TüRKİye cumhuriyeti sağlik bakanliğI

37 
 
4.6 
Lumbosakral Bileşkenin Değerlenidirilmesi
 
 
Lum
bosakral  Açı:
 
L5  vertebra  gövdesinin  alt  yüzeyine  paralel  çekilen 
çizgi  ile  S1  vertebranın  üst  yüzeyine  paralel  çizilen  çizgiler  arasında  kalan  açı 
olarak 
tanımlanmaktadır;  9,7  ile  17,1  dereceleri  arasında  değiĢmektedir. 
Kadınlarla yaĢ artıkça açı artarken; erkeklerde ise yaĢ ile beraber düĢer.
 
38, 39 
 
L5  insidens  Açısı:
 
L5  vertebra  gövdesinin  üst  yüzeyinin  orta  noktasına 
çizilen  dik  çizgi  ile  yine  aynı  noktadan  femur  baĢlarına  çizilen  çizgi  ile  aynı 
noktadan femur baĢları orta noktası arasına çizilen çizgi
 
arasında kalan açıdır.
 
5,54
 
Sakrum  ve  pelvisin  değerlendirilmesi
:  Pelviste  frontal  ve  sagital 
düzlemde  ortaya  çıkan  patolojiler  lomber  bölgeyi  dolayısıyla  omurgayı 
etkilediğinden mutlaka değerlendirilmesi 
gereklidir. 
8, 31, 33, 40, 41, 42, 43
 
 
Pelvik  Tilt  (PT) 
Açısı:
 
Sakrum  üst  yüzeyinin  orta  noktasını  birleĢtiren 
çizgi ile yine femur baĢlarının orta noktasında geçen vertikal çizgi arasında kalan 
değerdir. Bu açının sağlıklı populasyonda 7,1 ile 19,3 derece arasında değiĢtiği 
belirlenmiĢtir.
 
30, 44, 45, 46, 47, 48
 
 
Sakral  Slop  (SS
)  Açısı:
 
Sakrumun  üst  yüzeyine  paralel  çizilen  çizgi  ile 
sakrumun arka üst köĢesinden çizilen horizontal çizgi arasında kalan açıdır. Bu 
açının  sağlıklı  populasyonda  değeri  39,4  ile  50,7  arasında  değiĢtiği 
belirtilmektedir. 
31, 33, 40, 41, 49, 50
 
 

---

38 
 
Pelvik Ġnsidens  (PI) Açısı:  Bu açı spinopelvik dengenin  sabit değeridir. 
Ölçüm yöntemi ise sakrumun üst yüzeyinin orta noktasından, bu yüzeye çizilen 
dik çizgi ile femur baĢını sakrumun üst yüzeyine birleĢtiren çizgi arasında kalan 
açıdır.
6
 
Diğer ölçüm yö
ntemi ise; PI=PT+SS 
„dir. Bu açı sağlıklı populasyonda 40
-
65 derece arasında değiĢmektedir.(ġekil 26
) 
 
ġekil 2
6
: PI, SS, PT açılarının ölçüm yöntemleri
 
 
Sakral Ġnklinasyon Açısı: 
 
C7‟nin orta noktasından çizilen düĢey denge 
çizgisi yani 
S1
‟in arka
-
üst köĢesinden geçen düĢey çizgi ile sakrumun proksimal 
arka kısmına par
all
el ç
i
zilen çizgi arasında kalan açıyı tanımlamaktadır. Yirmi ile 
otuz  yaĢ  arası  sakral  inklinasyon  açısı  erkeklerde  artmakta  ancak  kadınlarda 
düĢmektedir. Otuzlu yaĢlardan  sonra kadınlarda bu değer artmakta, erkeklerde 

---

39 
 
ise tam tersi olarak azalmaktadır. 
51
 
Bu açısal değerler sağlıklı poplasyonda 39,4 
ile 48 derece arasında değiĢmektedir
. 
 
