Variant 1 Marketing fani nimani o'rganadi va o'rgatadi?

2.Marketingda n
агх belgilash
yo'lla
гi? 
Marketingda narx belgilashning 
o‘ziga xos xususiyatlari 
mavjud 
bo‘lib,ular quyidagilardan iborat:
Birinchidan 
– o‘rnatilgan narx evaziga kelib chiqadi, 
sotish yo‘li bilan tarqatiluvchi eski tovarga yoki yangi 
bozorlarga, narxni shakllari bilan farqlanishida va 
boshqalar.
Ikkinchidan 
– tadbirkor oldin o‘rnatgan narxini qayta 
ko‘rib chiqi- shida, narxni hisoblashda qo‘llaniladigan 
xatoni 
to‘g‘rilashda va narx belgi- lash siyosatini 
o‘zgarishida va boshqalar.
Masalan, katta daromad 
ko‘rishni niyat qilgan tadbirkor 
o‘rnatgan o‘ta yuqori narxidan bozorda mustahkam 
o‘rinni egallash maqsadida ushbu narx- larni talab 
doirasiga olib kelishi kerak.
Uchinchidan 
– tadbirkorni narx darajasini o‘zgarishiga, 
raqobatchilar faoliyatini 
to‘g‘ri qabul qilishda.
To‘rtinchidan – bir turdagi tovarlarga narx qo‘yishda 
narx-navoning 
to‘g‘ri hisob-kitobini olib borish.
Tadbirkorlik faoliyatida quyidagi uslub qabul qilingan:
1.Mahsulotning 
to‘g‘ri xarajatlarini hisoblash.
2.Mahsulotga aloqador bevosita xarajatlarni hisoblash.
3.Bilvosita va bevosita xarajatlarni 
qo‘shish.
4.Tannarxga 
ma’lum 
miqdorda 
standartlashtirilgan farqni qo‘shish ke- rak va 
narxni hisoblash kerak.
Ushbu uslub quyidagi ikki holatda noqulay hisoblanadi:
1.Agar hisoblangan narx bozor narxi holatida 
bo‘lsa, unda siz sotish markaziga (hajmiga) 
erisha olmaysiz.
2.Agar hisoblangan narx 
iste’molchi sizga 
to‘lashga rozi bo‘lgan narxdan past bo‘lsa, u 
holda siz asossiz (tekin) foydadan quruq 
qolasiz.
Mahsulot qayta ishlashga investitsiya kiritish, 
tovarni siljitish bo‘yicha programma va o‘rni 
haqida 
yechimga 
kelishi 
kompaniya 

---

defferensiyasiga 
yo‘nalish 
bera 
oladi. 
Tadbirkorlik faoliyati bilan 
shug‘ullanayotgan 
korxo- nalar 
o‘z mahsulotini qanchalik 
defferensiyalasa, u narx 
o‘rnatishda shun- cha 
erkinlikka 
ega 
bo‘ladi. 
Mahsulot 
defferensiyasini 
kuchaytirish 
ushbu 
mahsulotning bozorda imidjiga yoki fizikaviy 
dizayniga ta’sir ko‘rsatishi mumkin.
Sanoatning bir necha sohalari bo‘yicha 
joylarning tanlanishi mah- sulotlarni sotilishini 
jadallashtirishi mumkin. Tovarni siljitish dasturi 
bo- zorda boshqa «4R»larni 
qo‘llab-quvvatlashi 
mumkin. Kompaniya mahsulo- tining imidji 
ushbu kompaniya mahsulotlarini loyihalashda 
marketingni 
qo‘llashga katta qadam bo‘lib 
xizmat qiladi.
Narx-navo haqidagi qarorni qabul qilayotgan 
marketing 
bo‘yicha mu- taxassis quyidagilarga 
e’tibor berishi kerak:
–
xaridorlar 
uchun 
mahsulotning 
qimmatligi;
–
narx sifatni tarozisi 
bo‘lishi;
–
iste’molchilar to‘lov qobiliyatiga;
–
kompaniya uchun zarur 
bo‘lgan sotuv 
hajmiga;
–
mahsulot 
bo‘yicha bozor to‘yinganlik 
darajasini aniqlash;
–
raqobat, «4R» nuqtayi nazaridan.
Marketing tadqiqotlari amaliyotda har qanday 
tadbirkor uchun mar- keting «mix»ni 
to‘g‘ri 
tushunish hamda uning elementlarini hayotga 
tatbiq etish bilan 
bog‘liq bo‘lib hisoblanadi.