Uygulama esaslari

                                                                                                                                                 

 

 

 

 

710

oluşturur. Etkin ekranlama yapabilmek için kafes genişliğinin 5 m’den daha küçük olması 

gerekir. 

Not 1: YKB 1’in, kafes genişlikleri 5 m’den büyük uzaklıklara sahip Bölüm 4’e uygun 

normal bir dış YKS tarafından meydana getirilmesi durumunda, bu ekranlama etkisi ihmal 

edilebilir. Aksi taktirde, yapıdaki pek çok çelik desteklerle yapılan büyük çelik çerçeve, 

önemli ölçüde ekranlama etkisi sağlar. 

Not 2: Birbirini izleyen içteki YKB’lerde ekranlama işlemi, hacimsel ekranlama 

önlemlerini benimsemek, kapalı metal çekmeceler veya dolaplar kullanmak veya donanımın 

metal mahfazası kullanılarak gerçekleştirilebilir. 

Şekil U.3’te uygulamada betondaki metal donatıların ve çerçevelerin (metal kapılar ve 

muhtemelen ekranlı pencerelere ilişkin) bir oda veya binayla ilgili büyük bir hacim ekranı 

meydana getirmek için nasıl kullanılabildiği gösterilmiştir. 

 

 

• Her çubukta ve kesişme yerlerinde kaynak yapılmış veya sıkıştırılmış 

Not: Uygulamada, genişletilmiş yapılarda her noktada kaynak veya sıkıştırma yapılması 

mümkün değildir. Ancak, noktaların çoğu, doğrudan dokundurularak veya ek iletken bağlantı 

kullanarak doğal olarak bağlanır. Bu nedenle, yaklaşık her 1 m’de bir bağlantı yapılması 

yeterlidir. 

 

Şekil U.3 – Metal donatı ve çerçevelerin oluşturduğu büyük hacimli bir ekran 

 

Elektronik sistemler, YKB’nin ekranlarından itibaren güvenli bir uzaklıkta yer alan 

“güvenli hacim” içine yerleştirilmelidir (Şekil U.4). Bunun nedeni, ekranda akan kısmi 

Elektrik Mühendisleri Odası

---

                                                                                                                                                 

 

 

 

 

711

yıldırım akımları nedeniyle (özellikle YKB 1 için), meydana gelen yüksek manyetik alanların 

bağıl olarak ekrana yakın yerlerde olmasıdır. 

 

Not: V

s

 hacmi, YKB n’e ilişkin ekrandan d

s/1

 veya d

s/2

 uzaklığında tutulur. 

 

Şekil U.4 – Bir iç YKB n içindeki elektrik ve elektronik sistemler için hacim 

 

U.2.3: Hat güzergahı belirleme ve hat ekranlama:  

Elektronik sistemlerde endüklenen darbeler, uygun hat güzergahı belirlenerek 

(endüksiyon döngü alanlarını en aza indirme) veya ekranlı kablolar veya metal kablo kanalları 

kullanılarak (içteki endüksiyon etkilerini en aza indirme) veya her ikisinin birleşimi 

kullanılarak azaltılabilir (Şekil U.5). 

Elektronik sistemlere bağlı iletken kablolar, kuşaklama  şebekesi metal elemanlarına 

mümkün olduğunca yakın geçirilmelidir. Bu kabloların kuşaklama şebekesine ilişkin mahfaza 

Elektrik Mühendisleri Odası

---

                                                                                                                                                 

 

 

 

 

712

içinden (örneğin, U biçimli tesisat boruları veya donanımlı metal kablo kanalları) geçmesi 

yararlıdır (ayrıca IEC 61000-5-2’ye bakılmalıdır). 

Kablolar, manyetik alanların YKB ekranında yüksek değerde olmasından dolayı, bir 

YKB’nin (özellikle YKB 1) siperine yakın tesis edilirken özellikle dikkat edilmelidir. 

Ayrı yapılar arasına döşenen kabloların korunmasına ihtiyaç duyulduğunda, bunlar 

kablo kanalları içinden geçirilmelidir. Bu kanallar, her iki ucunda ayrı yapılara ilişkin 

kuşaklama baralarına kuşaklanmalıdır. Kablo ekranlarının (her iki ucunda kuşaklanmış) 

muhtemel kısmi yıldırım akımını taşıyabilme olanağına sahip olması durumunda, ek metal 

kablo kanallarının kullanılmasına gerek yoktur. 

Tesisat tarafından oluşturulan döngülerde endüklenen gerilimler ve akımlar, elektronik 

sistemlerde ortak modlu darbeler meydana getirir. Endüklenen bu akımlar ve gerilimlerin 

hesaplanması, Madde U.4’te açıklanmıştır. 

Şekil U.6’da büyük bir ofis binasına ilişkin örnek verilmiştir: 

- Ekranlama, YKB 1 için çelik donatı ve metal dış cepheler, YKB 2’de hassas elektronik 

sistemler için kullanılan ekranlı mahfazalarla elde edilir. Dar kafes biçimli kuşaklama 

sisteminin tesisine olanak sağlayabilmek için, her odada birkaç kuşaklama bağlantı uçları 

sağlanmalıdır. 

- 35 kV’luk bir güç beslemesini mahfaza içine almak için YKB 0, YKB 1’in içinde 

genişletilmiştir. Bunun nedeni, hemen girişteki yüksek gerilim güç tarafı üzerine DKD’lerin 

tesis edilmesinin bu özel durum için mümkün olmamasıdır. 

 

 

Şekil U.5a – Korunmamış sistem 

 

Şekil U.5b – Hacimsel ekranlamayla içteki bir YKB’nin içindeki manyetik alanın 

azaltılması 

Elektrik Mühendisleri Odası

---

                                                                                                                                                 

 

 

 

 

713

 

Şekil U.5c – Hattın ekranlanmasıyla hatlar üzerinde alan etkisinin azaltılması 

 

Şekil U.5d – Uygun hat güzergahının belirlenmesiyle endüksiyon döngü alanının 

azaltılması  

 

Burada 

1 

2 

3 

Metal mahfaza içindeki eleman 

Elektrik hattı 

İletişim hattı 

4 

5 

6 

Endüksiyon döngüsü 

Dış hacimsel ekranlama 

Hattın metal ekranı 

 

Şekil U.5 – Hat güzergahını belirleme ve ekranlama önlemleriyle endüksiyon etkilerinin 

azaltılması 

 

 

 

Elektrik Mühendisleri Odası

---