114
VI
Edmund Q.Ross
“Mən... öz açıq qəbrimə baxıram”
Tənha qəbirdə, unudulmuş və naməlum bir adam yatır, “o, Prezidenti
xilas etmişdir” və bunun nəticəsi kimi özünə və Birləşmiş Ştatlarda Konstitusiya
hökumətinin inkişafı üçün yer tuta bilərdi – bu adam 1868-ci ildə bir tarixçinin
adlandırdığı kimi “Amerikan tarixində ən böyük qəhrəmanlıq aktı, döyüş
cəbhəsindəki hər bir igidlikdən müqayisə edilə bilməyən dərəcədə çətin olan bir iş
görmüşdü” – lakin bu Birləşmiş Ştatlar Senatorunun adı bir dəfə də çəkilmədi; o,
Kanzasdan olan Edmund Q.Ross idi.
Prezident Consonun impiçmenti adlanan hadisədə tanınmayan bir adam olan
Ross elə dramatik rol oynamalı idi ki, onun sensasiyalı kulminasiyası Cənubun
məğlubiyyəti ilə Abraham Linkolnun barışıq siyasətini icra etməyi qərara almış
Prezidentlə, əzilmiş Cənub ştatlarını işğal edilmiş əyalətlər kimi idarə etməyə
çalışan Konqress liderləri arasında getməyə düşsün. Axırıncılar öz hüquqlarını
Konstitusiyanın tələbləri əsasında istehkamlamışdılar. Buna
baxmayaraq, bu,
əslində icra və qanunvericilik hakimiyyətləri arasındakı mübarizə idi. Taktikalı
olmasa da, mərd Tennessili olan Endryü Conson Konqressin yeganə Cənublu üzvü
idi ki, Birlikdən öz ştatı ilə birgə şəkildə ayrılmaqdan imtina etmişdi, Böyük
Emansipatorun (“Azad edən”, Linkoln nəzərdə tutulur – tərcüməçi) siyasətinə
qoşulmuşdu, onun yüksək vəziyyətinə isə o, yalnız qatilin gülləsi ilə yaxınlaşmışdı.
O, bilirdi ki, Linkoln ölümündən əvvəl artıq Konqressdə ekstremistlərlə
toqquşmuşdu. Onlar yenidənqurmaya onun konstitusional qaydada və rəhmdilliklə
yanaşmasına və idarəetmənin qanunvericilik qoluna alilik vermək axtarışının
əleyhinə çıxırdılar. Və onun döyüşkən əhval-ruhiyyəsi Konqressin bu vaxt Cənuba
bir qədər ləngiməklə və mümkün olduğu qədər mübahisə ilə olsa da, Birlikdə öz