Azԥrbaycan VII-IX ԥsrlԥRDԤ
Yüklə 2,31 Mb. Pdf görüntüsü
|
396 halbuki ԥvvԥllԥr belԥ etmԥyi onlara qada÷an edirdi. Adamlar, yuxar da adlar n çԥkdiyim dörd sԥrkԥrdԥ ilԥ gedirdilԥr; ta o zamana qԥdԥr ki, tԥpԥni mühasirԥ etdilԥr. Cԥfԥr ԥl-Xԥyyat ԥl-Bԥzzԥ girԥn yerԥ yax n idi, Ԥbu Sԥid onun yan nda idi. Buxaraxudat Ԥbu Sԥidin yan nda idi. Ԥhmԥd ibn Xԥlil ibn Hiúam isԥ Buxaraxudatdan sonra dayanm úd . Belԥliklԥ, onlar birgԥ gԥlib, tԥpԥni dövrԥyԥ ald lar. Dԥrԥnin aúa÷ hissԥsindԥ böyük sԥs-küy var idi {1216}. Adinin durdu÷u tԥpԥnin alt nda olan pusquçular türk Bԥúirԥ vԥ fԥrqanԥlilԥrԥ hücum etdilԥr vԥ onlar n bir-birilԥ vuruúmalar bir müddԥt davam etdi. Toqquúma art b qar ú ql q ԥmԥlԥ gԥldi. Adamlar onlar n fԥryad n düúԥrgԥdԥ eúitdilԥr vԥ hԥyԥcanlanma÷a baúlad lar, lakin Afúin ԥmr etdi ki, onlar [carç lar] car çԥkib: "Ey camaat! Bu türk Bԥúir vԥ fԥrqanԥlilԥrdir. Mԥn onlar qaba÷a göndԥrmiúԥm ki, pusquda olanlar axtar b taps nlar, buna görԥ ԥbԥs yerԥ hԥyԥcana düúmԥyin". ørԥlidԥ olan piyada at c lar bunu eúidԥndԥ, da÷ n baú na qalxaraq, Afúin ԥmr etdiyi kimi, iúarԥlԥr qoydular, Qoúun gördü ki, onlardan bir fԥrsԥx aral olan da÷ n baú ndan qara bayraqlar enir: onlar isԥ üzԥrindԥ Adinin oldu÷u da÷dan olan yerdԥn enmԥyԥ baúlad lar, çünki iúarԥlԥrԥ ԥsasԥn onlar üz-üzԥ gԥlmԥk üçün enmԥyԥ baúlamal idi. Adinin düúԥrgԥsindԥki adamlar onlar görԥn kimi, Adin xürrԥmilԥrin bir hissԥsini onlar n üstünԥ göndԥrdi, adamlar isԥ onlar görԥndԥ bԥrk qorxdular. Sonra Afúin onlara xԥbԥr göndԥrib dedi ki, bu bizim piyada qoúunumuzdur. Onlar, Adini mühasirԥ etmԥyԥ kömԥk edԥcԥk, Cԥfԥr ԥl-Xԥyyat ԥl-Bazzayat vԥ onun adamlar Adinԥ vԥ onun adamlar na hücum etdilԥr, çünki bunlar üz-üzԥ dayanm úd lar, lakin Adin onlara hԥmlԥ edib, onlar mԥcbur etdi ki, geriyԥ dönüb dԥrԥyԥ getsinlԥr. Sonra Ԥbu Sԥidin yax n adamlar ndan bir nԥfԥr, ad Müaz ibn Mԥhԥmmԥd vԥ ya Mԥhԥmmԥd ibn Müaz olan bu adam - baúqalar ilԥ birlikdԥ onlarla vuruúma÷a baúlad , lakin birdԥn atlar n n ayaqlar alt nda çalalar aç ld ; atlar n ayaqlar oraya girirdi vԥ Ԥbu Sԥidin atl lar bir-bir yerԥ y x l rd lar {1217}. Bu hadisԥ baú verԥndԥ, Afúin fԥhlԥ briqadas na ԥmr etdi, onlar n evlԥrindԥn daúlar söküb, bu çalalar doldursunlar; buna ԥmԥl olundu, bundan sonra adamlar bir dԥ hücuma keçdilԥr. Adin da÷ n baú nda, içԥrisinԥ daú y ÷ lan arabalar haz rlad , qoúun onun üstünԥ hücuma 397 gedԥndԥ, arabalar onlar n üstünԥ buraxd rd , qoúun isԥ aralan b kԥnara çԥkildiyinԥ görԥ arabalar aúa÷ ya yuvarland . Sonra adamlar hԥr tԥrԥfdԥn hücuma keçdilԥr. Babԥk öz adamlar n n mühasirԥ olundu÷unu görԥndԥ Afúinԥ yax n olan ԥl-Bԥzz darvazas ndan bu qalan tԥrk etdi; bu darvaza ilԥ Afúinin d rdu÷u tԥpԥ aras nda bir mil mԥsafԥ var idi, Babԥk bir dԥstԥ öz