Uygulama esaslari

                                                                                                                                                 

 

 

 

 

717

 

 

Ekransız 

)

2

/(

0

0

a

s

i

H





 

YKB 1 içinde 

20

/

1

10

/

0

1

SF

H

H



 

YKB 2 içinde 

20

/

2

10

/

1

2

SF

H

H



 

 

Şekil U.8 – Yapı yakınına yıldırım düşmesi durumunda manyetik alanın hesaplanması 

 

Gelen manyetik alan H

0

 aşağıdaki formülden hesaplanır: 





a

s

i

H

.

2

/

0

0





 [A/m] 

Burada; 

 

i

0 

YKB 0

A

’daki yıldırım akımı [A] 

s

a 

Çarpma noktası ile ekranlı hacmin merkezi arasındaki uzaklık [m] 

 

Buradan YKB 0’daki manyetik alanın en büyük değeri ile ilgili olarak aşağıdakiler elde 

edilir: 

- İlk darbenin neden olduğu: 





a

f

f

s

i

H

.

.

2

/

max

/

max

/

/

0





 [A/m] 

- Ardışık darbelerin neden olduğu: 





a

s

s

s

i

H

.

.

2

/

max

/

max

/

/

0





 [A/m] 

 

Burada; 

 

i

f/max 

Seçilen koruma düzeyine uygun ilk darbe yıldırım akımının en büyük değeri [A] 

i

s/max 

Seçilen koruma düzeyine uygun ardışık darbelere ilişkin yıldırım akımlarının en 

büyük değeri [A]. 

 

YKB 1 içinde H

0

’ın H

1

’e düşürülmesi, Çizelge U.2’de verilen SF değerleri kullanılarak 

aşağıdaki formülden elde edilebilir: 

20

/

max

/

0

max

/

1

10

/

SF

H

H



 [A/m] 

Burada; 

 

SF  

Çizelge U.2’deki formülden elde edilen ekranlama faktörü [dB] 

H

0/max

YKB 0 içindeki manyetik alan şiddeti [A/m] 

Buradan, YKB 1’deki manyetik alanın en büyük değeri ile ilgili olarak aşağıdakiler elde 

edilir:  

- İlk darbenin neden olduğu: 

20

/

max

/

/

0

max

/

/

1

10

/

SF

f

f

H

H



 [A/m] 

- Ardışık darbelerin neden olduğu: 

20

/

max

/

/

0

max

/

/

1

10

/

SF

s

s

H

H



 [A/m] 

Elektrik Mühendisleri Odası

---

                                                                                                                                                 

 

 

 

 

718

Bu manyetik alan değerleri, sadece ekrandan itibaren d

s/2

 güvenlik uzaklığındaki 

(aşağıdaki denklemlerden hesaplanan) V

s

 güvenlik hacmi için geçerlidir (Şekil U.4): 

SF 

 10 için, 

10

/

.

2

/

SF

w

d

s



 [m] 

SF < 10 için, 

w

d

s



2

/

 [m] 

Burada; 

SF   Çizelge U.2’deki formülden elde edilen 

ekranlama faktörü [dB]  

w   Kafes biçimli ekranlara ilişkin kafes genişliği [m] 

 

Yapı yakınına yıldırım düşmesi durumunda kafes biçimli ekranlar içinde manyetik alan 

şiddetinin hesaplanması ile ilgili ek bilgi için Madde U.3.3’e bakılmalıdır. 

 

Örnekler: 

Yapı yakınına yıldırım düşmesi durumunda, YKB 1 içindeki H

1/max

 manyetik alan 

şiddeti; i

0/max

 yıldırım akımına, YKB 1’e ilişkin ekranın SF ekranlama faktörüne ve yıldırım 

kanalı ile YKB 1’in merkezi arasındaki s

a

 uzaklığına bağlıdır (Şekil U.8) 

i

0/max

 yıldırım akımı, seçilen YKD’ye bağlıdır. SF ekranlama faktörü (Çizelge U.2), esas 

olarak kafes biçimli ekranın kafes genişliğinin bir fonksiyonudur. s

a

 uzaklığı ise 

aşağıdakilerden biriyle elde edilir: 

- Yapı yakınındaki bir nesneye yıldırım düşmesi durumu için, bu nesne (örneğin bir 

direk) ile YKD 1’in merkezi arasında verilen bir uzaklık veya 

- YKD 1’e yakın toprağa yıldırım düşmesi durumu için, YKD 1’in merkezi ile yıldırım 

kanalı arasındaki en küçük uzaklıktır. 

Böylece, en yakın s

a

 uzaklığı ile en yüksek i

0/max

 yıldırım akımının birlikte olma olasılığı 

en kötü durumu oluşturur.  Şekil U.9’da görüldüğü gibi, bu en küçük s

a

 uzaklığı, yapının 

(YKB 1) H yüksekliğinin ve L uzunluğunun (ayrıca  W genişliğinin) ve elektro geometrik 

modelden tanımlanan i

0/max

 a karşılık gelen yuvarlanan kürenin r yarıçapının (Çizelge U.3) bir 

fonksiyonudur (Madde U.4). 

 

 

Şekil U.9 – Yuvarlanan küre yarıçapına ve yapının boyutlarına bağlı s

a

 uzaklığı 

 

Uzaklık aşağıdaki biçimde hesaplanabilir:  

r

H



 için 

2

/

.

.

2

2

L

H

H

r

s

a







 

r

H



 için 

2

/

L

r

s

a





 

Not: En küçük değerden daha küçük uzaklıklar için yıldırım yapıya doğrudan çarpar. 

Elektrik Mühendisleri Odası

---