72
Aktual tezlik
(u
a
)
x
ning bo‘ylama tashkil etuvchisi
quyidagi tomonlari bilan
xarakterlanadi.
a)
doimo o‘z yo‘nalishiga ega bo‘ladi (
u
a
tezlikdan farqli o‘laroq);
b)
u
a
tezlikning vaqt o‘zgarishi bilan kattaligi o‘zgarishiga mos ravishda, bu tashkil etuvchi
ham o‘z kattaligini o‘zgartiradi.
Bu tashkil etuvchilarni mos ravishda bo‘ylama
(u
a
)
x
va ko‘ndalang
(u
a
)
z
tezliklar
deb ataymiz
.
(u
a
)
x
tezlikning vaqt o‘tishi bilan
A
nuqtadagi o‘zgarishi 10.4-rasmdagi kabi
ifodalanadi. Uni bo‘ylama tezlik tebranish grafigi deyiladi.
Xuddi shu tarzda ko‘ndalang tezlik tebranishini ifodalashimiz mumkin (10.5, a-
rasm).
Demak, mahalliy oniy tezlik tashkil etuvchilarining vaqt o‘tishi bilan o‘zgarishi
tezlik tebranishi deyiladi. Bu hodisani Pito naychasida suyuqlikning ko‘tarilishi va
tushishida kuzatish mumkin.
Dostları ilə paylaş: