381
Bundan bir az sonra Mötԥsimdԥn gԥlԥn mԥktubda sԥrԥncam
verilmiúdi ki, onlar olduqlar yerdԥ qals nlar vԥ laz m oldu÷u qԥdԥr
burada olsunlar. Belԥliklԥ, onlar bir neçԥ gün hԥmin yerdԥ qald lar,
sonra o öz adamlar ilԥ aúa÷ enmԥyԥ baúlay b, nԥhayԥt Rud ԥr-Ruda
gԥldi, oradan da irԥlilԥmԥyԥ baúlad vԥ keçԥn il Babԥkin hücumuna
mԥruz qald ÷ vԥ yar÷anlar n oldu÷u yerԥ gԥlib çatd . O buran
diqqԥtlԥ yoxlad , burada bir eskadron xürrԥmi atl s oldu÷unu aúkar
etdi, lakin onlar hücuma keçmԥdilԥr, o da onlara hücum etmԥdi.
Sonra [onun ordusundan olan] yadellilԥrdԥn biri dedi: "Sizԥ
nԥ olub? Siz gԥlib ԥvvԥlki yerdԥ mԥkan tutdunuz. Mԥgԥr siz xԥcalԥt
çԥkirsiniz?" Lakin Afúin ԥmr etdi ki, onlara [xürrԥmilԥrԥ] hücum
etmԥsinlԥr vԥ heç kԥs özünü onlara göstԥrmԥsin. Onlar burada
tԥqribԥn günortayadԥk qald lar, sonra öz düúԥrgԥlԥrinԥ qay td lar.
Burada o, iki gün gözlԥdi, sonra yenidԥn, birinci dԥfԥkindԥn sayca
daha çox adamla da÷ n yamac ndan {1199} aúa÷ endi. O, Ԥbu Sԥidԥ
tԥlimat verdi ki, oldu÷u yerdԥn ç x b, bir qԥdԥr adamla birinci dԥfԥ
olduqlar yerԥ getsin, lakin onlar [xürrԥmilԥri] hürkütmԥsin vԥ
onlara hücum etmԥsin.
Afúin Rud ԥr-Rudda qald . O, da÷l lara ԥmr etdi ki, tԥbii
istehkamlar olan da÷lar n zirvԥlԥrinԥ ç x b, bu yerlԥri onlara
göstԥrsinlԥr, sonra da÷lar n baú nda piyada qoúunun möhkԥmlԥnmԥsi
üçün yer seçsinlԥr. Buna uy÷un olaraq, da÷l lar onun üçün üç da÷
seçdilԥr ki, bunlar n üstündԥ [keçmiú] istehkamlar n, xԥrabԥlԥri dԥ
var idi, Afúin bu yerlԥrԥ bԥlԥd idi, o, Ԥbu Sԥidin dal nca adam
göndԥrdi, o da hԥmin gün onun yan na gԥldi. øki gündԥn sonra o öz
ordugah ndan Rud ԥr-Ruda endi vԥ özü ilԥ fԥhlԥ dԥstԥsi
1
gԥtirdi,
bunlar da su doldurulan dԥri tuluqlar vԥ suxar
2
gԥtirmiúdilԥr. Onlar
Rud ԥr-Ruda gԥlib çatan zaman, o, Ԥbü Sԥidin dal nca adam
1
K i l d a r i y y ԥ - "østehkam xԥtti arxas ndak fԥhlԥlԥr". Çox vaxt mülki
mühԥndislԥr" mԥnas ndad r, EI, I, sԥh. 547. Mԥtndԥ belԥ deyilir: "Özü ilԥ fԥhlԥ
olan kildariyyԥ gԥtirdi".
2
K ԥ k - "qurudulmuú Misir çörԥyidir ki, bir il ԥrzindԥ qal r vԥ Ԥrԥbistan
yar madas na ixrac edilirdi" (E.Lane. Arabic-English Lexicon, p. 3001; sonralar-
Leyn).
382
göndԥrib, ona ԥmr etdi ki, yenidԥn qabaqda olsun vԥ birinci gün ona
verdiyi tԥlimata ԥmԥl etsin. O, habelԥ fԥhlԥ dԥstԥsinԥ ԥmr etdi daú
daú y b, o üç da÷a gedԥn yollar elԥ bԥrkitsinlԥr ki, lap dönüb
istehkamlara oxúas n. O, ԥlavԥ ԥmrlԥr verdi vԥ hԥr bir yolda daúlar n
arxas nda lap yuxar ya qԥdԥr xԥndԥklԥr qaz ld , onlar hԥr bir da÷a
yaln z bir [aç q] yol saxlad lar. Sonra o, Ԥbu Sԥidԥ ԥmr etdi qay ts n,
o da buna ԥmԥl etdi, özü isԥ öz ordugah na qay td .
ønand ÷ m adamlardan biri söylԥdi ki, ay n sԥkkizinci
günündԥ. qalalar tamamilԥ möhkԥmlԥndikdԥ, o, piyada qoúuna suxar
vԥ sԥvik
1
, atl lara isԥ azuqԥ vԥ arpa verdi. Sonra o, mühaf zԥ üçün
mԥsul olan adamlardan mühafizԥçilԥr qoydu, qalanlar n isԥ aúa÷ ya
göndԥrdi. O, piyada qoúuna ԥmr etdi hԥmin {1200} da÷lar n
zirvԥsinԥ ç xs n vԥ ehtiyac hiss etdiklԥri hԥr úeyi özlԥri ilԥ apars nlar,
qoúun belԥ dԥ etdi. O yax nl qda yerlԥúdi vԥ Ԥbu Sԥidi, keçԥn dԥfԥ
qald ÷ yerԥ göndԥrdi. O bir dԥ sԥrԥncam verdi ki, adamlar aúa÷ ya
düúԥndԥ özlԥri ilԥ silah apars nlar, atl lar isԥ özlԥri ilԥ yԥhԥr
götürmԥsinlԥr, O, xԥndԥk üçün yer seçdi vԥ fԥhlԥlԥrԥ ԥmr etdi ki,
qazma÷a baúlas nlar, adamlara da tapú rd onlara göz qoysunlar.
Sonra o vԥ atl lar dayan b, a÷aclar n alt nda kölgԥdԥ gözlԥmԥyԥ
baúlad lar, atlar isԥ otlama÷a buraxd lar. O, axúam namaz n
q landan sonra fԥhlԥlԥrԥ ԥmr etdi piyada qoúunla onun
möhkԥmlԥtdiyi da÷ zirvԥlԥrinԥ qalxs nlar, piyada qoúuna da ԥmr etdi
ki, yatmay b növbԥ çԥksinlԥr vԥ fԥhlԥlԥrԥ yatma÷a imkan versinlԥr.
Sonra belԥ sԥrԥncam verdi ki, gün batan kimi atl lar atlar yԥhԥrlԥyib
minsinlԥr; sonra da bunlar eskadronlara bölüb elԥ düzdü ki,
eskadronlar n aras ndak mԥsafԥ bir ox meydandan art q olmas n.
Bütün eskadronlara belԥ xԥbԥrdarl q etdi: "Heç bir zaman bir-birinizԥ
diqqԥt vermԥyin: hԥr biriniz digԥrini qoruyun. Hay-küy eúidԥndԥ heç
1
S ԥ v i k - "qat , qidal bir mayedir ki, su vԥ ya ya÷la qar úd r l r, buna
görԥ onu yemirlԥr, ԥksinԥ, yemԥyi onunla ötürürlԥr" (Leyn, sԥh. 1472). Sԥfԥr
zaman qoúuna belԥ içmԥli maye verirdilԥr. Islamic Culture. 1930, IV, p. 182.
