Uşaq hüquqlarının araşdırılması
Yüklə 0,49 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Uşaq hüquqları dərslərində fikir yürütmək üçün verilən əsas suallar Haqqında Vasitəsilə Üçün
- Didaktik yanaşma
- Əyani vasitələr Əsas suallar
Məktəblə siyasi cəmiyyət arasındakı fərqlər: Qanunların yaradılması və məcburi tətbiqi hakimiyyətin həyata keçirilməsi üsuludur. Hakimiyyətə isə mütləq nəzarət edilməlidir. Ona görə də qanunlar insan hüquqlarına əsaslanmalı, qanunları yaratmaq və onları məcburi tətbiq etmək hakimiyyəti/səlahiyyəti isə demokratik cəmiyyətdə bölüşdürülməli və nəzarətdə saxlanmalıdır. Məktəb icmasında məktəb qaydalarını müəyyən etmək və onları tətbiq etmək vəzifəsi məktəb direktorunun və müəllim heyətinin üzərinə düşür. Hərçənd cəmiyyətdəki qanunlarda olduğu kimi, məktəb qaydaları da uşaq hüquqları prizmasından müzakirə edilməyə açıq olmalıdır və şagirdlər gərək məktəb qaydalarının zəruriliyini başa düşsün və dərk etsinlər. Uşaq hüquqları dərslərində fikir yürütmək üçün verilən əsas suallar Haqqında Vasitəsilə Üçün Müəllim
Şagirdlər uşaq hüquqları haqqında indi nə bilirlər? Konkret sinif otağında və ümumiyyətlə, məktəb icmasında uşaq hüquqlarının prinsipləri hansı yollarla müşahidə olundu? Məktəbdən kənarda necə hərəkət etməyi öyrənmə: Şagirdlər öz gələcək həyatları üçün nə öyrəndilər? Uşaq hüquqları dövlət hüququnun tərkib hissəsidir və buna görə də hər kəs üçün məcburidir. Buna baxmayaraq onlar dünyanın olunmur. Şagirdlər hakimiyyətin qeyri- bərabər bölgüsü ilə üzləşdikdə necə hərəkət etməyi öyrənirlər. Onlar öz hüquqlarından faydalanır, lakin qadir olduqları şeylərə məhdudiyyətlər qoyulduğunu aşkar edirlər. Bu təcrübə şagirdlər üçün çox vacibdir, çünki bu, onların mülki cəmiyyətdə yetkin vətəndaşlar olaraq, danışıqlar və ya siyasi məğlubiyyətlər zamanı çətinliklərin öhdəsindən gəlməsinə yardımçı olacaq. Şagirdlər Mən uşaq hüquqları haqqında nə öyrəndim? Mən uşaq hüquqlarını sinifdə necə təcrübədən keçirdim? İndi mən hansı fəaliyyətə qadirəm?
Mən bilirəm ki, hüquq və vəzifə bir-birinin mövcudluğu üçün zəruridir. Mən həmçinin bilirəm ki, uşaq hüquqları bu tandemin tərkib hissəsidir. dair mürəkkəb danışıqlar prosesindən keçməyi öyrəndim. Mən məyusluq və məğlubiyyət hisslərinin öhdəsindən necə gəlməyi öyrəndim. Mən öz biliyimdən faydalanmaqla hüquqları və vəzifələri müzakirə edirəm. Mən hakimiyyət nümayəndələri ilə danışıqlar və müzakirələr apara, həm onlarla mübahisə edə, həm də onları dinləyə bilərəm.
