Uşaq hüquqlarının araşdırılması
Yüklə 0,49 Mb. Pdf görüntüsü
|
olunması məsələsi müzakirə edilərkən, uşağın tərbiyəsinin varisliyinin məqsədəuyğunluğu və onun etnik mənşəyi, dini və mədəni mənsubiyyəti, habelə ana dili lazımi dərəcədə nəzərə alınmalıdır.
Övladlığa götürmə sistemini qəbul edən və yaxud bu sistemin həyata keçirilməsinə icazə verən iştirakçı dövlətlər uşağın ən yaxşı maraqlarının ilk növbədə nəzərə alınmasını təmin edirlər və onlar: a) təmin edirlər ki, uşağın övladlığa götürülməsinə ancaq səlahiyyətli orqanlar icazə versinlər. Bu orqanlar tətbiq edilən qanun və qaydalara uyğun olaraq və işə aid bütün səhih məlumata əsaslanaraq, uşağın onun valideynləri, qohumları və qanuni qəyyumları ilə bağlı statusuna görə övladlığa götürülmənin mümkün olub-olmadığını və tələb olunduğu təqdirdə, əlaqədar şəxslərin övladlığa götürməyə öz dərk edilmiş razılığını bildirib-bildirmədiyini – lazım gələrsə, bu razılıq məsləhətləşmə əsasında alına bilər – müəyyən edirlər; b) təsdiq edirlər ki, uşağın başqa bir ölkədə övladlığa götürülməsi ona baxmağın alternativ üsulu hesab oluna bilər, bir şərtlə ki, uşaq onun tərbiyə olunmasını və ya övladlığa götürülməsini təmin edə bilməyəcək ailəyə tərbiyə edilməyə, yaxud saxlanmağa verilməsin və uşağın doğulduğu ölkədə ona münasib qaydada baxılmasının təmin edilməsi mümkün olmasın; c) təmin edirlər ki, uşaq başqa bir ölkədə övladlığa götürüldükdə ölkənin daxilində övladlığa götürülmə ilə əlaqədar tətbiq edilən eyni təminat və normalar tətbiq olunsun; d) bunu təmin etmək məqsədilə bütün lazımi tədbirləri görürlər ki, başqa ölkədə övladlığa götürmə bununla bağlı şəxslərin əsassız olaraq maliyyə mənfəəti əldə etməsinə gətirib çıxarmasın; e) zəruri hallarda ikitərəfli və çoxtərəfli razılaşmalar, yaxud sazişlər bağlamaq yolu ilə bu maddənin məqsədlərinə nail olmağa kömək edir və bunun əsasında təmin edirlər ki, uşağın başqa bir ölkədə yerbəyer edilməsi səlahiyyətli hakim dairələr və ya orqanlar tərəfindən həyata keçirilsin.
1. İştirakçı dövlətlər qaçqın statusu almaq istəyən və ya tətbiq edilə bilən beynəlxalq, yaxud daxili hüquq və qaydalara müvafiq sürətdə qaçqın sayılan, valideynləri və ya hər hansı digər şəxs tərəfindən istər müşayiət edilən, istərsə də müşayiət edilməyən uşağın bu Konvensiyada, eləcə də aidiyyəti dövlətlərin iştirakçısı olduqları digər beynəlxalq insan hüquqları sənədlərində və ya humanitar sənədlərdə əksini tapmış hüquqlardan faydalanmasını lazımi şəkildə mudafiə etmək və ona humanitar yardım etmək üçün zəruri tədbirləri görürlər. 2. Bu məqsədlə iştirakçı dövlətlər belə uşağın müdafiəsi və ona kömək göstərilməsi üçün, hər hansı qaçqın uşağın öz valideynlərini və ya digər ailə üzvlərini axtarıb tapmasından və öz ailəsinə qovuşmasından ötrü görəkli məlumat alması üçün Birləşmiş Millətlər Təşkilatının və onunla əməkdaşlıq edən digər səlahiyyətli hökumətlərarası təşkiltların və ya qeyri-hökumət təşkilatlarını bütün səylərinə, lazım bildikdə, kömək edirlər. Valideynlər və ya digər ailə üzvləri tapıla bilmədikdə belə uşaq, eləcə də hansı səbəbdənsə öz ailə mühitindən daimi və ya müvəqqəti məhrum olmuş istənilən digər uşaq, bu Konvensiyada nəzərdə tutulduğu kimi, eyni qaydada müdafiə edilir. Maddə 23 1. İştirakçı dövltlər təsdiq edirlər ki, əqli və ya fiziki çatışmazlığı olan uşaq onun ləyaqətini təmin edən, onun özünə inamını artıran və cəmiyyətin həyatında fəal iştirakını asanlaşdıran şəraitdə dəyərli və ləyaqətli həyat sürməlidir. 