Тузувчилар

Bosimli quvurlarda chegaraviy qatlam o‘zgarishi
. 
Oqimning “boshlang‘ich 
uchastkasi”.
Agar 11.7-rasmda ifodalanganidek kam to‘siqli bo‘lgan quvurga real 
suyuqlik kirishini kuzatsak, 
A
1
-A
1
 
boshlang‘ich uchastkada
u 
tezlik epyurasi tekis 
ko‘rinishda bo‘ladi. 

---

84 
11.7-rasm. Bosimli aylana shaklidagi quvur devori yaqinidagi chegaraviy qatlam 
o‘zgarishi (chegaraviy qatlam uzuk chiziqlar bilan ko‘rsatilgan). 
A
2
-A
2
vertikalning o‘ng 
tomonida chegaraviy qatlam mavjud emas
. 
Ma’lum bir 
l
1
masofadan keyin 

0
ishqalanish kuchlanishining ta’sirida 
(A2A2 
kesimgacha
) chegaraviy qatlamning z
0
balandligi orta boshlaydi. 
A2A2 kesimda 
(aniqrog‘i 
b
nuqtada) chegaraviy qatlam birlashishi amalga oshadi. 
l
1
yordamida belgilanmagan 
a
1
-
b-a
2
soha mavjud bo‘lib, bu soha ichida suyuqlik potensial harakatda bo‘ladi, ya’ni, 
sohada 
u=const
. Lekin oqim bo‘ylab tezlik oshadi. 
Gidravlik sillik va gadirbudir o’zan devori. 
Keltirilgan rasmdan kurinib turibdiki δ>∆ bu xolda o’zan devori gidravlik sillik 
bo’ladi. Agarda δ<∆ bulsa o’zan devori gadirbudir xisoblanadi. Buyerda ∆ - absolut 
gadirbudirlik- dumliklarni urtacha balandligi. δ – laminar xarakat katlamchasining 
balandligi. Shuni aytib utish kerakki Reynold soni kattalashishi bilan laminar 
katlamchaning kalinligi kichiklashib boradi. Ammo xar doim 0 dan katta bo’ladi. Bunda 
sillik va gadirbudir tushunchasi nisbiy tushuncha bulib biror devorning uzgarmas 
gadirbudirligi uchun Reynold sonining kata kichikligiga karab sillik (Reynold soni Re 
kichik bo‘lgan xolda Re< Rekkr) va g‘adirbudir bo‘lishi mumkin. (Re >>Rekr).