Fenomenolojik Psikiyatri çerçevesinde yer alırken (Spiegelberg, 1972) kimilerine
göre Varoluşçu Psikiyatri ile özdeş kabul edilmiştir (Allport, 1959, Lyons, 1961;
Pervin, 1960).Ancak, hangi alana bağlı kabul edilirse edilsin birçok araştırmacı
Logoterapi'yi, bu sistemler içerisinde kendine has psikoterapik teknikler
(**)
geliştirmeyi başaran tek sistem olarak kabul etmektedir (Ungersma, 1961; Tweedie,
1961; Leslie, 1965; Kaczanowski, 1967) (
12
). Enstitülere başvuran hastalar üzeride
kaydedilen hızlı ve kalıcı gelişmelerin sonucunda Logoterapi, genel bir kabul
görerek psikoterapi'nin hemen her alanında söz sahibi olabilecek bir başarıya
ulaşmıştır. Bu çerçevede eksikliklerinden çok fazlalıkları vardır (
13
). Logoterapi'yi
diğer ekollerden ayıran en belirgin özelliği, anlam ve sorumluluk noktasında kişilik
gelişiminin önemine yaptığı vurgudur (
14
). Ancak, bu özel vurgu, psikolojizm gibi
indirgemeci yaklaşımlardan tamamen uzak bir anlayışı temsil eder.
Logoterapinin ne olmadığından söz etmek, ne olduğundan söz etmekten
daha kolay ve anlaşılır görünmektedir.
Bu ekol, diğer psikoloji ekollerine bir tepki olarak doğmamıştır ve prensip
olarak hiçbir psikoterapik yaklaşıma kapalı değildir (
15
). Logoterapi bir kurtuluş
ideolojisi olmadığı gibi, batinî bir öğreti ve inanç olmaktan da uzaktır (
16
).
Logoterapi her hastalığı iyileştirebilen sihirli bir değneye sahip değildir. Psikoterapi
için geçerlilik arzeden temel konuların dışına çıkmaz. Geliştirdiği tedavi
tekniklerinin, her durumda mutlak neticeye ulaştıracağı tarzında bir iddia taşımaz.
Ayrıca söz konusu tedavi tekniklerini terapist her zaman aynı başarıyla
uygulayamayabilir (
17
). Özetle Logoterapi, sahip olduğu terapik gücü, her şeyin
eder.
(Bk. KURZ,
“Die Bedeutung religiöser Erziehung für die Entwicklung psychischer
Gesundheit unter besonderer Berücksichtigung logotherapeutischer Asbekte”, Kompendium
der Logtherapie und Existenzanalyse, Hrsg. W. Kurz-F. Sedlak, Lebenskunst Verl.,
Tübingen
1995,543, (Dipnot 15).
(**)
Logoterapinin kullandığı başlıca psikoterapik teknikler yoğunluk düzeyine göre şu
şekilde sıralanabilir: Çelişik Niyet (Paradoxe Intention), Düşünce Odağını değiştirme
(Dereflektion), Telkin (Suggestion) ve Vaziyet Alma (Einstellungsmodulation). Sözü
edilen teknikler ile ilgili geniş bilgi için bkz. FRANKL, Viktor; Das Leiden am sinnlosen
Leben, 5. Auflage, Herder Verl., Freiburg-Basel-Wien 1991, 56-69; FRANKL, Viktor; Ärzliche
Seelsorge, Fischer Taschenbuch Verl., Frankfurt am Mein 1995, 230-251;FRANKL,
Viktor; Duyulmayan Anlam Çığlığı, (Çev. S. Budak), Öteki Yay., Ankara 1994, 101-
146;FRANKL,
Viktor; Zeiten der Entscheidung, 2.Auflage, Hrsg. E. Lukas, Herder Verl.,
Freiburg 1996, 119- 142; LUKAS, Elisabeth; Auch dein Leben hat Sinn, 3. Auflage, Herder Verl.,
Freiburg 1991,
51-90.
(
12
)
FRANKL, Duyulmayan Anlam Çığlığı, 101; Ayrıca Bkz. KURZ, Wolfram;“Der Mensch
in
der Entfremdung von sich Selbst”, Kompendium der Logtherapie und Existenzanalyse,
Hrsg.
W. Kurz-F. Sedlak, Lebenskunst Verl., Tübingen 1995, 17.
(
13
)
Geniş bilgi için bkz. LUKAS, Elizabeth, “Zuordnung der klinisch - diagnostischen
Leitlinien der ICD - 10 zur logotherapeutischen Therminologie”, Journal des Viktor Frankl Instituts,
Volume 5, Nr. 2, Wien 1997, 34-36.
