Uludağ ÜNİversitesi İLÂHİyat faküLtesi

Individualpsychologie” dergisinde yayınlar. Ancak, çok geçmeden 1926 da Adler ile 

de ters düşer ve böylece Bireysel Psikoloji Derneği'nden ilişkisi kesilir (

27

). 

Frankl,  1927'de  “Medizinischen  Antropologie”nin  sahiplerinden  O. 

Schwartz  ve  R.  Allers  ile  birlikte  olmaya  başlar.  Bu  yakın  ilişki,  Frankl'in  insan 

görüşünde  köklü  değişmelere  yol  açar.  Bu  arada  M.  Scheler'in  eserleri  ile  tanışır. 

Scheler'in  etkisi,  O'nun  görüşlerine  özellikle  değer-etiği  (Wertethik)  bağlamında 

damgasını  vurur.  1927  yılı  ile  başlayan  bu  üçüncü  aşama,  Frankl  düşüncesinin 

değişmemek üzere yeniden yapılandığı aşamadır. Logoterapi'nin teorik alt yapısı her 

geçen yıllagittikçe belirginlik kazanmaktadır.(

28

) 

1930  yılında  doktorluk  ünvanını  alır  ve  aynı  tarihten  itibaren  Viyana 

Üniversitesi  Noropsikiyatri  Kliniğinde  çalışmaya  başlar.  Buradaki  gözlemleri, 

anlamsızlık  duygusunun  hastalıklarda  en  önemli  kaynaklardan  birisi  olduğu  

şeklindeki kanaatini  güçlendirmiştir (

29

) 

Bütün  bu  gelişmelere  rağmen  Frankl'ı  bilim  dünyasına  diğerlerinden 

tamamen  farklı,  yeni  bir  yaklaşımla  hazırlayan  yıl  1938'dir.  Bu  yıl  içerisinde 

yayınladığı  "Zur  geistigen  Problematik  der  Psychotherapie"  adlı  eserinde  ilk  defa 

“Varoluş Analizi” ve “Logoterapi”nin argümanlarını ortaya koyar. Birkaç ay sonra 

da    “Seelenärzliche  Selbstbesinnung”  adlı  makalesini    yayınlar.  Bu  iki  çalışmayla 

birlikte  1939  da,  “Zur  Grundlegung  einer  Existenzanalyse”  alt  başlığı  ile 

yayınladığı  “Philosophie  und  Pyschotherapie”  adlı  makalesi,  Frankl  teorisinin  ve 

terapi tekniğinin üçlü saçayakları olarak kabul edilmektedir (

30

). 

1940 - 1942 yılları arasında Viyana'da Rothschild - Spital'e bağlı Noroloji 

Merkezinin Müdürlüğünü yapan Frankl, bu arada daha sonra toplama kamplarında 

kaybolan  ve  kurtuluşundan  sonra  yeniden  kaleme  aldığı  çok  ünlü  eseri  "Ärzliche 

Seelsorge"yi  tamamlamaya  çalışıyordu.  Ancak  1943'de  ailesi  ile  birlikte 

tutuklanarak  toplama  kampına  gönderilmesi,  bütün  projelerinin  alt-üst  olmasına 

neden olur (

31

). 

Toplama  kamplarından  kurtulup  geri  döndüğü    1946  sonrası,  Frankl'ın 

hayatı  ve  eserleri  ile  dünya  çapında  tanınıp  şöhret  kazandığı  en  verimli  yıllara 

karşılık  gelmektedir.  Özellikle  Viyana  Noroloji  Polikliniği'nin  sorumlusu  olarak 

görev  yaptığı  1946-1970  dönemi,  bu  anlamda  son  derece  dikkat  çekicidir.  1946 

yılının  başında  yayınladığı  ilk  kitabı  "Ärzliche  Seelsorge"nin  birinci  baskısı  üç 

günde, ikinci baskısı ise, iki ay sonra tükenerek sahasında çok az kitabın ulaşabildiği 

bir  ayrıcalığa  kavuşmuştur.  Hayatına  24  yabancı  dile  çevrilen  31  kitap,  yüzlerce 

konferans  ve  seminer  ile  onlarca  makale  sığdıran  Frankl'ın  sadece  bir  kitabı 

                                                           

(

27

) 

Bkz. FABRİ-LUKAS, age., 176; KOLBE, age. 212; BÖSCHEMEYER, age., 8. 

(

28

) 

Bkz, BÖSCHEMEYER, age., 8-9. 

(

29

) 

KOLBE, age., 213. 

(

30

) 

Bkz. BÖSCHEMEYER, age., 13; FABRİ-LUKAS, age., 1. 

(

31

) 

Bkz. HAHN, age.; 9; FRANKL, Zeiten der Enscheidung, 2. Auflage, Hrsg. Elizabeth  

Lukas,   Herder Verl., Freiburg 1996 214; FABRİ-LUKAS, age., 176. 

