66
Proseslərin təsnifatı
Proseslərin təsviri və qiymətləndirilməsi
Müəssisənin bölmələrində baş verən proseslərin seçilməsi və
təsviri
Proseslərin informasiya modellərinin qurulması
Proseslərin funksional modellərinin qurulması
Proseslərin qüsurluluğunun təhlili
Proseslərin keyfiyyət meyarlarının təyini
Proseslərin qüsurluluğunun azaldılması proqramının tərtibi
Proseslərin menecmentinin təşkili
Şəkil 1. Müəssisədə proseslərin təsnif edilməsi
Keyfiyyətə dair məlumatların sistemli çoxölçülü təhlili. İSO 9000:2000 seriyalı yeni
standartlarda KMS-nin çoxcəhətli təhlilinə böyük diqqət yetirilir. Bu məsələ inteqrasiya olunmuş
KMS-lərdə dəfələrlə mürəkkəbləşir. Onu həll etmək üçün keyfiyyətə dair məlumatların sistemli
çoxölçülü təhlili metodu istifadə olunmuşdur. Metod OLAP və Data Mining tipli süni intellektli
informasiya texnologiyalarının və statistika sahəsində son nailiyyət olan çoxölçülü statistik təhlil
əsasında işlənir [7].
Keyfiyyətə dair məlumatların OLAP-təhlilinin riyazi təminatı çoxluqlar və sonölçülü xətti
fəzalar nəzəriyyəsinə əsaslanır. Keyfiyyətə dair məlumatların Data Mining-təhlilinin riyazi təminatı
tətbiqi çoxölçülü reqressiya statistik analiz üzərində qurulur. Proqram təminatı Mikrosoft SQL
Server-2000 instrumental vasitəsinin istifadə edilməsi bazasında işlənir.
Keyfiyyət menecmentinin sistemli modelləşdirilməsi və optimallaşdırılmasının proqram
təminatının işlənməsi nəticələri də şərh olunmuşdur. Müəllif tərəfindən keyfiyyət menecmentində
optimal qərarların qəbulu prosesinin kompüter dəstəyi altsistemi təklif olunmuşdur. Onun
istifadəçiləri kimi keyfiyyət üzrə menecer və auditorlar nəzərdə tutulur. Belə altsistemin prinsipial
sxemi şək. 3-də təqdim olunur [6,7].
Sxemdən göründüyü kimi, keyfiyyət sistemində təhlil, modelləşdirmə və qərarların
optimallaşdırılmasını yerinə yetirən kompüter altsisteminin nüvəsi keyfiyyət üzrə verilənlərin
Maşinqayırma müəssisəsində keyfiyyət menecmenti sisteminin proseslərinin işlənməsi
67
çoxölçülü modeli əsasında qurulan keyfiyyətə dair məlumatların çoxölçülü verilənlər bazasıdır.
Keyfiyyətə dair verilənlərin çoxölçülü təhlili və optimal qərarların qəbulu prosesi keyfiyyət üzrə
verilənlər bazası ətrafında yerləşmiş yeddi funksional modulların köməyilə EHM-də təmin edilir.
Bu modulların hər biri proqram kompleksi şəklində reallaşdırıla bilər [6].