383
bir úeyԥ f kir vermԥyin. Hԥr bir eskadron ancaq özünԥ yax n olan
qorusun, ԥgԥr belԥ etmԥsԥ, ԥlԥ keçԥcԥkdir
1
.
Eskadronlar sübhԥdԥk döyüúԥ haz r vԥziyyԥtdԥ gözlԥyirdi,
piyada qoúun isԥ da÷lar n baú nda qarovul çԥkirdi. Afúin piyada
qoúuna ԥmr etdi ki, gecԥ birini görsԥlԥr, fikir vermԥsinlԥr, çünki
zԥrurԥt üzündԥn hԥr bir qrup onun üçün tԥyin edilԥn mövqedԥ
dayanmal vԥ öz da÷ ilԥ xԥndԥyini qorumal d r. Buna görԥ heç kԥs
daha baúqa birisinԥ fikir vermԥmԥlidir, budur ki, onlar sübhԥdԥk
hԥmin vԥziyyԥtdԥ qald lar. Atl larla piyada qoúuna o ԥmr etdi {1201}
ki, gecԥ [yuxusu] üçün [öz aralar nda] saziúԥ girsinlԥr; sonra o
onlar n mövqelԥrini nԥzԥrdԥn keçirdi. Onlar on gün ԥrzindԥ xԥndԥk
qazd lar, onuncu gün o bu xԥndԥyԥ girdi. Sonra o bu xԥndԥklԥri
qoúun üçün ayr -ayr sahԥlԥrԥ böldü, sԥrkԥrdԥlԥrԥ ԥmr etdi ki, öz
sursat vԥ öz adamlar n n sursat üçün adam göndԥrsinlԥr ki,
vuruúmada [düúmԥn qarú s nda] üstün olsunlar.
Onun yan na Babԥkdԥn qasid gԥlib, özü ilԥ tԥzԥ xiyar
["kittԥ"], yemiú vԥ baúqa tԥrԥvԥz gԥtirdi vԥ belԥ izah etdi ki, bizԥ
xԥbԥr çatd ÷ na görԥ, indi Afúin çԥtin günlԥr keçirir, çünki o vԥ onun
adamlar ancaq suxar vԥ sԥvik iúlԥdirlԥr, buna görԥ dԥ Babԥk nԥcib
bir hԥrԥkԥt edԥrԥk, bu hԥdiyyԥlԥri göndԥrmiúdir.
Afúin qasidԥ belԥ cavab verdi: "Mԥn bilirԥm qardaú m belԥ
etmԥklԥ nԥyi nԥzԥrdԥ tutur. Onun istԥdiyi úey odur ki, orduya nԥzԥr
sals n, mԥn, ԥlbԥttԥ, onun bu möhkԥm diqqԥtini mԥmnuniyyԥtlԥ
qԥbul edirԥm! Mԥn onun güclü arzusunu yerinԥ yetirԥrԥm, çünki
mԥnim çԥtin günlԥr keçirdiyimi söylԥmԥkdԥ o haql d r. Qasidԥ isԥ
belԥ dedi: "Sԥn isԥ heç qorxma. Yuxar ya qalx b, bizim hԥr úeyimizԥ
baxa bilԥrsԥn. Burada [qarú m zda] olanlar gördün, indi bax gör,
arxam zda nԥlԥr var". Sonra o ԥmr etdi ki, qasidԥ at verib onu da÷a
apars nlar, oradak xԥndԥklԥri, habelԥ Kԥlanrud xԥndԥyini vԥ
Bԥrzԥnddԥkini görԥ bilsin. O da bütün üç xԥndԥyi gördü vԥ bunlar
yaxú nԥzԥrdԥn keçirtdi. Ondan heç bir úeyi gizlԥtmԥdilԥr ki, ta
1
Mԥtnin bu yeri ayd n deyildir, ona görԥ dԥ ruscadan hԥrf tԥrcümԥ
edilmiúd r.
Dostları ilə paylaş: |