- 643 -
Altay bölgesinin maden yataklarının tesbiti maksadıyla bölgede jeolojik incelemeler yapılmış ve
bunların sonuçları yayınlanmıştır. Jeolojik araştırmalar için 1844’de Grigori Şurovsk tarafından Altay’a
yapılan seyahat notlarında
187
,tarihi ve istatistiki bilgiler yanısıraAltaylarda Kolıvan-Voskresensk fabrikaları,
altın maden ocaklarıhakkında bilgiler yer almaktadır.
Amur’da altın madenleriyle ilgili önemli araştırmalardan biri bizzat bu işlere dahil olan
K.B.Çaplayevskiy’nin Tayga i Zoloto
188
adlı eseridir. Amur’da altın işlerinin tarihçesi, bunun için kurulan
şirketler, Amur altınının Sibirya ve Rus ekonomisine katkıları, arama ve sondaj işlemlerinin nasıl yapıldığı
ve rezervin nasıl tespit edildiği incelenmiştir. Eserin ana konusu altın olmakla birlikte Amur Nehri
boylarında yaşayan yerel unsurların (Gilyaklar, Goldlar vd), inanç ve yaşam tarzlarına, Şamanizm ve Şaman
ayinlerine, yerel unsurların geleneksel kutlama ve merasimlerine dair gözlemler de yer almaktadır. Eserde
haritalar, Amur’dan görüntüler, altın arama ameliyesine dair resimler bulunmaktadır.
Semevskiy, Raboçie Na Sibirskih Zolotıh Promıslah
189
adlı eserinde Sibirya’da altın işletmelerinde,
maden ocaklarında ve fabrikalarda çalışan işçilerin vaziyetini ele almıştır. 1891’de Sibirya’ya seyahat etmiş
olan Semevskiy, Sibirya’nın hemen bir cok bölgesinde bulunmuş, bölgede altın işletmelerini ziyaret etmiş,
yerel arşivlerde çalışmış, geniş bir bibliyografya taramıştır. Eserinde hukuki şartları, işçilerin çalışma
saatlerini, aile hayatlarını, sağlık koşullarını, aldıkları ücretleri ve statüleriniortaya koymuştur.
Batı Sibirya’da devlet köylülerinin ve yerel unsurların ekonomik hayatına dair materyaller,
Patkanov ve daha birçok araştırmacı tarafından yayınlanmıştır
190
.Bu eserlerde Tümen ve Tobolsk vilayetleri
dahilinde tarım, hayvancılık, orman işleri, balıkçılık, ticaret ve endüstriyel potansiyel ve faaliyetler ileilgili
bilgiler, istatistiki tablolar ve belgeler yer almaktadır. Batı Zabaykal bölgesinde tarım ve hayvancılık
konuları Kryukov
191
tarafından incelenmiştir. Sibirya’ya tarım köylülerinin iskânı için Rusya İcişleri
Bakanlığı Göçmen Dairesi tarafından Sibirya’nın tarımsal bölgeleriniayrıntılı ele alan araştırmalar
yaptırılmıştır
192
.Bu araştırmalar Batı Sibirya, Step Vilayeti, Turgay Oblastı, İrkutsk ve Priamur vilayetlerini
içine almıştır.
Nikolay Novombergskiy’nin, Po Sibiri
193
adlı eseri, Sibirya’da ekonomik yapı, tarım-hayvancılık,
köylü hukuku, halk eğitimi vb. birçok konuda makalelerden derlenmiş bir eserdir. Amur bölgesi İv.
Noskov
194
tarafından ticaret, endüstri ve daha başka ekonomik ilişkiler bakımından ele alınmıştır. Rusya-
Sibirya ticaretinin analizi, bu ticarette Sibirya demiryollarının ve nehir taşımacılığının önemi ile kar-zarar
karşılaştırmaları Subbotin
195
tarafından ele alınmıştır.
