Uygulama esaslari
Yüklə 8,28 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- T.4.3 Dış YKS’nin elektriksel yalıtımı
- T.4.4 İç sistemlerde endüklenen akımların etkilerinden koruma
- U.1 Yıldırımın elektrik ve elektronik sistemler üzerinde oluşturduğu zararlı etkileri U.1.1 Zarar kaynağı
- U.1.2 Zarar gören sistemler
- U.1.3 Zarar kaynağı ile zarar gören sistemler arasındaki ilişki
- U.2 Hacimsel ekranlama, hat güzergahını belirleme ve hat ekranlama U.2.1 Genel
706 Şekil T.48 – Toprak seviyesinin üzerinde yapıya giren dış iletken bölümlerin çok noktadan girdiği yapıdaki kuşaklama düzenlemesine ilişkin örnek
Binaya giren hizmet tesisatlarının ekranlı olmaması durumunda, kısmi yıldırım akımı aktif iletkenler üzerinden akacaktır. Bu durumda, yıldırım akımını iletme özelliklerine sahip DKD’ler, giriş noktasında yerleştirilmelidir. PE veya PEN iletkenleri, doğrudan kuşaklama barasına bağlanmalıdır. Dış iletken bölümlerin, elektrik güç ve iletişim hatlarının farklı yerlerden yapıya girme zorunluluğunun olması ve bu nedenle tesis edilmesi gereken birden fazla kuşaklama barasına ihtiyaç duyulması halinde, kuşaklama baraları mümkün olduğunca yakın olarak toprak sonlandırma sistemine, bir başka ifadeyle halka topraklama elektroduna, yapının çelik donatısına ve uygulanabilmesi durumunda, yapının temel topraklama elektroduna bağlanmalıdır. A tipi topraklama düzenlemesinin YKS’nin bir bölümü olarak kullanılması durumunda, kuşaklama baraları ayrı ayrı topraklama elektrotlarına bağlanmalı ve ek olarak bunlar, iç halka iletkenler veya kısmi halka biçiminde olan bir iç iletkenle birbirlerine bağlanmalıdır. Toprak yüzeyinin üstündeki dış hizmet tesisatlarına ilişkin girişler için, kuşaklama baraları YKS indirme iletkenlerine kuşaklanan dış duvarın iç veya dış tarafındaki yatay halka iletkene ve uygulanabilmesi durumunda, yapının çelik donatısına bağlanmalıdır. Halka iletken, çelik donatıya ve yapının diğer metal elemanlarına, Çizelge 18’de belirtildiği gibi indirme iletkenleri arasındaki uzaklığın düzenli bir şekilde eşit aralıklarla bölünen kısımlarına bağlanmalıdır. Esas olarak bilgisayar merkezleri, iletişim binaları ile yıldırımın elektromanyetik darbesinin endüksiyon etkisinin düşük seviyede olmasının istendiği diğer yapılarda, halka iletken donatıya her 5 m’de bir bağlanmalıdır. Büyük iletişim veya bilgisayar tesislerinin bulunduğu ve EMU taleplerinin yüksek olduğu betonarme binaların dış hizmet tesisatlarının kuşaklanmasında, yapının çelik donatısına veya diğer metalik elemanlara çoklu bağlantıları olan bir iletken levha kullanılmalıdır.
Dış YKS ile yapının eş potansiyel kuşaklamasına bağlanan iletken bölümler arasında Madde 15.c’ye uygun yeterli ayırma uzaklığı olmalıdır. Ayrıntılar için Madde T.4.1.1’e bakılmalıdır. Alçak yapılar için bazı örnekler ve Madde 15.c’deki k c ’ye ilişkin hesaplamalar Şekil T.2’de verilmiştir. T.4.4 İç sistemlerde endüklenen akımların etkilerinden koruma: Dış YKS’nin iletkenlerindeki akımlar, elektromanyetik kuplaj etkisinden dolayı içteki tesisatların iletken döngülerinde yüksek aşırı gerilimler endükleyebilir. Aşırı gerilimler, iç sistemlerde arızalara neden olabilir. Genellikle bütün binalarda elektronik donanım bulunmasından dolayı, iç ve dış indirme iletkenlerinin elektromanyetik alan etkileri yıldırımdan koruma sisteminin planlanmasında göz önüne alınmalıdır. Aşırı gerilimlere karşı koruma önlemleri, Madde 18-Madde 22'de verilmiştir.
