Variant-1 Iqtisodiyot nazariyasi fanining predmeti

Pozitiv va normativ usullar. Pozitiv usul iqtisodiy hodisalarning real hayotdagi holatini qanday bo‘lsa shu holicha aks ettiradi. Masalan, O‘zbekistonda ishsizlik 2012 yilda 0,6 foizni tashkil qildi. Respublikada narxlarning o‘sishi o‘tgan 2011 yilda 7,0 foizdan oshmadi va h. k. Normativ usul hodisa va jarayonlarning qanday bo‘lishi kerakligi to‘g‘risidagi fikr va mulohazalardir. Masalan, ishsizlikning tabiiy darajasi 2,5 foizdan oshmasligi kerak. Real ish haqining o‘sishi narxlarning o‘sish sur’atidan yuqori bo‘lishi zarur va h. k.

2.Takror ishlab chiqarish jarayonlari

TAKROR ISHLAB CHIQARISH — sarflangan ishlab chiqarish. omillari (tabiiy zaxiralari, ishchi kuchi va ishlab chiqarish. vositalari)ni kayta ishlab chiqarish. yoʻli bilan tiklash. Uning oʻzgarmas koʻlamda qaytarilib turishi oddiy takror ishlab chiqarish. xisoblanadi. Agar shu jarayon yangidan kengaytirilgan koʻlamda takrorlansa kengaytirilgan takror ishlab chiqarish deyiladi.
Oddiy takror ishlab chiqarish. da foydalanilayotgan ishlab chiqarish. omillari, shu jumladan, kapital va mehnat hajmi, muayyan muddat davomida oʻzgarmaydi. Bu omillarning ilgarigidek unumdorligi natijasida ishlab chiqarilgan mahsulotlar miqdori kamaymaydi (aks hodda toraygan ishlab chiqarish. paydo boʻladi) ham, koʻpaymaydi ham. Kengaytirilgan Takror ishlab chiqarish ishlab chiqarish. da, boshqa hamma sharoitlar bir xil boʻlgan hodda, ishlab chiqarish. omillari hajmining oʻsishi ishlab chiqarish. ning va ishlab chiqarilgan mahsulotlar hajmining oʻsishiga olib keladi. Ishlab chiqarish. ning bir yoki bir necha omillarining koʻpayishi hisobiga yuzaga keladigan kengaytirilgan Takror ishlab chiqarish ishlab chiqarish. uchun, odatda, qoʻshimcha kapital qoʻyilmalar talab etiladi (ishlab chiqarish. ga investitsiya jalb etiladi). Iqtisodiy taraqqiyot faqat kengaytirilgan Takror ishlab chiqarish ishlab chiqarish. boʻlgandagina yuz beradi. Butun jamiyat miqyosida yalpi ichki mahsulotni (YAIM) kengaytirilgan Takror ishlab chiqarish ishlab chiqarish. oldingi davrda jam/ arma uchun ishlab chiqarilgan YAIMning bir qismidan foydalanishni taqozo etadi. Mamlakatning tiklanadigan va tiklanmaidigan tabiiy resurslari uning milliy boyligining bir qismi xisoblanadi. Tiklanadigan boyliklar — oʻrmonlar, baliq zaxiralari, qishloq xoʻjaligi. yer maydonlari va b. dir. Bu tabiiy zaxiralar, odatda, uzok, muddatli Takror ishlab chiqarish ishlab chiqarish. takror hosil boʻlish sikliga egaligi bilan ajralib turadi. Koʻpgina foydali qazilmalar — neft, toshkoʻmir, boksit, temir rudasi tiklanmaidigan zaxiralarga kiradi. Shuning uchun ulardan tejamkorona va samarali foydalaniladi.