Umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 2-sinfi uchun darslik

QIZIQARLI VA MANTIQIY TOPSHIRIQLAR ...........186

---

---

1-SINFDA O‘TILGANLARNI TAKRORLASH

---

4
6
8
0
4
6
8
0
3
3
6
100 ichida qo‘shish va ayirish 
1-dars
1.
 Hisoblashni tushuntiramiz.
2.
 Bo‘laklab hisoblaymiz.
3.
 Nechta o‘yinchoq qoldi?
30 + 20 = ?
30 + 40 + 20 =
20 + 30 + 40
90 − 10 − 40
90 − 40 − 10 =
?
?
?
?
50 − 20 = ?
50 − 30 = ?
10
       
20
      
30
40
50
0
       
30
20
3
0
+ 
2
0
5
0
− 
2
0
5
0
− 
3
0
Bor edi
Keltirildi  Sotildi  Qoldi 
40 ta
30 ta 
50 ta
?
4.
  1  dan  30  gacha  bo‘lgan  sonlar  ichida  nechta  toq 
son  bor?  1  dan  41  gacha  bo‘lgan  sonlarda-chi?

---

4
6
8
0
4
6
8
0
3
3
7
6. 
Hisoblaymiz. 
10 20 30 40 50 60
20 + 10        20 − 10        40 + 20        40 − 40        50 + 50
100 ichida qo‘shish va ayirish 
2-dars
2. 
Natijalarni taqqoslaymiz.
4. 
Namunaga  ko‘ra  davom  ettiramiz.
18
47
49
77
4
?
8
?
14
7
?
71
2
5
− 
 
3
2
1
+  
6
2
1
+
6
=
?
2
5
−
3
=
?
48  −  8 
  25  +  3                              
84  +  2    88  −  2
3. 
Berilgan  o‘lchamdagi  kesmalarni  chizamiz.
5.
  Bo‘sh  kataklarga  mos  sonlarni  yozamiz.
  + 
  =  80
 
− 
 = 20
1.
 Hisoblashni tushuntiramiz.
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

---

4
6
8
0
4
6
8
0
3
3
8
5. 
Hisoblaymiz. 
14  cm  +  5  cm
43 cm + 6 cm
81  cm  +  7  cm
34  cm  −  4  cm
57  cm  −  2  cm
99  cm  −  9  cm
Yig‘indi va ayirmani topish
3-dars
1. 
Hisoblashni tushuntiramiz.
19  +  30  =
38  −  30  =
19
10
10
10
39
29
49
10
10
10
8
28
18
38
2. 
Hisoblaymiz.
46+3=40+(6+3)=
46+30=(40+30)+6=
40 6
70 6
76−3=70+(6−3)=
76−30=(70−30)+6=
3. 
Behilar soni olmalar sonidan nechta kam?
4. 
Ketma-ketlikni  davom  ettiramiz.
?
?
 
− 
 = 

---

4
6
8
0
4
6
8
0
3
3
9
2
5
− 
1
1
2
2
+ 
1
2
5. 
Qaysi  sonlar  tushirib  qoldirilgan?
6. 
Bo‘sh kataklarni to‘ldiramiz.
25
40
15       
15
20
25
40
 
+  4  =  14  +  10
11  +  20  =  11  + 
24 + 
 = 40 + 4
41  +  30  = 
  +  51
Yig‘indi va ayirmani topish
4-dars
1. 
Hisoblashni tushuntiramiz.
52
+
=
45
?
2.
  Yulduzchalar  o‘rniga  mos  sonlarni  qo‘yamiz.
7*
−  2*
57
*9
−  2*
58
3*
+ *4
67
*1
−  20
31
3*
+ 45
76
26
+ 3*
58
o‘nlik
o‘nlik
5
4
2
5
birlik
birlik

---

4
6
8
0
4
6
8
0
3
3
10
3.
 Nechta shirinlik qoldi?
4.
  Qaysi  bir  xonali  ikkita  sonning  yig‘indisi  18  ga 
teng?  Qaysi  turli  bir  xonali  ikkita  sonning  yig‘indisi  17 
ga  teng?
5.
 Xatolikni topamiz.
TWIN TURBO
6. 
Hisoblaymiz.
Geometrik shakllar va 
o‘lchashlarga doir masalalar
5-dars
45
+ 32
34
+ 35
61
+  13
28
+  71
54
−  10
87
−  50
78
−  35
95
−  53
1.
  Rasmdagi  shakllar  nechtadan?
– ? ta
– ? ta
– ? ta

---

4
6
8
0
4
6
8
0
3
3
11
2.
 Qarichlab o‘lchaymiz.
3. 
Natijalarni taqqoslaymiz.
10  +  40    50  −  30                              
21  +  8    8  +  21                              
46  +  13    62  −  51
89  −  77    56  +  12
4. 
Rasm  asosida  narsalar  uzunligini  topamiz  va
 yozamiz. 
5. 
Bir  xil  shakldagi  sonlar  yig‘indisi  va  ayirmasini 
topamiz.
Namuna: 
12 + 35 = 47
35 − 12 = 23
12
47
31
33
64
35

---

100 ICHIDA QO‘SHISH
1-BOB

---

4
6
8
0
4
6
8
0
3
3
13
Sonlar nuri
1-dars
1. Eslaymiz:
 nurda sonlarni joylashtiramiz. Sonlar 
nuri hosil bo‘ladi.
Qalamlar soni nechtadan ortib borayapti? Tushun tiramiz.
2.
  Sonlar  nurida  qaysi  sonlar  tushirib  qoldirilgan? 
3.
  Tikuvchi  54  metr  ma-
toning 12 metridan  liboslar 
tikdi. Necha metr mato 
qoldi?
71
70
72 73 74 75 76 77 78 79 80
10
20
40
30
50
60
80
70
100
90
0
3
4.
  Harflarda  qanday  sonlar  yashirilgan?  Kim  tez  to-
padi?
0
3
0
3
E
A
4
F
B
D
H
0
3
8
M
K
24
4
L
N

