Uludağ ÜNİversitesi İLÂHİyat faküLtesi
Yüklə 207,18 Kb. Pdf görüntüsü
|
Frankl'e göre dindarlık, Mutlak Varlık (Absolut) arkaplanında kendi eksikliğini; tamamlanmışlığını ve göreceliğini tecrübe etmeyi ifade eder. Mutlak varlık hiçbir zaman tam olarak kavranamaz, tasvir edilemez. Çünkü O, aşkın alanda saklıdır. Dindar, güveni aşkın olana yönelme'de arar. Tanrının aşkın alanda saklı bulunması, dindardan kopuk olduğu anlamına gelmez. Frankl'e göre Tanrı susandır. Fakat her zaman çağrılandır; bizzat konuşulamıyandır, fakat her zaman bahsedilendir ( 43 ). Frankl, din-vicdan ilişkisine büyük önem verir. Ona göre vicdan, akidevi oluşumun merkezi olarak insanın aşkın ve manevi olanla buluştuğu ortamdır. Dindar olmayan insan, vicdanının merkez noktasına mührünü basan aşkınlığın farkında olmayan; onu yanlış anlayan birisidir. Dindar olmayanın da vicdanı ve sorumluluk duygusu vardır. Onda eksik kalan şey, sorumluluğunun nereden geldiğini, varoluşunun asıl kaynağının ne olduğunu sormamasıdır. Dindar olmayan insan bütün gerçekliği, vicdanı ile sınırlar; daha ötesine geçemez. Ona göre cevap vermek zorunda olduğu son mercii vicdanıdır. Oysa vicdan sorumluluğun son mercii değildir. Vicdana belki son merciden bir önceki veroluş denebilir. İnançsız insan, anlam arayışını vicdanen rahat bulduğu noktada sona erdirir. Çünkü onun için daha ötesi yoktur; ötesini sormayı bilmez veya sormak istemez. Bu konumuyla inançsız, dağ zirvesinin bir basamak öncesinde kalmak zorundadır ( 44 ). Frank bu aşamada dindar ile dindar olmayanı ilginç bir tasvirle birbirinden ayırır. Dindar ve dindar olmayan dağın zirvesine doğru beraber tırmanır. Ancak zirveye ulaşmadan bir sis tabakasıyla karşılaşırlar. Dindar olan, hiç çekinmeden sisin ötesine ulaşmayı arzular ve sise dalar. Buna karşın dindar olmayan, aynı cesareti gösteremez, ayağının altında hissettiği sağlam zemini terkedip bilinmeze adım atmaktan korkar. Dindarlık insan için karakteristik bir fenomen olmasına rağmen, bireyin bilinçli olarak Tanrı'yı inkara, dinden uzak bir hayata yönelmesinin nedeni, çoğu zaman sisle kaplanmış dağın zirvesine adım atma cesaretinden yoksun olması, sağlam olarak bastığı görünür zemini kaybetmekten korkmasıdır.( 45 ) Dindar olmayanın aksine dindarın sise dalışındaki cesaret, Tanrı'ya olan güven ve inancından kaynaklanır. Dindar olmayan, bu avantajdan tabiatıyla yoksundur. Frankl'e göre dindar daha derin bir sorumluluk bilincine ve daha derin bir Tanrı tecrübesine sahip olduğu için dindar olmayana göre, daha güçlü bir anlamlılığa kavuşabilir. Çünkü dindar, anlam sorununu ele aldığı anda, kendisine hayat ile ilgili ödevler veren Tanrıyla (Auftraggeber des Lebens) ilişkisini de düşünür. İnançsız insanın sorumluluk kaynağı sadece vicdanıdır. Birey farkında olmasa da aslında sorumluluk hissi, Bilinçdışında gizli bulunan tanrısal etkide kaynak bulur. Sorumluluk duydugu sürece dindar olmayan, bilinçli olarak Tanrıyı reddetse de, varoluşuna aykırı olduğu için Bilinçdışında ruhunun kapılarını Tanrıya kapatamaz. Dindar olmayanın anlam bulabilmesini Frankl, Onun Tanrı ile olan Bilinçdışı ilişkisinin asla çözülemez oluşuna bağlar. Bu avantajına rağmen, inançsızın ulaşabileceği son anlam sınırı, zirve öncesinde kalmaya mahkumdur.
( 43
KOLBE, age., 246-247.
44
HAHN, age., 18-20.
45
KOLBE, age., 239; HAHN age., 20; BÖSCHEMEYER age., 98.
İnançsızın mahkum olduğu zorunlu sınırlama, kendi bilinçli tercihinin doğal bir neticesidir. Oysa gerçek ve ölümsüz anlam, sisli zirvenin ötesindedir ( 46 ).
