Uludağ ÜNİversitesi İLÂHİyat faküLtesi

ötürü  Logoterapi,  "anlam  merkezli"liği  (Sinnzentriet)  yanında  "yeniden 

insanileştirici" (Rehumanisiert) bir pisikoterapi ekolu olarak tanımlanır.(

5

) 

Frankl, ortaya koyduğu psikoterapik anlayışı tanımlarken, Logoterapi'den 

başka "Varoluşanalizi" (Existenzanalyse) kavramını da kullanır. Anlam teorisinin 

karakteristik  yanlarına  işaret  eden  bu  iki  kavramı  Frankl,  çoğu  yerde  birbiriyle 

ötüsecek  tarzda  kullanır.(

6

)  Böyle  olmakla  birlikte,  boyutları  açısından  alanlarını 

ayırdığı  durumlara  da  rastlanmaktadır.  Buna  göre,  teorisinin  terapik  muhtevasıyla 

ilgili  teknik  konularda,  daha  çok  Logoterapi  kavramını  kullanırken,  artropolojik 

çözümlemeler  ile  ilgili  konularda  daha  çok  Varoluşanalizi  (Existenzanalyse) 

kavramını kullanır.(

7

) Çalışmamızda ortak kullanılış şekli ağırlık kazanmaktadır. 

Varoluşanalizi, herhangi bir ideoloji veya dünya görüşünü temsil etmediği 

gibi,  belirli  bir  ideolojiyi  benimsetmek  veya  kazandırmak  niyetinde  de  değildir. 

Onun  asıl  amacı,  içeriği  ne  olursa  olsun  bireyin  bütüncü  ve  sorumlu  bir  hayat 

felsefesi  kazanmasında  yardımcı  olmaktır.  Varoluşanalizi,  insanın  varlık  içerisinde 

biricikliğine ve bulunduğu konumun "an" lığına işaret ederek onun sorumlu olması 

gerektiğini,  hayatını  varoluş  amacına  yaraşır  şekilde  değerlendirmek  zorunda 

olduğunu  ve  imkanları  çerçevesinde  hayatın  kendine  yönelttiği  soruları 

cevaplamakla  karşı  karşıya  bulunduğunu  hatırlatır.  Varoluşanalizinin  insana 

yüklediği en büyük görev, sorumluluk bilincidir.(

8

)  

Logoterapi,  Logoteori'nin  oluşturduğu  antropolojik  temeller  üzerinde 

yükselir.  Kişilik  olarak  sağlıklı  insanın  anlama  yönelik  çabasına  çevap  veren 

Logoteori, havada asılı, soyut bir teori değildir. İnsanın en iptidai yapısına bile etki 

ederek onu, hayatın gerçekleri ile yüzleştirmeye çalışır. Bu anlamda insan, Felsefeyi, 

Psikolojiyi veya Psikiyatriyi bilmeden önce de hayatta neler olup bittiğini ve hayatın 

kendisinden  birtakım  beklentileri  olduğunun  farkına  varır.  Bu  süreci  Frankl, 

"önyansımalı  antolojik  tebriat"  (pröreflexive  antologische  Selbstverstöndnis) 

kavramı ile açıklar.(

9

) 

Logoterapi  tabiri  caizse,  kanepesiz  bir  psikoterapi  tekniğidir. 

Anlatacağımız olay bu tanımlamayı açıklamaktadır. 

                                                           

(

5

) 

LÄNGLE, Alfried; "Was ist Existenzanalyse und Logotherapie", in Entscheidung zum Sein, 

 

A.Längle, Piper Verl., München 1988, 21 

(

6

) 

DİENELT,  Karl;  Erziehung  zur  Verantwortlichkeit,  Österreichischer  Bundesverlag, 

Wien   1955, 11. 

(

7

) 

Geniş  bilgi  için  bkz,  BÖSCHEMEYER,  Uwe;  Die  Existenzanalyse  und  Logotherapie 

Viktor E.  Frankl's aus theologischer Sicht, Walter de Gruyter Verl., Berlin-NewYork 1977, 48-49. 

(

8

) 

Bkz. LÄNGLE, agm,11; BAHADIR, Abdülkerim; Hayatın Anlam Kazanmasında Psiko-

 

Sosyal Faktörler ve Din, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), U.Ü. Sos. Bil. Enst. Bursa 1999, 

11;  

ayrıca  Varoluşanalizi'nin  Scheler,  Jarpers,  Heidegger'deki  felsefi  temelleri  ve 

antropolojik  

boyutları ile ilgili geniş bilgi için bkz.FRANKL, Viktor; Ärzliche Seelsorge, 

Grundlage.n der   Logotherapie  und  Existenzanalyse,  Fischer  Taschenbuch  Verl.,  Farnkfurt 

am Mein 1995,  

56.vd.; LÄNGLE, agm, 10-12. 