Dərslər diqqət mərkəzində saxlanılan dairənin tədricən genişlənməsi metodu ilə aparılır. Belə ki, 1-ci dərsdə məktəbdə qaydanın pozulması və sonradan məcburi tətbiqi ilə bağlı konkret bir hadisə öyrənilir. 2-ci dərsdə məktəb qaydalarının hansı məqsədlərə xidmət etdiyi araşdırılır və belə qənaət hasil edilir ki, məktəb müəyyən uşaq hüquqlarının təmin olunmasına xidmət edir və məktəbin yaxşı fəaliyyət göstərməsi üçün məktəb qaydalarının olması vacibdir. 3-cü dərsdə məktəbin sərhədindən kənara çıxılır və həyatın digər sahələrindəki qaydalara nəzər salınır. 4-cü dərsdə nəhayət ki, qaydalarla qanunlar əlaqələndirilir və bizim hamımızın tabe olmalı olduğumuz qanunları yaratmaq səlahiyyətinin kimlərə aid olmalı olduğu sorulur.
Birinci dərsdən təxminən bir həftə əvvəl müəllim şagirdlərə belə bir tapşırıq verir: məktəb qaydasının bir şagird tərəfindən pozulması və buna görə həmin şagirdin məzəmmət edilməsi və ya cəzalandırılması ilə bağlı ən son hadisə haqqında məlumat toplamaq. Şagirdlər müəyyən olunmuş standart sualların bələdçiliyi ilə bəzi qeydlər aparırlar. Xoşbəxtlikdən məktəbdə şagirdlərin cəzalandırılması ilə bağlı hadisələrə çox nadir hallarda rast gəlinir. Ona görə də şagirdlər hansı hadisəni seçməkdə razılığa gəlməyi bacarmalıdırlar.
1. Nə baş verib? 2. Hadisədə kim iştirak edib? 3. Əgər ümumiyyətlə cəza verilibsə, hansı cəza verilib? Dərs 1: Çətin durumda olan bir şagird (hadisənin öyrənilməsi) Şagirdlərin sinifdə əyləşmə qaydası: Şagirdlər ayrı-ayrı qruplarda işləməyə imkan verəcək şəkildə əyləşirlər.
Şagirdlərdən bəziləri sözügedən hadisə ilə bağlı topladığı informasiyanı sinfə danışır. İndi şagirdlər həmin hadisənin təməlində duran problemi müəyyən etməlidirlər, bunun üçün isə yenidən məktəb qaydasına və onun tətbiqinə qayıtmaq lazım gəlir. Müəllim şagirdləri öz fikirlərini bildirməyə dəvət edir. Hər 10 şagirddən ən azı 5-nin öz fikrini bildirməsinə imkan yaradılmalıdır. Şagirdlərin fikirləri bir-birindən fərqlənə və ya üst-üstə düşə bilər, bu, əsasən, müzakirə edilən hadisədən asılı olur (məsələn belə fikirlər ola bilər: “Nəsə bir cəza tədbiri görməkdə çox düz eləyiblər”, yaxud “Məncə, bu cəza bir qədər ədalətsiz / bir xeyli sərt olub”). Müəllim şagirdlərdən birindən bu fikirləri ümumiləşdirməyi xahiş edir, yaxud elə özü bunu edir. Fərz edək ki, səhərlər tez-tez dərsə gecikən və müəllimin onunla bir neçə dəfə bu barədə söhbət etməsindən sonra cəza olaraq dərsdən sonra əlavə vaxta saxlanılan bir şagirdin vəziyyəti müzakirə olunur. Bu vəziyyəti müzakirə edərkən şagirdlərin fikirləri müxtəlif aspektləri ehtiva edə bilər: məktəb yalnız o halda yaxşı fəaliyyət göstərə bilər ki, bütün müəllimlər və şagirdlər vaxt cədvəlinə riayət etsinlər; həmin şagirdin hərəkəti yalnız başqa şagirdlərin deyil, elə onun özünün də maraqlarına xələl gətirir; bəlkə bu şagirdin belə hərəkət etməsinin hansısa bir şəxsi səbəbi var və ona görə də onu cəzalandırmaq yox, ona kömək etmək lazımdır.
Yüklə 0,49 Mb. Dostları ilə paylaş:
|