---

"…trotzdem  ja  zum  Leben  sagen"  (Her  Şeye  Rağmen  Hayata  Evet  Demek)(

*)

  9 

Milyonun üzerinde baskı gerçekleştirmiştir. Frankl, 5 kıtada 200'den fazla üniversite 

tarafından  misafir  bilimadamı  olarak  davet  edilmiştir.  1970  -  1994  yılları  arasında 

kendisine verilen Fahri Doktora sayısı 27'dir. Frankl ve Logoterapi ile ilgili yazılmış 

kitapların  sayısı  132,  doktora  sayısı  153  olarak  tesbit  edilmiştir.  Dünyanın  her 

tarafında  kurulan  Logoterapi  enstitüleri  gittikçe  yaygınlık  kazanmaktadır. 

Logoterapieksenli  dergiler  yanında  yayınlanmış  12  film,  Frankl'ın  dünyada  sahip 

olduğu karizmayı gösterir mahiyettedir (

32

). 

3) Frankl'in Tanrı ve Din Anlayışı : 

Frankl,  Yahudi  inanç  geleneğine  bağlı  dindar  bir  aile  ortamında 

yetişmiştir.  Gerek  toplama  kampı  deneyimlerinde  ortaya  koyduğu  onurlu 

mücadelesinde  ve  gerekse  tanrı  anlayışında,  ailesinden  aldığı  dini  terbiyenin 

yansımaları  açıkça  görülür.  İnançla  ilgili  düşüncelerinde  alışılagelmişin  dışında 

oldukça  karmaşık  çıkarımlara  sahip  bulunduğu  için  burada  Frankl'ın  tanrı  ve 

dindarlık ile ilgili görüşlerine sadece ana hatlarıyla değinilecektir. 

1986 da kaleme aldığı eserinde Kolbe, görüşlerinden ötürü Franklı, din ile 

en yakın diyaloğa sahip psikoterapist olarak tanımlar.(

33

). 

Her şeyden önce Frankl, şekilci ve politeist bir din anlayışına karşıdır. Bu 

nedenle  Hıristiyanlığın  Baba-Tanrı  imajını  kabul  etmez.  Diğer  taraftan  O,  kişisel 

dindarlığa  özel  bir  önem  atfeder.  Ona  göre  din,  insanın  deruni  yaşantısında 

canlılığını  koruyan  içsel  bir  akttır;  birey  onun  bilincinde  olmayabilir,  dışarıya 

yansıtmayabilir. Dışarıya yansımaması, dini etkilerin olmadığı anlamına gelmez.(

34

). 

Frankl,  Tanrı'nın  varlığını  mantıksal  bir  çıkarsama  ile  delillendirmeye 

çalışır.  1950'de  yayınlanan  ve  daha  sonra  1984  yılında  basılan  "Der  Leidende 

Mensch" adlı eserinde yer alan “Homopatiens” adlı makalesinde, Varoluş analizine 

uygun bir Tanrı İspatı (Gottesbeweis) için şu açıklamaları yapar. “İnsan, varoluşunu 

ancak anlam ve değerlere bağlı gerçekleştirebileceği için bu yönelişi, insan ötesi bir 

varlığa  doğru  olmak  zorundadır”  (

35

).  “Eğer  varsam,  anlam'a  ve  değere  yönelik 

varımdır. Anlam ve değerlere yönelik  varolduğuma göre benim değerimden zorunlu 

olarak daha üstün değerlere sahip  bir “şey”e (Etwas) yöneliğimdir. Başka bir ifade 

ile ben öyle bir şeye yöneliğimdir ki, aslında O, bir “şey” değil, aksine bir “birisi” 

(Jemand), bir “kişi” (Person) olmak zorundadır. Ancak, bu kişi beni aşan, bir “kişi - 

üstü” (Überperson) olmalıdır. Bir cümle ile varolduğuma göre, her zaman Tanrı'ya 

                                                           

(*

) 

İngilizcede  "Mean's  Search  for  Meaning"  adıyla  yayınlanan  ve  toplama  kampı 

 

deneyimlerini  ele  alana  bu  eser,  "İnsanın  Anlam  Arayışı"  adıyla  Öteki  Yayınevi 

 

tarafından Türkçe'mize kazandırılmıştır. (bkz. Bibliografya). 

(

32

) 

Bkz.  FRANKL,  age.,  213-216.  Ayrıca  Frankl'ın  tüm  kitaplarında  benzer  bilgilere 

ulaşmak   mümkündür.  Bu  kitap  yayınlanmış  en  son  kitaplardan  birisi  olduğu  için  burada 

verilen   bilgileri aktarmayı  yeterli buluyoruz.  

(

33

) 

Bkz KOLBE, age., 15.  

(

34

) 

Bkz. FRANKL-KREUZER, age., 58. 

(

35

) 

UTSCH,  Michael,  Religionspychologie,  Kohlhammer  Verl.,  Stuttgart-Berlin-Köln 

1998,  

143. 

---