Тупроқшунослик-ўқув қўлланма-лотин

. 
2 H
2
O 
2 Fe
2
O
3
+ 3 H
2
O = 2 Fe
2
O
3
.
 
3 H
2
O 
Haroratning oshishi va eritma tarkibida SO
2
ning ko‘payishi tog‘ 
jinslari tarkibidagi minerallarning qattiq zarrachalari bilan reaksiyaga 
kirishishiga olib keladi. Bu 
gidroliz jarayoni
deyiladi.
H
2
O + CO
2
= H
+
+ HCO
3 
H
2
O + Na
+
= NaOH + H
+
NaOH Na
+
+ OH
-

---

H.
Х
.
Т
ursunov. 
Т
uproqshunoslik 
26 
Minerallar, ya’ni silikatlar suv ta’sirida erish qobiliyatiga binoan 
nuraydi. 
(Sa, Mg )SiO
4
+ H
2
O + 2CO
2
= CaCO
3
+ MgCO3 + SiO
2
h H
2
O 
K
2
Al
2
Si
6
.
O
16
+ 2H
2
O = H
2
Al
2
Si
6
O
16
+ 2KOH 
Suv tarkibidagi vodorod kaliyni siqib chiqaradi. 
H
2
Al
2
Si
6
O
16
+ n H
2
O = H
2
Al
2
Si
2
O
8
·
n H
2
O 
CO
2 
ishtirokida KOH karbonat shakliga aylanadi. 
2KOH + CO
2
= K
2
CO
3
+ H
2
O 
Keyinchalik kaolinit kremniy va alyuminiy oksidlariga parchalanishi 
mumkin. 
Tog‘ jinslari tarkibida slyudalar ham yemirilib gidroslyudalar 
(illitlar), keyinchalik ular temir gidrooksidi, magniy karbonat, kaolinit va 
kremniy oksidlariga aylanadi. Ular tarkibidagi muskovit va biotitlar 
parchalanib, serpentinlar, kaolinit va kremniy moddalarini hosil qiladi. 
Magmatik va cho‘kindi yotqiziqlar tarkibidagi kvars nurashga ancha 
chidamli bo‘lib, u faqat mexanik ravishda maydalanadi. CHang, loy va 
kolloid zarrachalari esa ishqoriy muhit sharoitida, ishqoriy tuzlarning 
harakatchan shakli, ya’ni silikat kislotalariga aylanadi. 
Magmatik tog‘ jinslari suv va kislorod ta’sirida sulfat kislotasi 
hamda tuzlarga aylanadi. Masalan, pirit limonitga aylanadi. 
2FeS
2
+ 5H
2
O + 9O
2
= Fe
2
O
3