Varolmanэn Dayanэlmaz Hafifliрi
Yüklə 1,43 Mb.
|
|
söyleyen Yaradılış Kitabı'nın birinci bölümü yatar. Bu temel imana varoluşla kesin uzlaşma adını verelim.
ahlaki kaygılarla hiçbir ilgisi yoktur. Bokun ahlaksızlık olduрunu öne süremeyiz herhalde, deрil mi? Boka karşı çıkma metafizik bir karşı çıkıştır. Her gün yaptıрımız dışkılama işi yaradılışın kabul edilmezliрinin günbegün kanıtlanması demektir. Ya/ya da: Ya bok kabul edilebilir bir şeydir (bu durumda banyonun kapısını kilitlemeyelim) ya da kabul edilemeyecek bir biçimde yaratılmışız demektir. Bundan da şu çıkıyor demek ki; 'varoluşla kesin olarak uzlaşma'nın önerdiрi estetik ülkü, bokun reddedildiрi ve herkesin bok yokmuş gibi davrandıрı bir dünyadır. Bu estetik ülkünün adı kitsch'dir. Kitsch, o duygusal on dokuzuncu yüzyılın ortasında doрmuş Almanca bir sözcüktür; oradan da Batı dillerine geçmiştir. Ne var ki çok sık kullanılmaktan özgün metafizik anlamını kaybetmiştir sözcük; kitsch, sözcüрün hem gerçek hem de eрretileme anlamında, bokun kesin reddidir, kitsch insan varoluşunda temelden kabul edilemez olan her şeyi kapsamı dışına atar.
çok estetik bir nitelik vardı. Onu tiksindiren komünist dünyanın çirkinliрinden (inek ahırlarına dönüştürülmüş şato yıkıntılarından) çok, bu dünyanın takınmaya çalıştıрı güzellik maskesiydi -başka bir deyişle, komünist kitsch'i. Komünist kitsch'inin en iyi örneрi 1 Mayıs denen törendi. Insanların hala heyecan duyabildikleri ya da heyecan duyarmış gibi yapabildikleri günlerdeki 1 Mayıs resmi geçitlerini görmüştü Sabina. Kadınların hepsi kırmızı, beyaz ve mavi bluzlar giyerler ve balkonlardan ya da pencerelerden onları seyredenler, yürüyüşçülerin oluşturduрu beş köşeli yıldız, kalp ya da harf gibi çeşitli biçimleri seçebilirlerdi. Her gruba eşlik ederek uygun adım gitmelerini saрlayan küçük bando mızıkalar vardı. Bir grup üzerinden geçilen platforma yaklaşırken, en bezgin suratlar bile, sanki gerektiрince sevinç dolu ya da daha kesin söylemek gerekirse, gerektiрince uzlaşma içinde olduklarını göstermek ister gibi aрızları kulaklarına vararak gülümserlerdi. Sadece komünizmle olan politik uzlaşmalarının dışavurumu deрildi bu; hayır, onlarınki varolmanın kendisiyle uzlaşmaktı. 1 Mayıs töreni esinini, varoluşla kesin uzlaşma denen o derin kuyudan çekip çıkarıyordu. Resmi geçidin yazılmayan, söylenmeyen sloganı 'Yaşasın komünizm!' deрil, 'yaşasın hayat!'tı. Komünist politikanın gücü ve kurnazlıрı bu sloganı kendine maledebilmesinde yatıyordu. Çünkü komünizmin savlarına metelik vermeyen insanları komünist resmi geçide çeken bu budalaca totoloji ('Yaşasın yaşam!') idi. ::::::::::::::::: 7 On yıl sonra (bu sırada Sabina Amerika'ya yerleşmişti) arkadaşlarının arkadaşı, Amerikalı bir senatör Sabina'yı dev boyutlardaki arabasına bindirmişti. Arabanın arka koltuрunda senatörün dört çocuрu zıp zıp zıplıyorlardı: Senatör, arabayı içinde yapay buz pisti bulunan bir stadyumun önünde durdurdu. Çocuklar arabadan dışarı fırladılar ve stadyumu çevreleyen geniş çayırlık alanda koşmaya başladılar. Direksiyonun arkasında oturup hülyalı gözlerIe, zıplayıp duran dört küçük bedene bakan senatör, Sabina'ya, 'Bir bak şunlara hele,' dedi. Sonra koluyla bir daire, stadyumu, çayırlık alanı ve çocukları da içine alan bir daire çizerek 'Işte ben mutluluk diye buna derim,' diye ekledi. Sözlerinin ardında çocukların koşuşunu, çimenlerin yeşerişini görmenin de ötesinde bir sevinç gizliydi; çimenlerin bitmediрi, çocukların koşuşmadıрı -senatör bundan çok emindi- komünist bir ülkeden gelen göçmenin acısına yönelik derin bir anlayış vardı bu sözlerde.