2. İştirakçı dövlətlər əqli və ya fiziki çatışmazlığı olan uşağın ona xüsui qayğı göstərilməsi hüququnu təsdiq edir və belə uşağa və ona qayğı göstərilməsinə cavabdeh olan şəxslərə mövcud imkanlar daxilində yardım göstərilməsini həvəsləndirir və təmin edirlər. Xahişlə müraciət edilmiş bu yardım uşağın vəziyyətinə və onun valideyinlərinin, yaxud uşağa qayğını təmin edən digər şəxslərin vəziyyətinə müvafiq olmalıdır. 3. Əqli və ya fiziki çatışmazlığı olan uşağın xüsusi ehtiyacları olduğu təsdiq edildikdə bu maddənin 2-ci bəndinə müvafiq sürətdə ona imkan daxilində pulsuz yardım göstərilir və bu zaman valideynlərin, yaxud uşağa qayğını təmin edən digər şəxslərin maliyyə imkanları nəzərə alınır. Bunda məqsəd əqli və ya fiziki çatışmazlığı olan uşağın təhsil, peşə hazırlığı, tibbi xidmət, sağlamlığın bərpası, əmək fəaliyyətinə hazırlıq sahəsində xidmətlərdən səmərəli istifadə etməsini və istirahət vasitələrindən bəhrələnməsini elə təmin etməkdir ki, bunlar uşağın sosial həyata imkan daxilində daha geniş cəlb edilməsinə və uşağın mədəni və mənəvi inkişafı da daxil olmaqla şəxsiyyətinin püxtələşməsinə nail olmağa gətirib çıxarsın. 4. İştirakçı dövlətlər profilaktiki səhiyyə sahəsində, eləcə də əqli və fiziki çatışmazlığı olan uşaqların tibbi, psixoloji və funksiolnal müalicəsi sahəsində müvafiq məlumat mübadiləsinə, o cümlədən də sağlamlığın bərpası metodları, ümumtəhsil və peşə hazırlığı barədə məlumatların yayılmasına, habelə bu məlumatlardan istifadə olmasına beynəlxalq əməkdaşlıq ruhunda kömək edirlər ki, iştirakçı dövlətlərə bu sahələrdə öz imkanlarını yaxşılaşdırmağa, məlumatlarını zənginləşdirməyə və öz təcrübələrini artırmağa şərait yaratsınlar. Bunula əlaqədar olaraq inkişaf etməkdə olan ölkələrin ehtiyaclarına xüsusi diqqət yetirilməlidir.
1. İştirakçı dövlətlər uşağın ən təkmil səhiyyə sistemi xidmətlərindən, müalicə və reabilitasiya imkanlarından istifadə etmək hüququ olduğunu təsdiq edirlər. İştirakçı dövlətlər təmin etməyə çalışırlar ki, heç bir uşaq səhiyyə sisteminin belə xidmətlərindən istifadə hüququndan məhrum olmasın. 2. İştirakçı dövlətlər həmin hüququn tamamilə həyata keçirilməsinə çalışır və lazımi tədbirlər görürlər ki: a) körpələr və uşaqlar arasında ölüm hallarının səviyyəsi aşağı düşsün; b) ilkin tibbi-sanitar yardımının inkişafına birinci növbədə diqqət yetirmək şərtilə bütün uşaqlara lazımi tibbi yardım göstərilməsi və onların zağlamlığının mühafizəsi təmin edilsin; c) xəstəliklərə və doyunca yeməməyə qarşı mübarizə aparılsın, o cümlədən ətraf mühitin çirklənməsi təhlükəsini və riskini nəzərə alaraq, ilkin tibbi-sanitar yardımı çərçivəsində, inter alia, asanlıqla əldə olunan texnologiyanın tətbiq edilməsi, kifayət qədər kalorili ərzaq və təmiz içməli su verilməsi yolu ilə mübarizə aparılsın; d) analara doğumdan əvvəl və sonrakı dövrlərdə səhhətin qorunması sahəsində lazımi xidmət göstərilsin; e) uşaqların sağlamlığı və yedizdirilməsi, əmizdirməni üstünlükləri, gigiyena, uşağın yaşadığı mühitin sanitariyası və bədbəxt hadisələrin qarşısının alınması barədə cəmiyyətin bütün təbəqələrinə, xüsusən valideynlərə və uşaqlara məlumat verilməsi, habelə bu barədə məlumatların onlar üçün əlçatan olması və belə biliklərdən istifadə etməkdə onlara kömək göstərilməsi təmin edilsin; f) profilaktiki tibbi yardım və ailənin böyüklüyünün planlaşdırılması sahəsində maarifçilik işi və xidmətlər inkişaf etdirilsin.
Yüklə 0,49 Mb. Dostları ilə paylaş:
|