Azԥrbaycan VII-IX ԥsrlԥRDԤ

390

gözlԥyirdi ki, onunla [Afúinlԥ] onlar n [eskadronlar n] aras nda bir ox

meydan  mԥsafԥ qals n. O özündԥn irԥlidԥ olan hԥr hans  eskadronun

getdiyini vԥ yolun onun üçün aç q oldu÷unu yԥqin etmԥyincԥ, nԥ da÷

yoluna,  nԥ  dԥ  dԥrԥyԥ  yax n  düúmԥzdi.  Sonra  o  öz  atl   vԥ piyada

qoúunu ilԥ birlikdԥ ax r nc  eskadronla enirdi vԥ öz yoluna davam

edirdi. O, hԥrbi eskadrona tԥlimat verirdi ki, qay darkԥn hans n n

ard nca getmԥlidir. Buna görԥ onlardan heç biri qabaqda gedԥni

ötmԥyԥ vԥ ya arxadan gԥlԥni buraxma÷a çal úm rd , belԥ ki,

eskadronlar qayda ilԥ keçԥrdilԥr.

Nԥhayԥt, onlar n ham s  keçirdi vԥ {1209} Buxaraxudat

istisna olmaqla, heç biri baúqas n  qaba÷a buraxm rd , o hԥmin gün

eyni qayda ilԥ qay d rd . Ԥbu Sԥid ax r nc  qay d rd , qoúunlar isԥ

Buxaraxudat n dayanaca÷  yan ndan keçԥndԥ [düúmԥn tԥrԥfindԥn],

onlar üçün haz rlanm ú pusqu yerlԥrini görürdülԥr. Sonra

Buxaraxudat n qorudu÷u yeri ԥlԥ keçirmԥk istԥyԥn yerlilԥr da÷ l b, öz

mövqelԥrinԥ qay td lar.

Afúin bir neçԥ gün Rud ԥr-Ruddak  xԥndԥyindԥ qald  vԥ

fԥdailԥr yem, azuqԥ vԥ pul azl ÷ ndan ona úikayԥt etdilԥr. Afúin

onlara belԥ cavab verdi: "Sizin içԥrinizdԥn kim dözümlüdürsԥ, qoy

dözsün. Kim dözümsüzdürsԥ, - yol aç qd r, qoy qay d b getsin. Ԥmir

ԥl-Möminin  ordusu  mԥnimlԥdir  vԥ  kim  ondan  maaú  al rsa,  istidԥ  vԥ

soyuqda mԥnimlԥ qalmal d r, çünki mԥn qar düúԥnԥdԥk bu yeri tԥrk

etmԥk fikrindԥ deyilԥm".

Fԥdailԥr [öz aralar nda] dan úa-dan úa getdilԥr: "Ԥgԥr Afúin

Cԥfԥrԥ vԥ [tԥkcԥ]  bizԥ imkan  versԥydi,  biz  ԥl-Bԥzzi  alard q,  lakin  o

ancaq gündԥn-günԥ tԥxirԥ sal r". Fԥdailԥrin bu sözlԥri, hԥtta bundan

art ÷  gԥlib Afúinin qula÷ na çatd . Bԥzԥn onlar ona kԥskin sözlԥ

hücum  edԥrԥk  deyirdilԥr  ki,  o,  istԥmir  vuruúmaya  baúlas n,  o  ancaq

istԥyir bu iúi yubats n. Nԥhayԥt, onlardan biri dedi ki, Rԥsulallah

[Mԥhԥmmԥdi, Sԥllԥllah AlIahi!] yuxuda görmüúdür; pey÷ԥmbԥr ona

belԥ demiúdi: "Afúinԥ söylԥ: "Ԥgԥr sԥn bu adamla [Babԥklԥ]

