Video cekilish texnologiyasi cdr
Yüklə 0,99 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Səsin iştirakı
- Proqramın səs hissələrinin qurulması
- Şərhçi ilə, yoxsa şərhsiz
- Kadr, yoxsa kadr arxasında
108 dəyişirik. Hərçənd, həmin prinsipə dəqiq əməl etməliyiksə, uzaq plandan iri plana keçəndə səs perspektivini də dəyişmək lazımdır. Studiyadankənar çəkilişlərdə səs perspektivi teztez pozulur. Bu ona görə baş verir ki, vizual baxımdan çəkiliş obyektinədək olan məsafəni dəyişsək də (tu talım, transfokatorun köməyilə obyekti yekəldək), mikrofonun qeydə aldığı akustik perspektivi əvvəlki ölçüdə saxlayırıq. Xüsusən, stasionar, yaxud ka merada gömülmə mikrofon olanda. Çox iri plan ümumi plandan kəskin fərq lənir və akustik perspektiv qaydasına ciddi əməl etsəydik, səs də dəyiş məliydi. Ancaq bu, baş vermir, çünki mikrofonun harada – kamerada və ya səs qay na ğında nisbətdə götürdüyümüz vəziyyəti əvvəlki kimi qalır. Çəkiliş obyektinin kameraya nisbətdə yerini dəyişdiyi halda, görüntü ilə səs arasındakı münasibətlərdə başqa bir çətinlik ortaya çıxa bilər. Tələbələrin çək diyi filmdən sevdiyimiz bir misalı göstərək. Planların birində dar meşə yolu ilə üzübəri kameraya tərəf hərəkət edən avtomobil çəkilmişdi. Öncə avtomobili çox uzaqda görürük, güclə sezilir. Onun motorunun səsi də, buna uyğun olaraq, güclə eşidilir. Sonra operator transfokatorun köməyilə görüntünü gücləndirir və avtomobil bütün ekranı tutur. Əslində isə, avtomobil hələ də uzaqdadır və hə min səbəbdən motorunun uğultusunu da əvvəlki kimi güclə eşidirik. Daha sonra operator kameranı boş yola yönəldir, sanki avtomobil artıq ötübkeçib. Bir müddət ekranda həmin boş yolu görürük və əslində kadr arxasında qalan maşın kameraya yaxınlaşmaqda davam edir. Biriki saniyədən sonra maşın, doğ rudan da, kameraya olan yeri ötübkeçir. İndi motorun səsini tam gücü ilə eşidirik, halbuki bu səsi avtomobilin görüntüsü bütün ekranı tutanda eşit mə liy dik. Videosıranın perspektivi akustik perspektivdən qoparılıb ayrıl dı ğın dan, sanki səs görüntünü təqib edərək, ona çatmaq istəyirdi. Əslində isə mo to run sə si avtomobili müşayiət etməliydi.
Yaxından və uzaqdan gələn səslər birbirindən fərqlənir. Akustik pers pek tivdən bəhs edərkən, xatırlatmışdıq ki, həmin səslər, hər şeydən öncə, yük sək lik dərəcələrinə görə müxtəlifdir. Bundan başqa, onlar keyfiyyətcə də fərq lənir . Səslənmə keyfiyyətindəki bu fərqə iştirak effekti deyilir (“bulunma effekti”, “ordalıq effekti” kimi də işlənir). Yaxın səs, sadəcə, yüksək eşidilir, həm də ya xından gəlir. Mikrofonlar lap yaxınlıqdan və məsafədən yazdıqları səsləri müx təlif cür qeydə alır. Bilavasitə səs qaynağının yaxınlığında mikrofonlar oberton, yəni əsasən səsə xüsusi rəng verən əlavə tonların və səs çalarlarının geniş spektrini qəbul edir, məsafədən yazılanda isə həmin spektr mikrofona düşmür. Akustik iştirak effektinə səsi yaxın məsafədən yazmaqla nail olmaq müm kündür. Bilavasitə dodaqların önündə tutulan əl mikrofonu, danışan adamın ağzından, az qala, yarımmetr məsafədə həmin adamın pencəyinə bərkidilmiş
109 “ilgək” mikrofondan daha böyük iştirak effekti yaradır. “İlgək” mikrofonsa, öz növbəsində, beş metr uzaqlıqdan adama tuşlanmış “lülə” mikrofondan daha parlaq ifadə edilmiş iştirak effekti almağa imkan verir. Teleproqramların ço xun da iri planlar geniş istifadə olunduğu üçün, insan səsinin yazılması mak simum iştirak effekti yaratmalıdır. Bu vacib keyfiyyət danışan adamın ka me raya və deməli, həm də seyrçiyə yaxınlığını vurğulayır.
Səsin yüksək qeydəalınma keyfiyyətini təmin etməkdən ötrü mikrofonların tipi və qurulması ilə bağlı bir sıra texniki qərar qəbul etmək vacibdir, proq ram ların tipinə və səs tərtibatına, quruluşuna aid bir çox strateji qərarlar da qə bul edilməlidir.
Hər hansı tipə aid sənədləri və ya xəbər proqramını hazırlayarkən, səs tərtibatının strategiyasını müəyyənləşdirmək baxımından çözülməli başlıca məsələ – həmin proqramda şərhçinin və ya aparıcının iştirak edibetməməsi məsələsidir. Bəzi sənədli film ustaları ona üstünlük verirlər ki, hər şey gös tərilən materialın özündən aydın olsun, yəni öz proqramlarında şərhdən fay dalanmağı sevmirlər. Şərhdən istifadə edibedilməməsi, nəticə etibarilə hər bir ayrıca halda şəxsi zövq və məqsədəuyğunluq məsələsidir. Şərh xeyli faydalı funksiyaları yerinə yetirir. Məsələn, ekspozisiya funk siyasını şərhçi ekranda baş verənlər barədə zəruri təfərrüatı seyrçiyə çox tezcə çatdırmağa qadirdir. Əks halda, seyrçilər proqram iştirakçılarının dağınıq və addabudda qeydlərindən həmin məlumatı çıxarmaq üçün özlərini çox yormalı olacaqlar. Şərhin köməyi ilə ekranda müzakirə edilən texniki və ya elmi prob lemlərin mahiyyətini də tez və anlaşıqlı şəkildə açıqlamaq mümkündür. Təəs süf ki, mütəxəssislər öz sahələrindən söz açanda, çox vaxt hədsiz qəliz, ya da son dərəcə geniş və uzunuzadı danışırlar. Şərh proqramın ayrıayrı fraqment lə rinin bütöv halında birləşdirmək üçün çoxsəcərəli yoldur və nəhayət, şərhin kö məyi ilə proqram iştirakçılarının seyrçilərə tanıtmaq xeyli əlverişlidir. Bu, bir qayda olaraq, seyrçinin subtitr oxumağa məcbur etməkdən daha rahat yo lu dur.
Müsahibəyə əsaslanan bir proqram hazırlamaq istəyirsinizsə, lap əv vəl cədən həmin proqramda müxbir suallardan istifadə edibetməyəcəyiniz də qiq ləşdirməlisiniz. İstifadə edəcəksinizsə, sizə mikrofon gərək olacaq. Ancaq bundan başqa daha bir məsələni də həll etməlisiniz – suallar kadrda veriləcək, yoxsa kadr arxasında? Yüklə 0,99 Mb. Dostları ilə paylaş:
|