Vii. Uluslararasi
Yüklə 3,89 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- VII. ULUSLARARASI TÜRK SANATI, TARİHİ ve FOLKLORU KONGRESİ/SANAT ETKİNLİKLERİ
- 2- Türk Komedi Filmlerin Tiplerin Değişimi
- 2-1 Turist Ömer
VII. ULUSLARARASI TÜRK SANATI, TARİHİ ve FOLKLORU KONGRESİ/SANAT ETKİNLİKLERİ 75
alındığı, geniş ailelerin fertleri arasındaki kültürel farklılaşmadan kaynaklanan sorunların gündeme getirildiği, geçim sıkıntısı ve kente göçen saf kişilerin sahtekârlar tarafından dolandırılmasını ele alan komedi filmleri bu dönemde beğenilmiştir. “1950’li yıllarda başlayan ve 60’larda dinamizm kazanan komedi, 1970’lerde Ertem Eğilmez’in Sev Kardeşim (1972), Köyden İndim Şehire (1974), Gülen Gözler (1977) gibi filmleri ile doruk noktasına ulaşmıştır” (Güneş & Baylan, 2016:337). Kemal Sunal’ın Şaban tiplemesi bu dönemde ortaya çıkmıştır. Karaktere dayalı bir komedi anlayışının ürünü olan Şaban, saflığı, komik mimik ve jestleri ile beğenilmiştir. 1968 yılından itibaren ülke genelinde yayın yapmak amacıyla yayına geçen Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT) sinema yapımcılarını izleyiciyi salonlara çekme çabası içerisine sokmuştur. Bu amaçla, daha geniş kadrolara sahip komedi filmleri çekilmeye başlanmıştır. “70’li yıllar Türk komedi sinemasının hem güldürü oyuncuları bakımından hem de film konuları bakımından zenginleştiği ve çeşitlendiği bir dönem olarak kabul edilebilir” (Şahinalp, 2010:82). Türkiye’de 80’li yıllar pek çok toplumsal çatışma ile başlamıştır. Yaşanan askeri müdahalenin ardından ekonomide ortaya çıkan liberalizasyon toplumsal sorunların şiddetinin artmasına sebep olmuştur. Şehirlerde oluşan gecekondu mahallelerinin kötü yaşam koşulları, insanların daha iyi yaşama ve daha fazla gelir elde ederek buralardan kurtulma çabalarını konu alan komedi filmlerinin ortaya çıkmasına sebep olmuştur. “80’li yıllar ‘Video işletmeciliği’nin başladığı ve
2014:101). Bu durum, video pazarı için elektronik kameralarla çekilmiş filmlerin de yapılmasına sebep olmuştur. 80’li yıllarda zenginleşme ve vicdan ilişkisin sorgulayan komedi filmleri ortaya çıkmıştır. Kemal Sunal gibi tiplemelere dayalı komedi ile ünlenen oyuncular dönemin karakteristiğine uygun toplumsal komedilerde boy göstermiştir. Yurt dışına, özellikle Almanya’ya yapılan göçler ve oradaki Türklerin çelişkilerini anlatan filmler dönemin bir diğer ilgi çekici film konusudur. “1988 yılında usta komedi yönetmeni Ertem Eğilmez Arabesk adlı melodram parodisi ile bir milyon izleyici sayısını geçen ilk film olmuştur. Bu ve bunun gibi başarıların ardından Yeşilçam’ın çöküşe geçmesi yine de kaçınılmaz olmuştur” (Çöteli, 2016:272). Televizyonun Türk komedisini etkilediği ikinci gelişme ise 1 Mart 1989’dan itibaren Star 1 kanalıyla başlayan özel televizyon yayınlarıdır. TRT’nin yayınları ile televizyon eğlencesine alışılması 90’lı yıllarda Türk komedi sinemasının duraklamasına sebep olmuştur. Özel televizyonların ortaya çıkışı ise ilk yıllarda bu duraklamanın etkilerini arttırdıysa da 1996 yılında çekilen Eşkıya filmiyle başlayacak Türk Sinemasının yeniden doğuşu sürecinde komedinin önemli bir unsur olmasının önünü açmıştır. 90’lı yıllarda sayısı günden güne artan özel televizyon kanalları genç televizyon izleyicisini ve eski kuşak sinema izleyicilerini başta Turist Ömer ve Şaban olmak üzere Türk Komedisinin önemli tipleriyle buluşturmuştur. 90’lı yıllarda çok sesli yayıncılığın ortaya çıkması, demokrasi tartışmaları, ekonomik problemler ve gelir adaletsizliği gibi halkı meşgul eden sorunların bu yayın organlarınca gündeme alınmasını beraberinde getirmiştir. Söz konusu gündemle örtüşen komedi filmleri özel televizyon kanallarının en çok izlenen programları arasında yer almıştır. Kemal Sunal bu dönemde sinema sektörünün girdiği durgunluk nedeniyle 1999 yılına kadar sadece televizyon dizilerinde rol almıştır.