2. Xarakteristikaların ölçülməsinin təşkili. Qüsurluluq səviyyəsinin (uyğunsuzluqların)
təyini. Uyğunsuzluqların səviyyəsinin təhlili, onların təsnifatı və səbəblərinin təyini
3. Verilmiş altproses üzrə uyğunsuzluqların səviyyəsinin azaldılması üçün motivasiya
sisteminin işlənməsi
4. Altprosesin keyfiyyətinə çəkilən xərclərin təyini (uyğunluğa və uyğunsuzluğa çəkilən
xərclər)
5. Verilmiş altprosesin açar işlərinin təyini. Bu işlərin keyfiyyətinin idarə edilməsinə
statistik sistemin tətbiqi (Şuxart sistemi) məqsədəuyğundur
6. Verilmiş altprosesin uyğunsuzluqlarının azaldılması və səmərəliliyinin yüksəldilməsi
üzrə təkliflərin hazırlanması
7. Verilmiş altproseslə əlaqədar olan və İSO9001:2000 tələblərinə uyğun olaraq,
sənədləşdirilməli keyfiyyət menecmenti sisteminin proseslərinin siyahısının təyini
8. Məmulatın buraxılışının AİS biznes-prosesinin təşkili üçün lazım olan altproses üzrə
ilkin məlumatların təyini
9. “İstehsalçı (tədarükçü) – istehsalçı (alıcı) “zənciri əsasında zavodun digər struktur
bölmələri ilə istehsal münasibətlərinin təyini
1. Detallaşdırmanın verilmiş səviyyəsi üçün altprosesin funksional diaqramının işlənməsi
Şəkil 2. Məhsulun həyat dövrü (MHD) altprosesinin keyfiyyət menecmentinin sxemi
Beləliklə, göstərilənlər əsasında keyfiyyətə dair verilənlərin qeyri-dəqiqliyi də nəzərə
alınmaqla optimal qərarların dayanıqlılığının qiymətləndirilməsi aparıla bilər. KMS-də optimal
qərarların axtarışında, maşınqayırma məhsulunun keyfiyyətində maraqlı tərəflərin məmnunluğunun
qiymətləndirilməsində qeyri-səlis çoxluqlar nəzəriyyəsi tətbiq edilə bilər. Maşınqayırma
məmulatının hazırlanması və təmiri prosesində modelləşdirmə və optimallaşdırma metodları,
habelə proqram komplekslərinin istıfadə olunması da həllini gözləyən məsələlər sırasındadır.
Aslanov Z.Y., Rəcəbov İ.S.
68
Müəssisənin operativ verilənlər bazası (OLİP)
Verilənlərin təmizlənməsi, çevrilməsi və aqreqatlaşdırılması
Funksional – dəyər təhlili modulu
Verilənlər vitrini
METAVERİLƏNLƏR
Keyfiyyət dair verilənlərin
çoxölçülü anbarı
Ve
rilənlə
r
vit
rini
Ve
rilənl
ər
vit
rini
Ve
rilənlə
r
vit
rini
Ve
rilənlə
r
vit
rini
Biliklər axtarışı
modulu
DATA MİNİNG
Multiagentli modul
texnologiyası
Optimal qərarların
axtarış və seçim
modulu
Simulyasiya
modulu
Verilənlər vitrini
Verilənlər vitrini
OLAP metodları ilə verilənlər anbarının təhlili modulu
Analitik strateji planlaşdırma modulu
Qərarların qəbulu üçün analitik informasiyalar
İstifadəçilər (keyfiyyət üzrə menecer və auditorlar)
Şəkil 3. Keyfiyyət menecmentində optimal qərarların qəbulu prosesinin 68ducatio dəstəyi altsisteminin sxemi
Maşınqayırma müəssisəsində KMS-nin ümumi menecmentdən, xüsusilə, əməyin və ətraf
mühitin təhlükəsizliyi menecmentindən təcrübi olaraq ayrıca mövcud olmadığını nəzərə alaraq, in-
teqrasiya olunmuş “Keyfiyyətin, əməyin və ətraf mühitin təhlükəsizliyinin inteqrasiya olunmuş
sistemi (İKMS)” adlı bir sistemin yaradılması təklif olunur.
ƏDƏBİYYAT
1.
Aslanov Z.Y. Maşınqayırma məhsullarının keyfiyyətinin idarə edilməsi metodları. Monoqrafiya.
Bakı: Elm, 2013, -316 s.
2.
Aslanov Z.Y. və b. Kvalimetriya və keyfiyyətin idarə edilməsi. Dərslik. Bakı: Elm, 2007, 326 s.
3.
Мирошников В.В. Методологические основы системного моделирования и оптимизации
менеджмента качества в машиностроении. Автореф. дисс. д.т.н. , М.: Машиностроение,
2005, 36 c.
4.
Управление процессами СМК на основе анализа их влияние на качество продукции.
Дисс. к.т.н. М., 2007, 122 с.
5.
Разработка методик управления качеством продукции на основе анализа взаимодействия
процессов и определения связей между их параметрами. Дисс. к.т.н. Курск, 2009, 158 с.
6.
Совершенствование системы менеджмента качества малого предприятия на основе
модели ее самооценки. Дисс. к.т.н. Курск, 2009, 182 с.
7.
Совершенствование системы управления качеством продукции на основе развития
модели потребительской оценки и анализа самоорганизации процессов. Автореф. дисс.
д.т.н., Самара, 2011, 32 с.
Maşınqayırma müəssisəsində keyfiyyət menecmenti sisteminin proseslərinin işlənməsi
Dostları ilə paylaş: |