Elektrik Mühendisleri Odası
707 Ek – U Bir YKB’deki elektromanyetik ortamın değerlendirilmesine yönelik esaslar
Bu ekte, yıldırımın elektromanyetik etkisinden korunmak amacıyla, bir YKB’nin içindeki elektromanyetik ortamın değerlendirilmesi için gerekli bilgiler verilmektedir. Ayrıca bu bilgiler elektromanyetik girişimlere karşı korunma için de uygundur.
Zararın ana kaynağı, yıldırım akımı ve bu akımın oluşturduğu manyetik alandır. Koruma bakımından, yıldırımın oluşturduğu elektrik alanının etkisi genellikle daha az önemlidir.
Darbelere ve manyetik alanlara karşı sadece sınırlı dayanma düzeyine sahip olan ve bir yapının içine veya üzerine tesis edilen iç sistemler, yıldırımın ve manyetik alanların etkilerine maruz kaldığında, bozulabilir veya doğru çalışmayabilir. Bir yapının dışına monte edilmiş sistemler, zayıflatılmamış manyetik alandan ve açıkta konumlandırılması durumunda, doğrudan yıldırım boşalmasından oluşan tam yıldırım akımına karşılık gelen darbelerden dolayı risk altında olabilir. Bir yapı içinde tesis edilen sistemler, arta kalan zayıflatılmış manyetik alandan ve içte iletilen veya endüklenen darbelerden dolayı ve yapıya giren hatlar tarafından iletilen dış darbeler nedeniyle risk altında olabilir. Donanımın dayanım düzeylerine ilişkin ayrıntılar için uygun standardlar aşağıda verilmiştir: - Güç tesisatının dayanım düzeyi IEC 60664-1’de tanımlanmıştır, - İletişim donanımının dayanım düzeyi ITU-T K.20 ve K.21’de tanımlanmıştır, - Genel donanımın dayanım düzeyi kendi ürün spesifikasyonlarında tanımlanır, veya aşağıdaki deneylere tabi tutulur: • İletilen darbelere karşı IEC 61000-4-5’deki 1,2/50 μs’lik, 0,5 – 1 – 2 – 4 kV’luk gerilim darbe ve 8/20 μs’lik 0,25 – 0,5 – 1 – 2 kA’lik akım darbe deneyleri Not: Bazı donanımın yukarıdaki standardın kurallarını karşılaması için bunlar iç DKD’lerle birlikte olabilirler. Bu iç DKD’lerin özellikleri koordinasyon kurallarını etkileyebilir.
IEC 61000-4-10’daki 1 MHz’de 10 – 30 – 100 A/m’lik manyetik alan deneyleri İlgili EMU ürün standardlarında tanımlandığı gibi, ışıma yoluyla yayınım ve bağışıklık deneylerinde radyo frekanslarına uygun olmayan donanım, kendi içine doğrudan ışıyan manyetik alanlardan dolayı risk altında olabilir. Diğer taraftan, bu standardlara uygun donanımdaki kusur ihmal edilebilir.
Donanımın dayanım düzeyi, zarar kaynağı ile uyumlu olmalıdır. Bunun için, yıldırımdan korunma bölgelerinin (YKB) uygun bir şekilde oluşturulması gereklidir.
U.2.1 Genel: Elektrik Mühendisleri Odası Yüklə 8,28 Mb. Dostları ilə paylaş:
|