  ald r.  Sonra  meyitin  ba
  v  
saqqal  su v  sidr il  yuyur. Sonra sa  t
fini v  sonra da sol t
fini yuyur. 
Bel likl  bu cür yuma  iki v  üç d
 t krar edir. H r d
 yuduqda  lini qar n 
hiss sind n s r. 
r n
 ç xsa onu yuyur. N cis ç xa bil n yeri pamb q v  
buna b nz r bir  eyl  ba lay r. 
r pamb q qar
 almasa, isti palç q v  ya 
tibbi vasit
rl  - yap qan bir  eyl  - ba lan r. Sonra meyitin d stamaz  
nir. 
r üç d
 il  t mizl nm
, onda be  v  yeddiy  q
r art
r. 
Sonra paltar  il  qurulay r v  qoltuq alt qlar na (bald r hiss sin ) v  s cd  
yerl rin
tir vurulur. 
r h r t
fin tir vurularsa bu daha göz ldir. K
 
 buxur vurulur. Tükl ri v  d rnaqlar  uzun olarsa, q sald r, 
r q sald lmasa 
yen  d  heç bir problem yoxdur. D lil olmad na gör  saç  daranm r, övr t 
yerind ki tükl r q rx lm r v  sünn t edilmir. Qad n saç  üç hörük hörülür v  
arxa t
fd n at r. 
Be incisi:  Meyitin  k
nl nm si.  n   fz li  odur  ki,  köyn ksiz  v  
mmam siz  kild  ki i üç qat a  k
nl  k
nl nir. Nec  ki bu cür 
Pey mb ri (Allah n salam  v  salavat  onun üz rin  olsun)  edibl r. K
n is  
qat-qat sar r. 
r köyn k, izar v  üst qat olmaq  rti il  k
nl
rs , yen  
 heç bir problem olmaz.  
Qad n is  be  qat k
nl  k
nl nir:sin  üçün bir qat, ba  örtüyü, a
 
hiss   üçün  don  
zi  v   iki  qat  da  ümumi  örtük.    Körp   o lan  u
  is   bir  
qatdan üç qata q
r k
nl nir. Körp  q z u
 is  bir köyn k v  iki qat 
nl  k
nl nir. 
Ham  üçün vacib olan odur ki, c
din bütün hiss
ri örtülm k  rtil  
bir qat k
nl nsin. Lakin  ehramda olan birisi v fat ed rs , o sidr v  su il  qüsl 
edilir, ehram paltarlar nda k
nl nir, ba  v  üzü örtülmür v
tirl nmir. 
hih h disd  g ldiyin
sas n ehramda öl n qiyam t günü t lbiyy  g tir
k 
diril
k. 
r ehramda öl n qad n olarsa, o dig r qad nlar kimi k
nl nir, 
lakin  tir vurulmur, üzü niqabla örtülmür v
lc k geyindirilmir. Lakin, 
nl
rk n üzü v
ll ri k
n il  örtülür, nec  ki qad n k
nl nm sinin 
formas nda keçmi dir.  
Alt nc : Meyiti qüsl etm
, c naz  namaz  q lma a v  d fn etm
 
n haql  olan  xsl r: V siyy t etdiyi  xs, sonra atas , sonra babas , sonra 
ki il rd n olan  n yax n qohumlar . Qad nda is : v siyy t etdiyi  xs, sonra 
anas , sonra n
si, sonra qad nlardan olan  n yax n qohumlar .  r-arvad h r 
ikisi biri dig rini qüsl ed  bil r. Çünki Siddiqi(Allah ondan raz  olsun) öz yolda  
qüsl yuyub v
li d  öz yolda  Fatim
 (Allah onlardan raz  olsun) qüsl 
ald b. 

---