(
14
)
BÖSCHEMEYER, age.., 28.
(
15
)
FRANKL-KREUZER, age., 18-19.
(
16
)
Süddeutsches Instıtus Fur Logotherapie, 1.
(
17
)
FRANKL, “Was İst Logotherapie”, 78.
ötesinde ve üstünde görecek aşırı bir güvene dayandırmaz; psikoterapide salt
yetkinlik düşüncesine katılmaz.
Antropolojik temeller üzerinde yükselen Logoterapi'nin ya da diğer
kimliğiyle Varoluşanalizi'nin en büyük hedefi, anlam kazanma sürecinde bireye
ihtiyaç duyduğu parametreleri sağlamak; anlamsızlıkla karşılaştığı durumlarda ise,
olumlu ve kalıcı bir çözüme ulaşmasında yardımcı olmaktır. Bu süreçte diğer
psikoterapi ekolleri ile ortaklığa ve işbirliğine sıcak bakar. Gerekli olduğuna
inandığı takdirde Logoterapist hastasını, çekinmeden başka bir psikoterapiste
yollayabilir veya tedavi sürecini diğer terapik çözümlemelerle destekleyebilir.(
*)
Logoterapi kuşatıcıdır. Tekliflerini sağlıklı ya da hasta tüm insanlara yöneltir. Irk,
din, dil vb. hususlarda her türlü ayırımcılığı reddeder. Hedefini, “Anlam İstemi”nin
önündeki tüm engellenme durumlarını çözmeye ve bu en asli arzunun hangi yolla
olursa olsun gerçekleşmesine kilitlemiştir (
18
). Bu amaca hizmet eden her yolu veya
yöntemi değerli kabul eder; prensipleri dahilinde onlardan istifadeyi gözardı etmez.
Bu noktada değerlere ve dini içeriklere büyük birönem verir.Logoterapi'nin
"Yaratıcı" (schöpferische Werte), "Tecrübi" (Erlebniswerte) ve "Düzenleyici"
(Einstellungswerte) olmak üzere üç boyutlu değer kategorizasyonu, hayatın her
alanına hitap edebilecek bir zenginliğe sahiptir.(
19
) Logoterapi'nin kendisi dışındaki
ekoller tarafından reddedici ciddi tenkitlere maruz kalmamasını,(
**)
diğer psikoterapi
çabalarına karşı sergilediği olumlu tutumunun önemli bir sonucu olarak kabul
edebiliriz.
- VİKTOR EMİL FRANKL: HAYATI, AKADEMİK KİŞİLİ⁄İ VE
TANRI ANLAYIŞI
1) Hayatı:
Viktor Emil Frankl, 26 Mart 1905'de Viyana'da Yahudi bir ailenin çocuğu
olarak dünyaya gelmiştir. Annesi Prag'in ileri gelenlerinden; babası ise Kuzey
Marovyalı zanaatkar bir ailedendir. Frankl, geçim zorlukları nedeniyle Viyana'da
sürdürdüğü tıp öğretimine son vermek zorunda kalan babasının gerçekleşmeyen bu
(*
)
Örneğin Frankl, kişilik problemlerinin çözümlenmesinde eklektik bir yaklaşımla
hipnoz, davranış terapisi, farmakoterapi ve gevşeme teknikleri gibi birbirinden farklı tedavi
yöntemlerini bir arada kullananlardan birisidir. (bkz. GÜLEÇ, Cengiz “Fenomeno -
Egzistansiyel Yönelimli Psikoterapiler” Psikoloji Dergisi, S. X, Ankara 1980, 21.
(
18
)
Geniş bilgi için bkz. LUKAS, Weisheit als Medizin, 25-27; FRANKL - KREUZER, 18-
19;
FRANKL,
“Was İst Logotherapie” 77 : DİENELT,Erziehung zur Verantwortlichkeit 13;
Süddentsche Institut für Logotherapie, 2.
(
19
)
Logoterapinin değerler ve din ile ilişkisi ile ilgili geniş bilgi için bkz. BAHADIR,
adıgeçen tez, 22-34.
(**
)
Frankl'ın felsefesine yönelik bazı eleştiri ve tenkitlere rastlamamıza rağ-men
ulaşabildiğimiz bilgiler dahilinde tedavi tekniği olarak Logoterapi'ye karşı, ileri
sürdüğü tezi reddedecek esaslı bi tenkide raslayamadık.