VII. ULUSLARARASI TÜRK SANATI, TARİHİ ve FOLKLORU KONGRESİ/SANAT ETKİNLİKLERİ 76
Genç izleyicinin komedi kahramanlarıyla tanıştığı Şener Şen’in başrolünü oynadığı dram Eşkıya filmi ile başlayan süreçte, 2000’li yıllara gelindiğinde derinlikli senaryosu olmayan, televizyon yıldızlarını beyazperdeye taşıyan komedi filmleri üretilmiştir. “Başrollerinde gülme ve izlenme garantisi veren ünlü komedyenlerin oynadığı Gora, Arog, Recep İvedik, Vizontele gibi film örneklerine rastlanmaktadır” (Güneş ve Baylan, 2016:339). Televizyon ve sinema etkileşimi bu dönemin en dikkat çekici verilerindendir. “2006 ile 2009 yılları arasında gösterime giren 192
yaşamaya başladığı bir dönemde, işsizlik, gelir dağılımı adaletsizliği ve eğitimsizlik en önemli sorunlar arasında yer almıştır. Bireylerin toplumsallaşma sürecinde yaşanan sorunlar, toplumsal normların işlevini yitirmesi gibi sorunlar dönemin komedi tiplemelerinde görülmüştür. Karakter komedisi türünde olan komedi filmlerinin de izleyiciyle buluştuğu bu yıllarda ortaya çıkan diğer bir tipleme ise Recep İvedik’tir. Kendi başarısı ve zaferi için odaklanmış Recep İvedik asabi ve toplumsal normları yıkma eğilimli bir bir komedi filmi tipidir. 2- Türk Komedi Filmlerin Tiplerin Değişimi Türk toplumunda yaşanan sosyolojik temelli olarak yaşanan değişimler 1960’lı yıllardan günümüze komedi filmlerinde yer alan tipleri üzerinde de değişikliklere neden olmuştur. Bu değişimi tiplerin tasarımında kullanılan “toplum tarafından kabul edilmiş kuralları açıklayan, düzenlenmiş işaretlerden oluşan bir sistem” (Ertan ve Sansarcı, 2016:37) olarak tanımlayabileceğimiz kodlarda da görmek mümkündür. 2-1 Turist Ömer İyi yürekli, yoksul ve kentte tutunmaya çalışan bir tip olarak ortaya çıkan Turist Ömer (Sadri Alışık) ilk olarak 1964 yılında kendi adını taşıyan filmle beyazperdede boy göstermiştir. Sevilen bir seriye dönüşen Turist Ömer filmleri 1965 yılında Turist Ömer Dümenciler Kralı, 1966 yılında Turist Ömer Almanya’da, 1969 yılında turist Ömer Arabistan’da, 1970 yılında Turist Ömer Yamyamlar Arasında, 1971 yılında Turist Ömer Boğa Güreşçisi ve 1973 yılında Turist Ömer Uzay Yolunda filmleriyle sürmüştür. Turist Ömer, yırtık şapkası ve giysileri ile 1960’lı yılların kente göç eden ve burada tutunmaya çalışan insan tipini yansıtmaktadır. Kıyafetlerindeki eskilik, bolluk ve gömlek düğmelerini açık tutması ise rahat kişiliğinin bir yansımasıdır. Yüzündeki gülümsemesi insanlara olan sevgisini ve merhametini göstermektedir. Kullandığı dil, argo, beden dili ve selam verme biçimi yine ait olduğu toplumsal kesimi yansıtırken bir taraftan da kendisini ezmeye çalışacaklara karşı kolay bir hedef olmadığını gösterecek biçimdedir. Turist Ömer kendisini çoğunlukla saflığı ya da dikkatsizliği yüzünden girdiği zor durumlarda bulmaktadır. Bunlardan iyi niyeti ve şansı sayesinde kurtulmaktadır. En önemli özelliği kendisi dışındaki insanları önemsemesi ve onlar için fedakârlık yapmaktan kaçınmamasıdır. Para ya da herhangi bir maddi çıkar kendisi için önem taşımamaktadır. Elde ettiği parayı ve rahatı etrafındaki insanlarla paylaşmaktadır. Çoğunlukla boğaz tokluğuna bir hayat sürmektedir.
Yüklə 3,89 Mb. Dostları ilə paylaş:
|