üzerinde geldi Sabina'nın gözlerinin önüne. Yüzündeki gülümseme, komünist devlet adamlarının kürsülerinin tepelerinden, ta aşaрılardaki resmi geçitte birörnek gülümseyen yurttaşlarına yolladıkları gülümsemenin aynıydı.
Ruhlarının içini mi görüyordu? Gözden kayboldukları an üçü bir olup dördüncüyü dövmeye başlarsa ne olacaktı peki?
Yürek konuştuрunda, akıl karşı koymayı yakışıksız bulur. Kitsch'in egemen olduрu yerde, kalbin diktatörlüрü hüküm sürer.
türden olmalıdır. O halde, kitsch alışılmamış bir durumdan yola çıkamaz; kişilerin belleklerine kazımış oldukları temel imgelerden türemek zorundadır; hayırsız kız evlat, ihmal edilmiş baba, çayırlarda koşuşan çocuklar, ihanete uрramış vatan, ilk aşk.
neden olur. Ilk damla şöyle der: Çocukların çayırda koşuştuрunu görmek ne güzel şey!
görüp bütün insanlıkla birlikte duygulanmak ne kadar da güzel!
üzerinde kurulabilir. ::::::::::::::::: 9 Ve bunu en iyi bilen de politikacılardır. Açıkta bir fotoрraf makinesi mi gördüler, hemen en yakın çocuрun yanına koşar, havaya kaldırır, yanaрından öperler. Kitsch bütün politikacıların, bütün politik partilerin ve hareketlerin estetik ülküsüdür. Çeşitli politik eрilimlerin yanyana varoldukları ya da birbirine rakip etkilerin birbirlerini ortadan kaldırdıрı, ya da sınırlandırdıрı toplumlarda yaşayanlarımız kitsch işkencesinden az çok kurtarabilirler kendini; birey bireyliрini koruyabilir; sanatçı benzersiz eserler yaratabilir. Ama gücü tek bir politik hareket eline geçirdiрinde, kendimizi totaliter kitsch'in ortasında buluruz.
koşuluyla sürüp atılmasını kastediyorum; her türlü bireylik gösterisi (çünkü topluluktan sapma, o sırıtkan kardeşliрin suratına fırlatılmış bir tükürüktür); her kuşku (çünkü ayrıntıları kuşkuyla karşılayan herkes sonunda yaşamdan kuşku duymaya vardıracaktır işi); her türlü ironi (çünkü kitsch alanı içinde herkes son derece ciddiye alınmalıdır); ayrıca ailesini terk eden anne ya da erkekleri kadınlara yeр tutan adam da; çünkü böyle yapmakla o kutsal buyruрu ('Bereket saç ve çoрal') sorgulamış olmaktadırlar. Bu açıdan baktıрımızda Gulag Takımadaları'nı, totaliter kitsch'in kendi süprüntülerinden kurtulmak için kullandıрı bir laрım çukuru olarak görebiliriz.
terörün en korkunç günlerine rastlar. Tereza'nın babasının sudan bir nedenle tutuklandıрı ve on yaşındaki Tereza'nın ailesiyle oturduрu apartman katından defedildiрi dönemdir bu. Aynı zamanda yirmi yaşındaki Sabina'nın Güzel Sanatlar Akademisi'nde resim öрrenimi gördüрü dönem. Orada, Marksizm hocası şöyle bir sosyalist sanat kuramı geliştirir: Sovyet toplumu öyle ilerlemiştir ki, temel çelişki artık iyi ve kötü arasında deрil, iyi ile daha iyi arasındadır. Böylece bok (temelden kabul edilemez olan her şey yani) yalnızca 'öteki tarafta' (Amerika'da örneрin) varolabilir ve yalnızca oradan, dışarıdan, yabancı bir şey olarak (bir casus olarak örneрin) 'iyi ve daha iyi'nin dünyasına sızabilir.
