73
10.5-rasm. Turbulent oqimning bo‘ylama va ko‘ndalang yo‘nalishi
a
)
A qo‘zg‘almas nuqtadagi ko‘ndalang aktual tezlikning grafigi sxemasi
;
b)
dV
hajmli suyuqlikning
d
elementar yuza orqali ko‘ndalang almashinuvi
Umuman, aktual tezlikni ko‘ndalang tashkil etuvchisi tebranishini qarayotganimizda
(10.5-rasm)
0z
o‘qqa ortogonal bo‘lgan
d
elementar yo’zani
nazarda tutishimiz kerak
(10.5, b-rasm). Chunki, bu yuzadan o‘tayotgan
suyuqlik
(u
a
)
z
-
tezlikning vaqt o‘zgarishi
bilan kattaligi va yo‘nalishining o‘zgarishi hisobiga harakatda bo‘ladi.
Bu suyuqlikni
t
vaqt mobaynida
d
yuzadan yuqoriga o‘tgan miqdorini
dV
deb olamiz.
dV
dV
(10.25
)
bundan ko‘rinib turibdiki,
t
vaqt mobaynida
d
yuza orqali o‘tgan suyuqlik miqdori nolga
teng.
0
dV
dV
dV
(10.25
)
Demak,
0
z
u
(10.26
)
Bu ifodani nazarda tutib, quyidagini yozishimiz mumkin:
z
z
z
a
u
u
u
0
(10.27
)
bunda,
z
u
- ko‘ndalang tebranma tezlik.
Demak, aktual tezlikning tebranma tashkil etuvchisi deganda, ko‘ndalang tebranma
tezlikni tushunamiz, ya’ni
0
dt
u
dt
u
z
z
a
Dostları ilə paylaş: