61
ƏLAVƏ №3
Epileptik tutmaların əmələ gəlməsinə səbəb ola bilən dərman
vasitələrinin siyahısı:
►
Aminofillin/teofillin
►
Amfetamin
►
Analgetiklər (məsələn, tramadol)
►
Antibiotiklər (penisillinlər, sefalosporinlər, xinolonlar)
►
Antidepressantlar
►
Antixolinergik vasitələr (məsələn, benzatropin)
►
Qusma əleyhinə vasitələr (məsələn, proxlorperazin)
►
Antipsixotiklər (məsələn, xlorpromazin)
►
Baklofen
►
Amfebutamon
►
Xolinesterazanın inhibitorları (məsələn, donepezil)
►
Siklosporin
►
Kokain
►
İzoniazid
►
Ketamin
►
Lidokain
►
Litium dərman vasitələri
►
Mefloxin
►
Metilen-dioksimetamfetamin/ekstazi [methylene dioxy-
methamphethamine/ecstasy]
►
Qeyri-steroid iltihab əleyhinə dərman vasitələri (xüsusilə də,
xinolon sırası antibiotiklərlə birlikdə)
►
Opioidlər (məsələn, diamorfin [diamorphine], petidin)
►
Peroral kontraseptivlər
►
Vinkristin
62
ƏLAVƏ №4
EƏDV-lərin digər dərmanlarla potensial klinik əhəmiyyət daşıyan
qarşılıqlı təsirləri
(Patsalos P.N. et al., 2002)
Dərman
vasitəsi
EƏDV
Farmakoloji
nəticə
Ehtimal edilən klinik
nəticə
Peroral
kontrasep-
tivlər
Qaraciyər
fermentlərinin
induktorları
olan EƏDV-lər
(məsələn,
karbamazepin,
fenitoin,
fenobarbital,
felbamat,
okskarbazepin
və topiramat)
Peroral
kontraseptivlərin
metabolizminin
sürətlənməsi və
hormonların
səviyyəsinin
aşağı düşməsi
Arzu edilməyən
hamiləlik
Teofillin
Qaraciyər
fermentlərinin
induktorları
olan EƏDV-lər
(məsələn,
karbamazepin,
fenitoin,
fenobarbital)
Teofillin
metabolizminin
sürətlənməsi
Bronxial astma və
xronik bronxitin
müalicəsinin
effektivliyinin azalması
Dikumarol/
varfarin
Qaraciyər
fermentlərinin
induktorları
olan EƏDV-lər
(məsələn,
karbamazepin,
fenitoin,
fenobarbital)
Dikumarol/varfa-
rin
metabolizminin
sürətlənməsi və
antikoaqulyant
aktivliyin aşağı
düşməsi
Antikoaqulyant
aktivliyin aşağı düşməsi
həyat üçün təhlükə təşkil
edə bilər. EƏDV
qəbulunun sonrakı
dayandırılması zamanı
dikumarol/varfarinin
toksik effektlərinin
meydana çıxması riski
yaranır (məsələn,
hemorragiya)
63
Diqoksin
Fenitoin,
topiramat
Diqoksinin qan
plazmasında
konsentrasiyasının
aşağı düşməsi
Ürək çatışmazlığı
müalicəsinin
effektivliyinin azalması
Kortikoste-
roidlər
Qaraciyər
fermentlərinin
induktorları
olan EƏDV-lər
(məsələn,
karbamazepin,
fenitoin,
fenobarbital)
Kortikosteroid-
lərin
metabolizminin
sürətlənməsi
Kortikosteroidlərin
terapevtik effektivliyinin
aşağı düşməsi
Kortikosteroidlərin
dozasının artırılması
zərurəti
Antasidlər
Fenobarbital
Fenitoin
Karbamazepin
Qabapentin
Həzm sistemində
EƏDV-lərin
absorbsiyasının
azalması
EƏDV-lərin
effektivliyinin aşağı
düşməsi, tutmaların
kəskinləşməsi
Omeprazol Fenitoin
Fenitoin
metabolizminin
yavaşıması
Fenitoinin toksik
effektləri meydana
çıxdığı zaman dərman
vasitəsinin dozasını
aşağı salmaq lazımdır
Simetidin
Fenitoin
Fenitoin
metabolizminin
yavaşıması
Fenitoinin toksik
effektləri meydana
çıxdığı zaman dərman
vasitəsinin dozasını
aşağı salmaq lazımdır
Trisiklik
antidepres-
santlar
(TSA)
Qaraciyər
fermentlərinin
induktorları
olan EƏDV-lər
(məsələn,
karbamazepin,
fenitoin,
fenobarbital)
İki istiqamətli
qarşılıqlı təsir,
bunun
nəticəsində qan
plazmasında
TSA
konsentrasiyası
azalır, EƏDV
konsentrasiyası
isə artır
TSA-ların effektivliyinin
aşağı düşməsi və
EƏDV-lərin toksik
təsirlərinin meydana
çıxması
64
Fluoksetin
Karbamazepin
Fenitoin
EƏDV
metabolizminin
yavaşıması və
karbamazepinlə
fenitoinin qan
plazmasında
konsentrasiyasının
artması
Karbamazepin/
fenitoinin terapevtik
diapazonun aşağı
səviyyəsinə uyğun gələn
dozalarda təyin edilməsi
və ya müalicə gedişində
dozaların bu səviyyəyə
qədər azaldılması
Karbamazepin/
fenitoinin toksik təsiri
əlamətlərini aşkar etmək
məqsədilə (məsələn,
başgicəllənmə)
pasiyentin müşahidə
olunması
Sertralin
Lamotricin
Lamotricin
metabolizminin
yavaşıması və
onun qan
plazmasında
konsentrasiyasının
artması
Lamotricinin toksik
təsiri əlamətlərini aşkar
etmək və ehtiyac
yarandıqda dozasını
aşağı salmaq məqsədilə
pasiyentin müşahidə
olunması
Benzodia-
zepinlər
Karbamazepin
Fenitoin
Fenobarbital
Benzodiazepin-
lərin
metabolizminin
sürətlənməsi və
qan plazmasında
konsentrasiyasının
azalması
Ehtiyac yarandıqda
dərman vasitələrinin
dozasının korreksiyası
Haloperidol
Qaraciyər
fermentlərinin
induktorları
olan EƏDV-lər
(məsələn,
karbamazepin,
fenitoin,
fenobarbital)
Haloperidol
metabolizminin
sürətlənməsi və
daha sonra qan
plazmasında
konsentrasiyasının
azalması
Haloperidolun qan
plazmasında
konsentrasiyasının
monitorinqini aparmaq
və ehtiyac yarandıqda
onun dozasını korreksiya
etmək məqsədəuyğundur