ülkelerin sinemalarını istila eden Sovyet filmleri akıl almaz bir masumiyet ve erdemliрe bulanmıştı. Iki Rus arasında yaşanabilecek en büyük çelişki, aşk anlaşmazlıрı olabilirdi: Oрlan kızın kendisini artık sevmediрini sanırdı; kız oрlanın kendisini artık sevmediрini sanırdı. Ama son sahnede birbirlerinin kollarına atılırlar, mutluluk gözyaşları yanaklarından aşaрıya doрru süzülürdü. Bu filmlerin yakın zamanlardaki alışılagelmiş yorumu şu: Komünizmin gerçeрi çok daha kötüymüş, fakat bunlar komünist idealleri gösteriyorlarmış.
kitsch'i dünyasının gerçeрe dönüştüрünü görse, sırtından aşaрı bir ürperme inerdi. Her türlü tutuklanmaları ve et kuyruklarıyla geçen bir komünist yönetimde yaşamayı buna kat kat yeр tutardı. Gerçek komünist dünyada hayat henüz yaşanabilir durumdaydı. Komünist idealinin gerçekliрe kavuşturulduрu dünyada, o sırıtkan budalaların dünyasında ise söyleyecek hiçbir şeyi olamaz, haftasına kalmadan dehşetten ölür giderdi.
bir grup çıplak kadınla havuzun çevresinde uygun adım yürütüldüрü, havuzun yüzeyinde cesetler süzülürken neşeli şarkılar söylemeye zorlandıрı rüyayı görürken duyduрu dehşete dikkat çekecek kadar benziyor bence. Tereza kadınların hiçbirine bir tek soru, bir tek sözcük söyleyemiyor, duyuramıyordu rüyasında; duyursa da alacaрı cevap söylenen şarkının o anki dörtlüрü olurdu ancak. Onlara gizlice göz bile kırpamazdı; kadınlar elleriyle işaret ederek onu hemen havuzun üzerindeki sepette oturan adama gösterirler, adam da onu vururdu.
kitsch ölümü perdelemek için kullanılan bir paravanadır. ::::::::::::::::: 11 Totaliter kitsch'in kapsadıрı alanda bütün cevaplar önceden verilmiştir ve bu her türlü soruyu imkansız kılar. Demek ki, totaliter kitsch'in gerçekten karşısında olan kişi sorular soran kişidir. Soru, dekor bezini yırtıp bize sahnenin arkasında gizli olanı gösteren bir bıçak gibidir. Hatta, Sabina tablolarının anlamını de böyle açıklamıştı Tereza'ya; yüzeyde anlaşılabilir bir yalan; altında yalanın içinden kendini belli eden açıklanmaz, anlatılmaz bir gerçek. Ama totaliter rejim dediрimiz şeye karşı savaşanlar da sürekli kendilerini sorgulayarak, şüpheler içinde iş göremezler. Onlar da, kalabalıklara bir şeyleri anlatmak, ortak gözyaşları döktürmek için kesinliklere ve basit gerçeklere gerek duyarlar.
düzenlenen bir sergi açmıştı. Serginin kataloрunu eline aldıрında ilk gördüрü şey üzerine dikenli tel resmi bindirilmiş kendi fotoрrafı oldu. Içeride ise bir azizin ya da din şehidinin yaşamı gibi kaleme alınmış biyografisini buldu; acı çekmiş, haksızlıрa karşı savaşmış, yaraları kanayan anavatanını terk etmeye zorlanmış, ama hala kavgasını sürdürüyormuş. "Resimleri mutluluk yolunda birer kavgadır," deniliyordu son cümlede.
istiyorsunuz? "Benim düşmanım kitsch, komünizm deрil!" diye cevapladı Sabina öfkeyle. O günden sonra, biyografisine uydurma bilgiler eklemeye başladı. Amerika'ya vardıрında Çek olduрunu bile gizlemeyi başarmıştı. Yaşamının başkaları tarafından kitsch kılıрına sokulmasını önlemek için giriştiрi umarsız çabaydı bu. ::::::::::::::::: 12 Sabina üzerine yarıyarıya tamamlanmış bir resim yerleştirilmiş resim sehpasının önünde ayakta duruyordu; arkasındaki koltukta oturan yaşlı adam, vurduрu her fırça darbesini gözleriyle izliyordu. Sonunda, adam "Evet gitme zamanı geldi," dedi kolundaki saate bakarak. Sabina paleti elinden bıraktı, yıkanmak üzere banyoya gitti. Yaşlı adam koltuрundan kalktı, bir masaya dayalı duran bastonuna uzandı. Atölyenin kapısı doрrudan bahçeye açılıyordu. Hava kararıyordu. Elli adım ötede ince tahtalardan inşa edilmiş beyaz bir ev vardı. Zemin katın ışıkları yanıyordu. Ölmekte olan güne karşı ışıl ışıl parlayan iki pencerenin görüntüsü Sabina'nın içini burktu.
gerçekte onu hep yanında taşıyıp durmamış mıydı? Onun kitsch'i de huzur, sessizlik, uyum dolu, canlı bir anneyle bilge bir babanın kanatları altında bir yuvaydı. Anne-babasının ölümünden sonra biçim kazanan bir görüntüydü bu. Yaşamı rüyaların bu en tatlısına ne kadar az benzerse, bu görüntünün büyüsüne karşı o kadar duyarlı oluyordu; duygusal filmlerdeki hayırsız kızlar ihmal edilmiş babalarına sarılır, aynı anda mutlu ailenin yaşadıkları evin pencereleri ölmekte olan güne karşı parıldarken az mı aрlamıştı. Yaşlı adamla New York'ta tanışmıştı. Adam zengindi, resim seviyordu. Yaşlı karısıyla birlikte taşrada bir evde oturuyordu. Evle karşıkarşıya ama gene yaşlı adamın arazisi üzerinde eski bir ahır vardı. Onu Sabina için bir atölyeye dönüştürmüştü; oturur, günlerce Sabina'nın her fırça darbesini izlerdi.
'kızım' diyordu, ama görünürdeki bütün ipuçları kişiye tam tersini düşündürebilirdi; yani Sabina'nın anne olduрunu, iki çocuрununsa ona bayıldıklarını, ona taptıklarını, aрzının içine baktıklarını...
koparılıp alınan anne-babasını mı bulmuştu? Yoksa, sonunda hiç doрurmadıрı çocuklarına mı kavuşmuştu?
Yaşlı çiftle geçirdiрi günler sadece kısa bir geçiş dönemiydi. Yaşlı adamın ciddi bir hastalıрı vardı ve karısı, tek başına kaldıрında gidip Kanada'daki oрullarının yanında oturacaktı. Sabina'nın ihanetlerden örülü yolu başka bir yerde uzanıp gidecek, parıl parıl parlayan iki pencere, pencerelerin ardında yaşayan mutlu aile ile ilgili sersemce, yavan bir şarkı, varlıрının ta derinlerinden bir yerden çıkarak arasıra varolmanın dayanılmaz hafifliрine sızacaktı.
şarkının güzel bir yalan olduрunu çok iyi biliyordu çünkü. Kitsch'in yalan olduрu ortaya çıktıрı an, kitsch, kitsch-olmayan baрlamına girer, böylelikle otorite gücünü kaybeder ve herhangi bir insan zaafı kadar dokunaklı olur sadece. Çünkü hiçbirimiz kitsch'den tamamen sakınacak kadar insanüstü deрiliz. Ne kadar aşaрılık bulursak bulalım, kitsch insanlık durumunun vazgeçilmez bir parçasıdır. ::::::::::::::::: 13 Kitsch'in kökeninde varoluşla kayıtsız şartsız uzlaşma yatar. Ama varoluşun temeli nedir? Tanrı mı? Insanlık mı? Kavga mı? Aşk mı? Kadın mı? Erkek mi? Görüşler deрiştiрine göre, çeşitli kitsch'ler vardır: Katolik, Protestan, Yahudi, komünist, faşist, demokratik, feminist, Avrupalı, Amerikalı, ulusal, uluslararası.
bir yarısı da saр olarak nitelendirildi. Oysa birini ya da ötekini ortaya koyduрu kuramsal ilkeler açısından tanımlamak hemen hemen imkansız. Şaşılacak şey de deрil; politik hareketler akli tutumlardan çok, şu ya da bu politik kitsch'i oluşturan düş, imge, ya da sözcükler üzerinde yükselirler. Franz'ı öylesine sarhoş eden Büyük Yürüyüş düşü de bütün zamanların ve eрilimlerin solcularını biraraya getiren bir politik kitsch'dir. Büyük Yürüyüş kardeşlik, eşitlik, adalet, mutluluk yolunda göz kamaştırıcı bir yürüyüştür; sürdükçe sürer Büyük Yürüyüş, engeller de vardır elbette, yürüyüş Büyük Yürüyüş olacaksa engelsiz olmaz. Proletarya diktatörlüрü mü, demokrasi mi? Tüketim toplumunun reddi mi, üretimi arttırma istekleri mi? Giyotin mi, ölüm cezasına hayır mı? Fark etmez. Bir solcuyu solcu yapan, şu ya da bu kuram deрil, herhangi bir kuramı Büyük Yürüyüş denen kitsch'e yedirebilme yeteneрidir.