Pelvik  Lordoz  (PR-S1
)Açısı:  Pelvisin  morfolojisini  tanımlar.  Pelvisin 
lordoz  açısının  değerlendirilmesinde  pelvik
-
radius  tekniği  kullanılır.  Bunun  için 
öncelikle  pelvik
-
radius  çizgisi  çizilmelidir.  Pelvik  radisu  çizgisi,  kalça  ekseni 
etrafında sakrumun rotasyon yapan merkezi gösteren radial çizgidir. Bu açı her 
iki femur baĢlarının orta noktalarını birleĢtiren aks çizgisinin orta noktası ile S1‟in 
arka üst köĢe noktası bulunur ve bu nokta arası çizilerek PR çizgisi bulunur. Bu 
çizginin  boyu  aynı  zamanda  pelvisin  boyunu  vermektedir.  Pe
lvik  lordoz  ya  da 
PR-
S1  açısı  PR
 
çizgisi  ile  S1‟in  üst  yüzeyine  paralel  çizilen  çizgiler  arasında 
kalan  açıdır.
 
13,  30,  33,  42
 
Bu  açısal  değerler  sağlıklı  populasyonda  30,9  ile  32,
3 
derece arasında değiĢir.
 
 
4.7 
Kalça Ekleminin Değerlendirilmesi
 
 
Omurganın 
sagital 
düzle
m 
analizinde  özellikle  lumbopelvik  bileĢkenin
 
değerlendirilmesinde kalça bileĢke ekseni kullanılmaktadır. Çekilecek grafilerde 
mutlaka  her  iki  femur  baĢı  görülmelidir.  Ancak  ideal  olan  femur  baĢlarının  üst 
üste  gelmesidir.  Bunun  için  tam  yan  grafi
 
çekilmelidir.  Kalça  bileĢke  ekseninin 
bulu
nmasında her iki femur baĢı orta noktaları bulunur. Daha sonra bu noktalar 
arası  çi
z
gi  çizilir  ve  çizginin  orta  noktası  bulunur.  Bu  orta  nokta  lumbopelvik 
bileĢke  analizinde  kullanılır.
 
52,  53,  54
 
Sağlıklı  populasyonda  omurganın  sagital 
denge çizgisi kalça bileĢke ekseninin arkasından geçmektedir.
 
 
 

---

40 
 
4.8 
Sagital Dengenin Klinik Önemi   
 
 
Ġnsanın  fizyolojik  postürde  ayakta  durması,  enerji  kullanımı,  ağrı  ve 
zamanla  ortaya  çıkacak  dejenerasyonların  engellenmesi  açısından  mutlaka 
gereklidir.  
 
Ayakta  iken  sagital  denge  düĢey  çizgisi  torakal  vertebraların  önünden 
geçtiği  için  torakal  bölgeye 
b
inen  yük  fazladır.
 
8,  32
  Biyomekanik  analiz  sonucu 
ayakta  iken  vücud  yükünün  %9‟u  T1  seviyesine,  %33‟ü 
T8  seviyesine,  %
47‟si 
ise  T12  seviyesine  gelmektedir.  Bending  momentine  karĢı  torakal  bölge 
p
osterior  ligamanlarında  gerilme
,  uzun  arka  ekstan
sörlerde  ise  kontraksiyon 
ortaya  çıkar.  Postür  değiĢikliği  olduğunda  torakal  bölgeye  göre  lomber  bölge 
arka  ekstansör  grup  kaslarında  daha  fazla  aktivasyon  ortaya  çıkar.
19
  Aksiyel 
yüklenme  anında
 
ise  lomber  bölgeye  göre  torakal  bölge  arka  ekstansör  grup 
kaslarında  daha  fazla  aktivasyon  olur.  Bunun  sonucu  kiĢi
nin 
postürü  düzeltme 
sırasında harcadığı enerji miktarı artar.
 
21, 55 
 
Torakal  omurganın
 
eğriliğinin  artmasına  bağlı  olarak  aksiyel  yüklerin 
değiĢmesi  sonucunda  vertebral  elemanlar  da  mekanik  ve  yapısal  değiĢiklikler 
ortaya çıkar. Ġntervertebral disklerde, faset ve kostatransvers eklemlerde ortaya 
çıkan dejenerasyon baĢlıca yapısal değiĢikliklerd
ir. Eklem dejenerasyonu 
en sık 
C7-T1  ile  T11-T12-
L1  arasında  ortaya  çıkmaktadır.  Ġntervertebral  disk 
dejenerasyonu ise en sık orta torakal segmentte ortaya çıkar. 
 
 
Torakal  bölgenin  postür  bozukluğuna  bağlı  olarak  yüklenme  Ģeklinin  ve 
yönünün değiĢmesi sonucu ortaya çıkan mobilite kısıtlılığı nedeniyle o
murgada 

---