(

9

) 

Bkz.,  FRANKL-KREUZER,  age.,  32,  33;  FRANKL,  Duyulmayan  Anlam  Çığlığı,  30-31; 

 

FRANKL,  "Was  ist  Logotherapie"  ,  in  Im  Anfang    war  der  Sinn,  Frankl-Kreuzer,  3. 

Auflage.,  Piper Verl., München 1994,, 11. 

---

Frankl'ı  ve  tedavi  tekniğini  merak  eden  Amerikalı  bir  doktor,  Frankl'ın 

karşısına oturur ve ilk sorusunu sorar:  

-Herhalde siz bir psikanalistsiniz?! Frankl: Tam anlamıyla bir psikanalist 

değil, bir psikoterapist diyelim... Bu cevaptan sonra sohbet şu şekilde devam eder: 

- Ortaya kolduğunuz ekol nedir? 

- Adına Logoterapi deniyor. 

- Peki Logoterapi ile psikoterapi arasındaki fark nedir, bunu bir cümle ile 

söyleyebilir misiniz? 

- Elbette, ancak daha önce bana Psikanaliz'in özünden ne anladığınızı, bir 

cümle ile açıklar mısınız? 

- Tanrım, Psikanaliz'de... Psikanaliz esnasında hasta bir divana uzanmak 

ve söylenmesi hoş olmayan şeylerden bahsetmek zorundadır!... 

-  Bakınız,  Logoterapi'de  hasta  oturabilir,  fakat  duruma  göre  bazan 

dinlenmesi  hiç  de  hoş  olmayan  şeyleri  dinlemek  zorundadır.(

10

)  Konuşmadan 

nüktevâri  de  olsa  açıkça  anlaşılıyor  ki,  birinci  tekniğin  (Psikoanaliz)  tersine 

ikincisininde  (Logoterapi)  doktor,  hastasının  kendisiyle;  suçluluk,  eksiklik,  acı  ve 

sıkıntılarla  yoğrulmuş  olsa  bile,  kendi  hayatıyla    yüzleşmesinde  yardımcı  olmak 

çabasındadır.  

Logoterapi'nin  bir  motivasyon  teorisi  çerçevesinde  temellendiği  iddia 

edilmekteyse  de,  daha  çok  motive  edici  bir  karaktere  sahip  olduğu    söylenebilir. 

Logoterapi'nin asıl işlevi, insanın hayatına anlam kazandırabileceği amaç ve hedefler 

bulmasını sağlamaktır. Bu noktada O, her  türlü motivasyona değer verir ve bunların 

etkinlik kazanmasında yardımcı olur. Her eylemin ardında yalnızca  bir güdünün ya 

da  birlikte  bir  çok  güdünün  rol  oynadığını  dikkate  aldığımızda  Logoterapi'nin  de, 

güçlü birmotivasyon  değerine sahip  olduğu ortaya çıkar. Her motivasyonda -açık 

veya  gizli-  sürükleyici  bir  ana  güdü  vardır.  Logoterapik  düşüncede  ana  güdü 

“Anlam İstemi”dır. Anlam İstemi, kendisini “Anlam Arayışı” ile ortaya koyar ve  

diğer pek çok  güdüyü amacına ulaşmada kullanır. (

11

) Bu anlayışta insanı harekete 

geçiren  bütün  güdüler,  aslında  ana  güdü  olan  “anlam”ın  hedefine  ulaşmasında 

hizmet  eder.  Buna  göre  her  güdünün  yapısında  “anlam”a  yönelik  bir  çaba,  her 

zaman canlılığını korur.  

Logoterapi'nin  psikoterapi'deki  yeri hakkında bazı  spekülasyonlar  ortaya 

atılmıştır.  Bir  kısım  ilim  adamı  bu  ekolü,  Hümanistik  Psikoloji  içerisinde 

değerlendirmişlerdir  (Bühler  ve  Allen,  1972).

*

  Kimilerine  göre  Logoterapi, 

                                                           

(

10

) 

FRANKL, "Das Leiden am sinnlosen Leben", 237; FRANKL, İnsanın Anlam Arayışı, 88-89; 

 

  FRANKL-KREUZER, age.., 15 

(

11

) 

BÖKMAN, Walter;“Logotherapie und Sinn - Theorie,   Überlegungen zum therapeutischen 

 

wie  aussertherapeutischen  Umgang  mit  dem  Franklischen  Sinn-Begriff  und  seiner 

 

erweiterten Definition im Rahmen einer Sinn-Theorie", Journal des Viktor-Frankl Institut, 

 

Vol. 5, Nr.2, Wien 1997, 106-108. 

(

*)  

Kurz,  bir    Logoterapist  olmasına  karşın  Frankl'ı  ve  Logoterapi'yi,  kendini 

 

gerçekleştirmeye  verdiği önemden ötürü Hümanistik Psikoloji Ekolü dahilinde kabul 

---