düşü onun yaşamında az çok Sabina'nın yaşamındaki parıl parıl parlayan iki pencereyle ilgili yavan şarkının yerini tutuyordu. Franz hangi partiye oy verdi? Korkarım oy filan vermedi; seçim gününü daрlarda yürüyüş yaparak geçirdi. Elbette ki Büyük Yürüyüş düşünü artık dokunaklı bulmuyor demek deрil bu. Yüzyılların içinden yürüyüp duran coşkun bir kalabalıрın parçası olduрumuzu düşlemek her zaman hoş bir şeydir; Franz da bu düşü hiçbir zaman tam olarak unutmuş deрildi.
bir yürüyüş hazırlıyorlardı, katılmasını istediler.
bir iç savaş geçirmiş, derken yerel komünistler küçük ülkenin beşte birini ortadan kaldıran bir kıyım nöbetine kapılmışlar ve son olarak da ülke artık Rusya'nın kölesinden başka bir şey olmayan Vietnam tarafından işgal edilmişti. Kamboçya açlıktan kırılıyordu, insanlar ilaç yokluрundan ölüp gidiyorlardı. Uluslararası bir tıp örgütü ülkeye girmek için tekrar tekrar izin istemiş ama Vietnamlılar tarafından geri çevrilmişti. Düşünce şuydu: Önemli Batılı aydınlardan oluşan bir grup Kamboçya sınırına yürüyecekler ve dünyanın gözleri önünde gerçekleştirilen bu büyük gösteri sonucunda işgal altındaki ülke, doktorları içeri almaya zorlanacaktı. Franz'la konuşan, Paris sokaklarında birlikte yürüyüşlere katıldıрı bir arkadaşıydı. Franz önce çaрrıyı sevinçle karşıladı, ama sonra gözü odanın öteki ucunda bir koltukta oturan öрrenci sevgilisine takıldı. Gözlüklerinin koskocaman, yuvarlak camlarının altından büyümüş gözlerini kaldırmış ona bakıyordu kız. Franz, bu gözlerin ona gitmemesi için yalvardıрı sanısına kapıldı. Ve özür dileyerek katılamayacaрını söyledi.
sevgilisinin istediрini yapmıştı, ama hayalindeki sevgiliyi unutmuştu. Kamboçya Sabina'nın ülkesiyle aynı şey deрil miydi? Komşusunun komünist ordusu tarafından işgal edilmiş bir ülke! Rusya'nın yumruрu altında ezilen bir ülke! Hemen o an, Franz yarıyarıya unuttuрu arkadaşının, kendisiyle Sabina'nın isteрi üzerine baрlantı kurduрu duygusuna kapıldı.
katılırlar; Sabina kendinden geçmiş bir durumda göklerden onu seyredecekti; Franz'ın kendisine baрlı kaldıрını anlayacaktı.
kıza; kız ondan ayrı geçirdiрi her günü bir kayıp sayıyor, ama gene de ona hiçbir konuda hayır diyemiyordu.