Genel düşünce sistemini hariç tutarsak, Frankl teorisinin, özellikle terminoloji noktasında bir takım anlaşılma güçlükleriyle karşı karşıya olduğunu bilertmek durumundayız. En büyük güçlük, teorisini temellendirmede kullandığı genel veya orjinal kavramların maksadına uygun anlaşılmasında ortaya çıkmaktadır. Frankl, açıklamalarında, pek çok anlama gelen kavramları kullandığı gibi, literatürde daha önce yer almamış, çözümlenmesi yapılmamış birtakım kavram ve kavram grupları kullanır. Sinn, Über-Sinn, Geist, Transzendenz, Unbewusst… gibi kavramlar bu anlamda en fazla dikkat çeken kavramlardır. Felsefik altyapısının bir uzantısı olarak hocası Schelerden Logoterapiye aktardığı kavramlarla Frankl, teorisinin daha da karmaşık bir yapı kazanmasına neden olmuştur. Logoterapi ve Varoluş analizi'nin (Existenanalyse) anlaşılmasını zorlaştıran belli başlı güçlükleri özetlediği için burada Längle'nin eleştirileriyle yetinmeyi uygun buluyoruz : Längle'e göre Frankl teorisi üç açıdan anlaşılma güçlükleri içermektedir. a) Frankl, görüşlerinde filozofların bile kolayca içinden çıkamadıkları felsefik açıklamalara girişir ve görüşlerini temellendirme yolunda bu tarz açıklamalardan faydalanır. Görüşlerinde göze çarpan kapalılığı ve zorluğu aşmaya yönelik çabaları, çoğu zaman yeterli olmaz. b) Frankl düşüncesi, Varoluş - Felsefesi tabiatına sahiptir. Bu yönüyle O, konu ile ilgilenenleri olaya katılmaya zorlar. Bu durumda araştırmacı inceleme çabasından çok kendisiyle yüzleşme durumunda kalır. Böyle varoluşsal bir yüzleşmeyi göze almak oldukça zordur. Bu zorluğa katlanmak istemeyen araştırmacı doğal olarak Frankl düşüncesini anlamayabilir, hattâ reddedebilirde. c) Yukarıdaki güçlükler yanında Logoterapi'nin araştırmacıdan en büyük talebi doğru anlaşılmadır. Logoterapik altyapısı güçlü olmayan araştırmacıların Frankl'in ortaya koyduğu malzemeyi, kendi insiyatifi doğrultusunda kullanması ihtimal dahilindedir. Böyle bir yöneliş, Logoterapik söylemi asıl çizgisinden çıkarabilir. Frankl teorisi bu tarz sapma tehlikeleri ile karşı karşıyadır ( 47 ). BİBLİOGRAFYA ARMANER, Neda; Din Psikolojisine Giriş I, Ayyıldız Matb. Ankara- 1980 BAHADIR, Abdülkerim; Hayatın Anlam Kazanmasında Psiko-Sosyal Faktörler
1999
BAYMUR, Feriha; Genel Psikoloji, 8. Baskı, İnkılap Kitabevi, İstanbul 1989
( 46
BÖSCHEMEYER, age., 99; ayrıca bkz. UTSCH, age., 233.
47
LÄNGLE, “Was ist Existenzanalyse und Logotherapie”, 20-21; Ayrıca aynı konuda farklı
eleştiriler için bkz UTSCH, age., 144-145; BÖSCHEMEYER; age., 43-45. BEDRİ, Malik B.; Müslüman Psikologların Çıkmazı (Çev. H. Şencan), İnsan Yay.,
İstanbul 1984, BİLLER, Karlheinz; "Der Sinn-Begriff als zentralesTheorem der Logotherapie",
in Kompendium der Logotherapie und Existenzanalyse, Hrsg., W.Kurz-
F.Sedlak, Lebenskunst Verl., Tübingen 1995, (99-116) BÖCKMAN, Walter "Logotherapie und Sinn-Theorie. Überlegungen zum therapeutischen wie aussertherapeutischen Umgang mit dem Franklischen Sinn-Begriff und seiner erweiterten Definition im Rahmen einer Sinn-Theorie", Journal des Viktor-Frankl Institut, Vol. 5, Nr.2, Wien 1997, (106-123) BÖSCHEMEYER, Uwe; Die Sinnfrage in Psychotherapie und Theologie, Die
theologischer Sicht,
Walter de Gruyter Verl.,Berlin-NewYork 1977 BRUNO, Frank J.; Psikoloji Tarihi, (Çev. G. Sevdiren), Kıbele Yay., İstanbul 1996 DIENELT, Karl;
Österreichischer Bundesverlag, Wien 1955 FABER, Heije; Religionspsychologie, Gütersloher Verlaghaus, Gutershloh 1973 FABRI, Joseph-LUKAS, Elizabeth; Auf den Spuren des Logos, Briefwechsel mit
FORTHAM, Frieda; Jung Psikolojisi, (Çev. A. Yalçıner), 2. Baskı, Say Yay., İstanbul 1994 FRANKL, Viktor E.; Der unbewusste Gott, Psychotherapie und Religion,8. Auflage,
Kösel Verl., München 1991 ------------------; Das Leiden am sinnlosen Leben, Psychotherapie für Heute,
5. Auflage, Herder Verl., Freiburg-Basel-Wien 1991 ------------------; İnsanın Anlam Arayışı, (Çev. Selçuk Budak) 2. Baskı, Öteki Yay.,
------------------; Duyulmayan Anlam Çığlığı, (Çev. Selçuk Budak), Öteki Yay., Ankara 1994 -----------------; ...trotzdem ja zum Leben sagen, Ein Psychologe erlebt das
Konzentrationslager, Kösel Verlag, München 1994 ------------------; Ärzliche Seelsorge, Grundlagen der Logotherapie und Existenzanalyse, Fischer Taschenbuch Verl., Farnkfurt am Mein 1995 ------------------; Zeiten der Entscheidung, 2. Auflage, Hrsg. Elizabeth Lukas, Herder Verl., Freiburg 1996 -----------------; "Kendini Gerçekleştirme ve Kendini İfade Etmenin Ötesinde",
(Çev. A. Demirhan), Sana Ruhtan Soruyorlar, Derl. K Sayar-E. Göka, İz
Yay., İstanbul 1991, (313-329) ------------------; "Was ist Logotherapie" in Im Anfang war der Sinn, Frankl- Kreuzer, 3.
