Upanishadlar’in hint kutsal metinleri arasindaki yeri ve önemi
Yüklə 1,03 Mb. Pdf görüntüsü
|
103 gövdesinden çıkar, bunun gibi varoluş da sonsuzluktan gelir” 235 ifadelerinden hareketle herhangi bir dış müdahale olmadan evrenin kendi kendine oluştuğu ileri sürülür. 236 Bütün bu ifadelere rağmen Upanishadlar’ın genelinde, evrenin kendi başına varlık âlemine çıktığı veya her şeyin kendi kendine meydana geldiği şeklindeki görüşler sert bir dille eleştirilir. Upanishadlar bu dünyada var olan herşeyi ikame eden Yüce Varlık’tan söz eder. Dolayısıyla evrende canlı cansız herşeyi meydana getiren aşkın bir Kudret’in varlığını kabul ederek tesadüfü devre dışı bırakır. İster evrenin kendisi isterse içerisinde meydana gelen herhangi bir hadise başıboş bir biçimde cereyan etmez. Bütün evreni ve her şeyi idare eden ve yöneten Tanrı’dır. Bu Tanrı faaldir. Dünyada meydana gelen olaylarda sürekli etkindir. 237 Başlangıçta dünyanın/evrenin durumunu bu şekilde irdeledikten sonra canlıların nasıl yaratıldığına dair Upanishad açıklamalarına da yer vermek gerekmektedir. Buna göre başlangıçta evren, bir insan (purusha) şeklinde sadece Brahman/Öz’den ibarettir. Brahman derin derin düşünür, etrafına bakar ve kendisinden başka hiçbir şey göremez. Bu yüzden korkar ancak daha sonra O, “benden başka hiç kimse olmadığına göre neden korkuyorum” diye düşünür. Bunun üzerine tüm korkuları gider. Çünkü korkulacak hiçbir şey yoktur. O (Brahman), yalnız olduğu için mutlu olamaz ve hiç bir şeyden zevk alamaz. Bu yüzden Brahman, bir arkadaşa ihtiyaç duyar. Daha sonra O, erkeği ve kadını kapsayacak şekilde genişler. Daha sonra bir erkek ve bir kadının birbirlerine sarılmış vücütlarının boyutlarına ulaşınca vücudunu ikiye böler. Bu bölünmeden bir erkek (pati) ve onun 235 Çhandokya Upanishad, VII, I, 2. 236 M. Hiriyanna, Outlines of Indian Philosophy, s. 82. 237 Şvetaşvatara Upanishad, VI, 1-2. 104 eşi (patni) meydana gelir. Dolayısıyla bir vücut, bir kadına kavuşmadan önce tıpkı ikiye bölünmüş bir bezelyenin yarısı gibi yarımdır. Bu yüzden bu boşluk (vücudun yarım kısmı) aslında kadınla doldurulmuştur. O, o kadınla birleşir. Bu birleşmeden insanlar doğar. Kadın daha sonra “beni kendinden meydana getirdikten sonra O, nasıl benimle birleşebilir” diye düşünür ve bu yüzden kendini gizler. Kendini gizleyen kadın bir inek olur. Diğeri ise boğa haline gelir ve onunla birleşir. Bu birleşmeden hayvanlar dünyaya gelir. Daha sonra birisi kısrak diğeri aygır olur ve onların birleşiminden de tek tırnaklı hayvanlar doğar. Sonrasında kadın koyun; diğeri koç olur ve bu birleşmeden koyunlar dünyaya gelir. Bu şekilde bir birleşme ile Brahman, karıncalara varıncaya dek her şeyi çiftler halinde meydana getirir. 238 Brahman diğer canlıları yaratırken tamamen ortadan kaybolmamıştır. Brahman’ın kendisinden bir erkek ve bir kadının vücütları boyutunda başka bir vücut oluşurken Brahman’ın özü, varlığını devam ettirmiştir. Böyle bir fenomen maya olarak isimlendirilir. Dolayısıyla Brahman’ın maya halini almasıyla, tıpkı bir çölün serap olarak görünmesi gibi, kendi tabiatından hiç bir şey kaybetmeden başka bir varlık olarak tezahür etmiştir. 