Aleksandr Bıçkov’un Oçerki Yakutskoy Oblasti
196
adlı eseri Yakut Oblastı’nda Lena Nehri aşağılarında
yaşayan Jigansk ulusunun balıkçılık faaliyetlerini anlatmaktadır. Bölgede balıkçılık endüstrisini
gözlemlemek üzere 1897’de yaptığı seyahat notlarındaBıçkov, bölge halkının yaşam tarzına dair bilgiler de
vermektedir.Çerkasov, 1856-1863 yıllarında Doğu Sibirya’daki avcılık deneyimlerini kaleme almıştır.
Eserinde
197
avcılığın teknik taraflarını, av malzemelerini, Doğu Sibirya’da, steplerde ve ormanlarda yaşayan
av hayvanlarının tasvirlerini, Sibirya’nın coğrafi özelliklerini, Sibirya avcılarına dair genel gözlemlerini
anlatmıştır.
Golubev’in Altay
198
isimli eseri Altay bölgesinin ekonomik ve sosyal gelişmesini ele
almaktadır.EserdeAltay’ın tarihi, tarım, hayvancılık, arıcılık, balıkçılık, madencilik,endüstri, ticaret, vergi
sistemi, eğitim, sağlık, göç vb. konularda istatistiki veriler de yer almıştır. Altay araştırmalarının önemli
isimlerinden biri olan S.İ.Gulyayev ve faaliyetleri eserde ayrı bir başlık altında anlatılmıştır. Altay’ın tarihi
kronolojisinin ana hatlarıyla ortaya konduğu eserde,Çarlık döneminde Altay’a yapılan bilimsel araştırma
seyahatlerinin tarihçeside verilmiştir.
187
Grigori Şurovsk (1846), Geologiçeskoe Puteşestvie Po Altayu, Moskva.
188
K. B. Çaplayevskiy (1899), Tayga i Zoloto, S. Peterburg.
189
V. İ. Semevskiy (1898), Raboçie Na Sibirskih Zolotıh Promıslah, Tom I, S. Peterburg.
190
S. K. Patkanov (1888), Materialı dlya İzuçeniya Ekonomiçeskago Bıta Gosudarstvennıh Krestyan i İnorodtsev Zapadnoy Sibiri, Vıpusk I, S.
Peterburg; Ayrıca bkz, P. İ. Sokolov - V. N. Goremıkin 1889, Materialı dlya İzuçeniya Ekonomiçeskago Bıta Gosudarstvennıh Krestyan i
İnorodtsev Zapadnoy Sibiri
, Vıpusk IV, S. Peterburg; Tobolsk ve Tomsk vilayetlerinde 1880-1890’lı yıllarda devlet köylülerinin tarım,
hayvancılık ve orman işlerinin incelendiği başka bir eser için bkz, Krestyanskoe Zemlepolzovanie i Hozyaystvo v Tobolskoy i Tomskoy
Guberniyah, Ministerstva Gosudarstvennıh İmuşestv
(1894), S. Peterburg.
191
N. A. Kryukov (1896), Zapadnoe Zabaykale v Selskohozyaystvennom Otnoşenii, S. Peterburg.
192
Svedeniya O Zemledelçeskoy Polose Sibiri
(1901), Pereselençeskago Upravleniya, S. Peterburg.
193
Nikolay Novombergskiy (1903), Po Sibiri, S. Peterburg.
194
İv. Noskov (1865), Amurskiy Kray, Sanktpeterburg.
195
A. P. Subbotin (1885), Torgovıya Soobşeniya Vostoçnoy Rossii i Sibiri, S. Peterburg.
196
Aleksandr Bıçkov (1899), Oçerki Yakutskoy Oblasti, Tomsk.
197
A. Çerkasov (1884), Zapiski Ohotnika Vostoçnoy Sibiri 1856-1863, S. Peterburg.
198
P. A. Golubev (1890), Altay, Tomsk; Dağlık Altay bölgesi için ayrıca bkz, Altay, Buduşaya Kaliforniya Rossii i Tsarstvovavşie Na Altaye
Poryadki
, Red. V. Otpetıy (1882), Leyptsig.