vuruúsan vԥ bu iúdԥ sԥy göstԥrsԥn - yaxú  olar! Ԥgԥr bacarm rsansa,

mԥn da÷lara ԥmr edԥrԥm sԥnin üstünԥ daú ya÷d rs n!", Adamlar da

bir-birinԥ aç q deyirdilԥr ki, o adam [yuxu görԥn] [yuxar dan] vԥhy

alm úd r. Bu ԥhvalat Afúinin qula÷ na çatanda, fԥdailԥrin baúç lar n

---

391

ça÷ r b, onlara belԥ dedi: "Mԥn istԥyirԥm siz bu adam  mԥnԥ

göstԥrԥsiniz, çünki adamlar özlԥrinԥ ԥlveriúli olan úeyi yuxuda

görürlԥr". Onlar dԥrhal bir qrup baúqa adamla birlikdԥ hԥmin adam

Afúinin yan na gԥtirdilԥr: Afúin dԥ bu adama iltifatla salam verib,

yax n gԥlmԥsini xahiú edԥndԥn sonra dedi: "Öz {1210} ԥhvalat n

mԥnԥ söylԥ. Utan b pԥrt olma, ancaq öz yuxunu söylԥ".

Bu adam dedi: "Mԥn filan  vԥ filan  gördüm".

Afúin belԥ dedi: "Allah bu adamlar n nԥ istԥdiyini ham dan

ԥvvԥl bilir. Ԥgԥr Allah-taala da÷lara ԥmr edib, birisinin üstünԥ daú

ya÷d rmaq istԥsԥ, bu kafirin [Babԥkin] üstünԥ ya÷d rar vԥ bizi bu

ԥziyyԥtdԥn xilas edԥr. Necԥ ola bilԥr ki, Allah bizi daúa bass n, çünki

belԥ olarsa, kafirin vԥziyyԥti asanlaúar. Ԥgԥr Allah birisini daúa

basmaq istԥsԥ, onu daúa basar, çünki onda mԥnim onunla

vuruúma÷ ma ehtiyac qalmaz. Mԥn bilirԥm ki, böyük, qüdrԥtli vԥ hԥr

úeyi görԥn Allah mԥnim qԥlbimdԥkilԥri vԥ ey bԥdbԥxtlԥr, sizԥ nԥlԥr

arzu etdiyimi görür!"

Müsԥlman fԥdai ucadan dedi: "Ey ԥmir! Ԥgԥr bizԥ úԥhid

olmaq nԥsib olarsa, úübhԥsiz, sԥn bizi bundan mԥhrum etmԥzsԥn. Biz

sԥy edir, yaln z Allahdan ԥcr axtar r

1

 vԥ onun surԥtini görmԥk

istԥyirik. Nԥ qԥdԥr ki, biz sԥnin icazԥnlԥ hԥrԥkԥt etmԥliyik, buna görԥ

bizԥ icazԥ ver, tԥklikdԥ baúlayaq vԥ bԥlkԥ, Allah bizԥ qԥlԥbԥ bԥxú

edԥr". Afúin cavab nda dedi: "Hԥqiqԥtԥn, indi mԥn baúa düúürԥm ki,

sizin sԥyiniz tez bir zamanda hԥyata keçԥcԥkdir, mԥn inan ram ki,

Allah bu sԥyinizi bԥyԥnir vԥ Allah n rizas  olarsa, bu sԥy qԥlԥbԥ ilԥ

qurtaracaqd r. Sizin mԥnԥvi hal n z, çox gözԥldir, digԥr adamlar n da

mԥnԥviyyat  belԥdir - Allah isԥ ham dan yaxú  bilir. Mԥnim fikrim

belԥ deyildi, lakin indi sizin sözlԥrinizi eúidԥndԥn sonra fikrim

dԥyiúilmiúdir.  Mԥn  ԥminԥm  ki,  Allah  bu  iúi  bԥyԥnԥr  vԥ  biz  qalib

gԥlԥcԥyik. Siz Allah n ԥmrilԥ qԥt edin, hans  günü bԥyԥnirsiz, hԥmin

gün onlar n üstünԥ gedԥ bilԥk. Qüvvԥt vԥ qüdrԥt yaln z Allahdad r!"

Adamlar Afúinin yan ndan úԥn ç xd lar vԥ yoldaúlar na xoú

xԥbԥr çatd rd lar, getmԥk istԥyԥnlԥr qald lar, uzaqda olmayanlar,

1

Quran, IV, 133.