239 Canlıların yaratılma hadisesinin anlatıldığı bu bölümde, yaratılan her bir varlığın Brahman’ın bir parça gibi sunulduğu görülmektedir. Bu anlatım her ne kadar bazı kaynaklarca “maya” kavramıyla açıklanmaya çalışılsa da panteist bir anlayışın izleri gözden kaçmamaktadır. Zira Brahman öz itibariyle kendisini gizlese de sonuçta oluşan erkek ve kadının vucütları Brahman’dan ayrılmıştır. Yine burada “korkmak, 238 Brihadaranyaka Upanishad, I, V: 1-4. Buna benzer bir yaratma hadisesinden Maitri Upanishad, II.6’da da bahsedilir. Burada başlangıçta Pracapati’nin yalnız olduğu, bu yalnızlıktan sıkıldığı, sonrasında ise kendi üzerinde derin derin düşünceye dalarak sayısız varlıklar türettiğinden söz edilir. Varlıkları yarattıktan sonra onların cansız-soluksuz taş gibi hareketsiz durduklarını görün tanrı bu durumdan hoşlanmaz. Bunların içine girip onlara can vereyim diye düşünür. Kendisini hava yapıp bu düşüncesini geçekleştirmeye çalışır ancak başarılı olamaz. Sonrasında ise kendini beşe bölerek bu cansız varlıkların içine girerek onlara hayat üflediği genişçe anlatılır. 239 Swami Nikhilananda, Hinduizm, s. 42. 105 yalnızlık duymak ve mutlu olamamak” gibi insana ait zafiyetlerin Brahman’a isnat edilmesi, Upanishad metinlerinin genelinde hâkim olan hiçbir şeye muhtaç olmayan Aşkın Varlık düşüncesine hem gölge düşürmekte hem de bu düşünceye zıt bir görünüm sergilemektedir. bb) İlk Yaratılışta Etkin Olan Güç Yaratılışın nasıl gerçekleştiği, canlı-cansız tüm varlıkları meydana getiren ilk maddenin ne olduğu ve bu maddenin ne gibi nitelikleri haiz bulunduğu konusu Upanishad düşünürleri tarafından derinlemesine tartışılır. Bu konularla alakalı Upanishad metinlerinde birbirinden farklı görüşler bulunur. Bu görüşlerden birinde “su” yaratıcı varlıktır. Buna göre başlangıçta bu dünyanın sadece Su’dan ibaret olduğu, suyun daha sonra Brahman’ı, Brahman’ın da diğer tanrıları yarattığı belirtilir. 240 Suyun önemine dikkat çeken başka bir yerde toprak, atmosfer, gök, tanrılar, insanlar, hayvanlar, kuşlar, çimler, ağaçlar, kurtlar, solucanlar, sinekler ve tüm bu dünyanın sudan ibaret olduğu belirtilerek 241 suyun bunları güçlendirdiği vurgulanır. Upanishadlar’ın başka bir bölümünde suyun aksine evren dâhil her şeyi yaratan varlık olarak Brahman gösterilir. Evrenin Brahman’dan ortaya çıktığı düşüncesi, büyümekte olan bir insanda saçların, örümcekten ağların, yanmakta olan ateşten alevlerin çıkması gibi bir takım benzetmeler kullanılarak açıklanır. 242 Evren, Brahman’dan başka bir şey değildir. Brahman yaratılış sürecinin içerisinde bir bütün olarak bulunur. 243 Brahman, evreni dışardan hiçbir baskı görmeden ve herhangi bir çaba harcamadan kendi iradesi ile yaratmıştır. 240 Brihadaranyaka Upanishad, V, V, 1. 241 Çhandokya Upanishadda, VII, 10,1 242 Çhandokya Upanishad, III, 8, 5. 243 Swami Nikhilananda, Hinduizm, s. 42. Yüklə 1,03 Mb. Dostları ilə paylaş:
|