---

4
6
8
0
4
6
8
0
3
3
14
5. 
Sonlar  nurini  chizamiz.  Bo‘sh  kataklarga  mos  son-
larni yozamiz.
Sonlar nuri
2-dars
1. 
Chizmalar asosida hisoblaymiz.
      0 + 3 = ?       4 + 1 = ?     8 − 2 = ?             9 + 3 = ?             
2.
  Bo‘sh  kataklarga  mos  sonlarni  qo‘yamiz.
3.
 Ifodalar tuzib, qiymatlarini topamiz.  
+
= 23   
+
= 54 
12 
33
 
21
 
11
 
44
2
4
8
15
20
30
1
0
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
+ 3
+ 3
– 2
+ 1
+ 2
– 2
0
26
+ 21
0
47
– 21
28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40
40 – 10
0
26
+ 21
0
47
– 21
28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40
40 – 10

---

4
6
8
0
4
6
8
0
3
3
15
34  +  21
4.
  Berilgan  nuqta  orqali 
yana  bitta  to‘g‘ri  chiziq 
o‘tka zilsa, nechta nur hosil 
bo‘ladi?
5. 
Hisoblaymiz  va  sonlar  nurida  ifodalaymiz.
30 34
40
50 55 60
70
80
72 + 5
56  −  22
93  −  41
Ikki xonali sonlar
3-dars
1. 
Sonlarda  nechta  o‘nlik  va  nechta  birlik  bor?
2.
 Namuna asosida mos sonlarni yozamiz.  
O‘nlik
Birlik
63
60
3
63 birlik
__ o‘nlik ___ birlik
37
o‘nlik+
birlik=37
46
o‘nlik+
birlik=
46
37
o‘nlik+
birlik=37
46
o‘nlik+
birlik=
46
37
o‘nlik+
birlik=37
46
o‘nlik+
birlik=
46
37
o‘nlik+
birlik=37
46
o‘nlik+
birlik=
46
31

---

4
6
8
0
4
6
8
0
3
3
16
3.
 Xonqizi binafshagacha yana necha santimetr yurishi 
kerak?
4.
  Namunaga  asosan  keyingi  sonlarni  yozamiz.
5. 
Berilgan  sonlarni  o‘nlik  va  birliklarga  ajratamiz.
Namuna:
 
13  =  1  ta  o‘nlik  +  3  ta  birlik
78  = 
󠄀
 ta o‘nlik + 
󠄀
 ta birlik
30 = 
󠄀
 ta o‘nlik + 
󠄀
 ta birlik
44 = 
󠄀
 ta o‘nlik + 
󠄀
 ta birlik
60 = 
󠄀
 ta o‘nlik + 
󠄀
 ta birlik
Ikki xonali sonlar
4-dars
1. 
Sonni  xona  qo‘shiluvchilari  yig‘indisi  ko‘rinishida 
tasvirlaymiz:
56 = 50 + 
56 =   + 6
56 =   + 
15 cm
5 cm
18
9
9
20
10
10
11
48
40
8
48    =    40    +    8

---

4
6
8
0
4
6
8
0
3
3
17
2.
 Namuna asosida mos sonlarni yozamiz.
Namuna:
 64 = 60 + 4   
4.
  Tenglik to‘g‘ri bo‘lishi uchun yana nechta qush kerak?  
3.
  Bo‘sh  joylarga  qanday  shakllar  mos?
?
5. 
Sonlarni  xona  qo‘shiluvchilari  yig‘indisi  ko‘rinishida 
yozamiz.
22 =   + 
45 =   + 
76 =   + 
79 =   + 
83  = 
 + 
92 =   + 
100 ichida sonlarni xonadan 
o‘tib qo‘shish usullari 
5-dars
1. 
Hisoblash  qanday  bajarilgan?
35 + 5 =   
5 + 5 =   
10  +  30  = 
30 5

---

4
6
8
0
4
6
8
0
3
3
18
4.
    3  ta  sariq  koptokcha  massasi  nechta  qizil  koptok-
cha  massasiga  teng?
39  +  1
67 + 3 
82  +  8 
71  +  9 
66 + 4 
45  +  5   
5. 
Hisoblaymiz.
2.
 Hisoblaymiz.  
62  +  8  =          74  +  6  =          81  +  9  =          37  +  3  = 
2
3. 
Shaklda nechta 
uchburchak bor? 
100 ichida sonlarni xonadan 
o‘tib qo‘shish usullari 
6-dars
1. 
Hisoblash  qanday  bajarilgan?
?
o‘nlik
birlik
+
2
5
5
o‘nlik
birlik
o‘nlik
birlik
+
2
5
5
0
0
+
2
1
1
3
5
5

---

4
6
8
0
4
6
8
0
3
3
19
2.
 Hisoblaymiz.  
25
+  5
44
+  6
61
+  9
58
+  2
73
+  7
3. 
Jami  necha  kilogramm  sabzavot  sarflangan? 
4. 
Pastdagi  shakllar  yuqoridagi  qaysi  shakllardan   
ya salgan? 
5. 
Qaysi  juftlikdagi  sonlar  yig‘indisi  o‘zaro  teng?
27 3
48
2
6 54
4 46
81
9
20 kg
5 kg
? kg
5 kg
100 ichida sonlarni xonadan 
o‘tib qo‘shish usullari