Auflage, Piper Verl., München 1994, (77-106) -----------------; "Der Wille Zum Sinn", in Der Wille zum Sinn, 6. Auflage, Piper Verl., München 1996, (9-36) ------------------; "Das Leiden am sinnlosen Leben", in Der Wille zum Sinn, 6.
Auflage, Piper Verl., München 1996, (236-244) FRANKL, Viktor- KREUZER Franz; İm Anfang war der Sinn (von der Psychoanalyse zur Logotherapie ein Gespräch), 3. Anflage, Piper Verlag, München-Zürich 1994
FROMM Erich; Psikanaliz ve Din, (Çev. A. Arıtan) 2. Baskı, Arıtan Yay., İstanbul 1991
GEÇTAN Engin; Psikanaliz ve Sonrası, 4. Baskı, Remzi Kitabevi, İstanbul 1990 GROM Bernhard; Religionspsychologie, Kösel Verlag Gmbh., München 1992 GÜLEÇ, Cengiz “Fenomeno-Egzistansiyel Yönelimli Psikoterapiler” Psikoloji
Dergisi, S. X, Ankara 1980 HAHN, Udo; Sinn suchen-Sinn finden, Was ist Logotherapie, Vandenhoeck und
Ruprecht, Göttingen, 1994 HAHN, Udo; Sinn suchen-Sinn finden, Was ist Logotherapie, Vandenhoeck und
Ruprecht, Göttingen, 1994 JUNG, Carl G.; "Über die Beziehung der Psychotherapie zur Seelsorge", Gesamtwerke, Band XI, Hrsg. Marıane Niehus-Jung. u.a., Walter Verl., Düsseldorf 1995, (337-357) ---------------.; Din ve Psikoloji, (Çev. C. Şişman), İnsan Yay., İstanbul 1995 KATIPO⁄LU, Bedri; Din Psikolojisi Açısından Freud Psikanalizi ve Din, Özden Ofset, İzmir 1991 KOLBE, Christoph; Heilung oder Hindernis , Religion bei Freud Adler Fromm Jung
KURZ, Wolfram; "Der Mensch in der Entfremdung von sich Selbst, in
Kompendium der Logotherapie und Existenzanalyse, Hrsg., W.Kurz-
F.Sedlak, Lebenskunst Verl., Tübingen 1995, (17-38) -----------------; "Der Mensch auf dem Weg zu sich Selbst", in Kompendium der
Logotherapie und Existenzanalyse, Hrsg., W.Kurz-F.Sedlak, Lebenskunst
Verl., Tübingen 1995, ( 29-69) -----------------; “Die Bedeutung religiöser Erziehung für die Entwicklung psychischer Gesundheit unter besonderer Berücksichtigung logotherapeutischer Asbekte”, Kompendium der Logtherapie und Existenzanalyse, Hrsg. W.Kurz-F.Sedlak, Lebenskunst Verl.,Tübingen 1995 LÄNGLE, Alfried; "Was ist Existenzanalyse und Logotherapie", in Entscheidung
zum Sein, A.Längle, Piper, Verl., München 1988, ( 9-21) LUKAS, Elisabeth; Auch dein Leben hat Sinn, logotherapeutische Wege zur
-----------------; Logotherapie, Quintessenz MMV Medizin Verl., München 1995 -----------------; Psychologische Seelsorge,2. Auflage, Herder Verl., Freiburg-Basel-
-----------------; Weisheit als Medizin, Quel Verl., Stuttgart 1997 -----------------; “Zuordnung der klinisch-diagnostischen Leitlinien der ICD-10 zur logotherapeutischen Therminologie”, Journal des Viktor Frankl Instituts, Volume 5, Nr. 2, Wien 1997
Fürstenfeldbruk-München 1996 UTSCH, Michael; Religionspsychologie, Kohlhammer Verl.,Stuttgart-Berlin-Köln 1998
WOORDWORTH, Robert S.; Bugünün Psikoloji Cereyanları, (Çev. M.S. Başoğlu),
Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1943
Yüklə 207,18 Kb. Dostları ilə paylaş:
|