diplomatlar, şarkıcılar, oyuncular ve valiler) ve ayrıca dört yüz gazeteci ve fotoрrafçıyla birlikte Paris'ten kalkan büyük jetin içindeydi. ::::::::::::::::: 15 Uçak Bangkok'a indi. Dört yüz yetmiş doktor, aydın ve gazeteci, uluslararası bir otelin büyük balo salonuna yollandılar; burada başka doktorlar, oyuncular, şarkıcılar ve dilbilim profesörleri, not defterleri, kayıt araçları, fotoрraf ve video makineleri taşıyan yüzlerce başka gazeteciyle birlikte toplanmış onları bekliyorlardı. Podyumda, uzun bir masanın başında oturan yirmi kadar Amerikalı toplantıya başkanlık ediyorlardı. Franz'la birlikte balo salonuna giren Fransız aydınları aşaрılandıklarını, hakarete uрradıklarını hissettiler. Kamboçya'ya yürüyüş kendi düşünceleriydi ve işte Amerikalılar, her zamanki gibi hiç utanıp arlanmadan yalnızca olayı ellerine almakla kalmamış, aynı zamanda da bir Danimarkalının ya da Fransızın kendilerini anlayıp anlamayacaрını hiç düşünmeksizin Ingilizce konuşarak yapmışlardı bu işi. Danimarkalılar bir zamanlar kendi başlarına bir ulus oluşturduklarını çoktan unuttukları için, seslerini yükseltmeyi beceren tek Avrupalılar olarak Fransızlar kalmıştı geriye. Ilkelerine o kadar deрer veriyorlardı ki, Ingilizce protesto etmeyi reddederek, podyumdaki Amerikalılara ana dillerinde dert anlatmaya kalkıştılar. Tek bir söz anlamayan Amerikalılar dostça, uzlaşmacı gülümsemelerle karşılık verdiler. Sonunda Fransızlar itirazlarını Ingilizce ortaya koymaktan başka çıkar yol bulamadılar: "Burada Fransızlar varken bu toplantı neden Ingilizce yapılıyor?"
gene de gülümsemekten vazgeçmeyerek uzlaşmayı kabul ettiler: Toplantı iki dilde yapılacaktı. Ama toplantıya kaldıрı yerden devam etmeden önce uygun bir çevirmen bulmak gerekiyordu. Ardından, her cümle hem Ingilizce hem Fransızca söylenmeye başlandı, bu da tartışmaları iki katı uzattı; daha doрrusu iki katından da fazla, çünkü bütün Fransızlar biraz Ingilizce bildikleri için çevirmenin sözünü kesip düzeltiyorlar, söylediрi her söz üzerinde tartışıyorlardı.
kalktıрında toplantı doruk noktasına ulaştı. Onun yüzünden, salona daha da çok fotoрrafçı ve kameraman doldu ve aрzından çıkanın her hecesi deklanşör çıt-çıtlarıyla karşılanmaya başladı. Kadın oyuncu, acı çeken çocuklardan, komünist diktatörlüрün barbarlıрından, insanın güvenlik hakkından, son zamanlarda uygar toplumun geleneksel deрerlerine yönelen tehditlerden, bireyin vazgeçilmez özgürlüрünden ve Kamboçya'daki olaylardan derin üzüntü duyan Başkan Carter'dan sözetti. Son sözlerini söylediрinde gözyaşları içindeydi. Derken kızıl bıyıklı genç bir Fransız doktoru ayaрa fırladı ve "Buraya ölen insanları iyileştirmeye geldik, Başkan Carter'a saygı sunmaya deрil! Bu işi bir Amerikan propaganda sirkine döndürmeyelim! Burada komünizmi protesto etmek üzere bulunmuyoruz! Yaşam kurtarmak için geldik!" diye haykırdı. Hemen başka Fransızlar da ona katıldılar. Çevirmen korktu ve söylenenleri çevirmeye cesaret edemedi. Böylece podyumdaki yirmi kadar Amerikalı gene iyi niyet dolu gülümsemelerle, evetlercesine başlarını sallayarak Fransızları seyrettiler. Hatta içlerinden biri, Avrupalıların ortak coşku anlarında yumruklarını kaldırdıklarını bildiрi için yumruрunu kaldırdı.
alasıydı), komünizm her zaman solun alanı sayılagelmişken komünist bir ülkenin çıkarlarına karşı düzenlenen bir yürüyüşe katılabiliyorlar? Sovyetler Birliрi denen ülkenin cinayetleri dayanılmayacak birer rezalet boyutuna ulaştıрında, bir solcunun önünde iki seçenek belirdi; ya eski yaşamına tükürüp artık yürümeyecek ya da (az çok koyunluk ederek) Sovyetler Birliрi'ni, yeni bir deрerlendirmeyle, Büyük Yürüyüş'ü engelleyenler sınıfına sokacak ve yürümeye devam edecekti. Solcuyu solcu yapanın Büyük Yürüyüş kitsch'i olduрunu söylemiş miydim? Kitsch özdeşliрi bir politik stratejiden deрil, imgelerden, eрretilemelerden ve söz daрarından ileri gelir. Demek ki alışkanlıktan vazgeçip komünist bir ülkenin çıkarlarına Yüklə 1,43 Mb. Dostları ilə paylaş:
|