---

392

habelԥ bir neçԥ gün yol gedԥnlԥr isԥ qay td lar. O [Afúin], bu

ԥhvalatdan xԥbԥr tutdu vԥ qoúun üçün gün tԥyin edԥrԥk ԥsgԥrlԥrԥ -

atl  vԥ piyadaya, habelԥ bütün adamlara haz rlaúmaq ԥmri verdi; belԥ

etmԥklԥ o göstԥrirdi ki (1211), úübhԥsiz, vuruúmaq istԥyir. O,

hԥrԥkԥtԥ baúlayaraq, pul vԥ ԥrzaq daú d ; düúԥrgԥdԥ heç bir qat r

qalmad  ki, üstündԥ yaral lar  daú maq üçün xԥrԥk olmas n. O özü isԥ

hԥkim, suxar , sԥvik, baúqa bu kimi ԥúya vԥ ehtiyac hiss etdiyi hԥr

úeyi götürdü. Adamlar  yavaú-yavaú apar b ԥl-Bԥzzԥ çatd rd

1

, öz

mövqelԥrinin arxas nda, da÷ yolunun yuxar s nda Buxaraxudat

[daldak  qüvvԥ kimi] saxlad . Sonra dԥri süfrԥni sal b, onun üçün

oturma÷a kürsü qoydular; o da hԥmiúԥ etdiyi kimi, kürsünün üstündԥ

ԥylԥúdi.

O, Ԥbu Dulafa belԥ dedi: "Fԥdailԥrԥ söylԥ, qoy onlar özlԥrinԥ

daha ԥlveriúli olan yeri tutub, orada qals nlar. Cԥfԥrԥ o, belԥ dedi:

“Bütün ordu, o cümlԥdԥn at c lar, neftatanlar sԥnin ixtiyar ndad r,

ԥgԥr piyada qoúuna ehtiyac n vard rsa, mԥn göndԥrim. Budur, sԥnԥ

nԥ laz md r vԥ nԥ istԥyirsԥnsԥ, götür vԥ Allah aman nda get. Hans

yeri seçirsԥnsԥ, oraya get".

Cԥfԥr belԥ cavab verdi: "Mԥn ԥvvԥlki oldu÷um yerԥ getmԥk

istԥyirԥm".   Afúin   dedi:   "Oraya   get".   Sonra  o,   Ԥbu   Sԥidi  ça÷ r b  ona

belԥ dedi: "Sԥn vԥ sԥnin bütün adamlar n mԥnimlԥ qal n. Belԥ ki,

sizlԥrdԥn heç kԥs buradan getmԥsin". Sonra da Ԥhmԥd ibn ԥl-Xԥlilin

dal nca adam göndԥrib ona belԥ dedi: "Sԥn vԥ sԥnin adamlar n

burada gözlԥsin. Qoy Cԥfԥr vԥ onun bütün adamlar  o taya keçsin,

ԥgԥr ona [bir dԥ] piyada qoúun, ya da atl lar laz m olarsa, bunlar

göndԥrmԥklԥ ona kömԥk edԥk". Bundan sonra o, Ԥbu Dulaf  öz

fԥdailԥri ilԥ aúa÷ ya, dԥrԥyԥ göndԥrdi, onlar da keçԥn dԥfԥ qalxd qlar

yerdԥn ԥI-Bԥzzin divarlar na qalxd lar. Onlar ԥvvԥlki günlԥrdԥ

etdiklԥri kimi, divarlara tԥrԥf qalxd lar.

Cԥfԥr hücuma baúlad  vԥ bu hücum ona imkan verdi, birinci

dԥfԥ oldu÷u kimi {1212}, ԥl-Bԥzzin darvazalar na çats n. O burada

dayand  vԥ kafirlԥr [babԥkilԥr] lap bir saat onun qaba÷ n  saxlad lar.

1

Ԥl-Yԥqubiyԥ görԥ (II, sԥh. 578) bu hadisԥ cümԥ axúam ramazan n 9-da,

yԥni 837-ci il avqustun 15-dԥ olmuúdur

---