tԥrԥfdar ilԥ yax nlaú b Afúini soruúdu: Ԥbu Dulafa tabe olanlardan biri sual etdi: "Kimsԥn?" Onlar cavab verdilԥr: "Babԥkdir. Afúini axtar r". Ԥbu Dulaf bu barԥdԥ Afúinԥ xԥbԥr göndԥrdi, o da dԥrhal Babԥki tan yan bir adam göndԥrdi; bu adam ona bax b qay td vԥ Afúinԥ dedi: "Bԥli, o do÷rudan da Babԥkdir. O zaman Afúin miniklԥ ona tԥrԥf gedib elԥ bir yerdԥ dayand ki, onunla vԥ yoldaúlar ilԥ dan úa bilsin. Adin olan mԥntԥqԥdԥ vuruúma uzand vԥ Babԥk Afúinԥ belԥ dedi: "Mԥn, Ԥmir ԥl-Möminindԥn aman istԥyirԥm". Afúin ona cavab verdi: "Mԥn sԥnԥ aman tԥklif etmiúdim, arzu etdiyin vaxtda, sԥn onu ala bilԥrsԥn" 1 . Babԥk cavab verib dedi: "Mԥn onu indi istԥyirԥm, bu úԥrtlԥ ki, öz ailԥmi toplamaq vԥ sԥfԥrԥ laz mi úeylԥri haz rlamaq üçün mԥnԥ bir az vaxt verԥsԥn". Afúin ona xitabԥn dedi: "Allaha and olsun. Mԥn dԥfԥlԥrlԥ sԥnԥ mԥslԥhԥt etdim, lakin sԥn isԥ mԥnim mԥslԥhԥtlԥrimi qԥbul etmԥdin. Mԥn bir daha sԥnԥ mԥsiԥhԥt edirԥm - sԥnin bu gün aman istԥmԥyin sabahk ndan daha münasibdir". Babԥk dedi: "Ey ԥmir. mԥn qԥbul edirԥm. - Mԥnim deyԥcԥyim budur". {1218} Onda Afúin ona dedi: "Bundan ԥvvԥl sԥnԥ dediyim girov saxlanan adamlar göndԥr". Babԥk cavab nda dedi: "Yaxú , lakin filankԥs vԥ filankԥs o tԥpԥdԥdirlԥr [orada vuruúma davam edir] buna görԥ öz adamlar na ԥmr et, dayand rs nlar". 1 Bu ԥhvalat vԥ bundan sonrak lar göstԥrir ki, Afúin ilԥ Babԥk aras nda ԥlaqԥ var idi, ԥt-Tԥbԥri isԥ bunun üstündԥn sükutla keçir, halbuki Afúinin mühakimԥsindԥn ortal ga ç xan mԥktub bu ԥlaqԥni göstԥrir. 398 ønand ÷ m adamlardan biri mԥnԥ dedi ki, Afúinin elçisi adamlar gԥtirmԥyԥ getmiúdi, ona dedilԥr ki, fԥrqanԥlilԥrin bayraqlar ԥl-Bԥzzdԥdir vԥ qalalar n üzԥrindԥ qald r lm úd r, buna görԥ o, at çaparaq qaba÷a getdi vԥ adamlara q úq r rd [onun ard nca gԥlsinlԥr]. Sonra o, úԥhԥrԥ girdi, onlar da eyni iúi gördülԥr vԥ iúarԥlԥri götürüb Babԥkin qalalar na qalxd lar. Lakin Babԥk öz qalalar nda 600 nԥfԥrԥ yax n adam pusquda saxlam úd , qoúun da onlar n yan ndan keçdi. Onlar iúarԥlԥri götürüb, qalalara qalxd lar, ԥl-Bԥzzin küçԥ vԥ meydanlar adamla dolu idi. Sonra haman pusqudak lar qalalar n darvazalar n açd lar, piyada qoúun ç x b ԥrԥblԥrin qoúunu ilԥ vuruúma÷a baúlad . Bu arada Babԥk úԥhԥrdԥn ç xd vԥ Hԥútadsԥrin yax nl ÷ nda olan dԥrԥyԥ çatd . Afúin öz sԥrkԥrdԥlԥri ilԥ birlikdԥ qalalar n darvazalar a÷z nda vuruúurdu, çünki xürrԥmilԥr möhkԥm vuruúurdular. Sonra o, neftatanlar ça÷ rd , onlar düúmԥnin üzԥrinԥ neft sԥpir vԥ yuxar da olan hԥr úeyi yand r rd lar, adamlar qalalar da÷ d r vԥ hԥr birini [xürrԥmi ԥsgԥrlԥri] öldürürdülԥr. Afúin Babԥkin o÷ullar n vԥ onun ԥl-Bԥzzdԥ olan ailԥ üzvlԥrini 1
tutdu. Nԥhayԥt, axúam oldu, o, adamlara qay tmaq ԥmri verdi, onlar da yerinԥ yetirdilԥr. Xürrԥmilԥrdԥn sa÷ qalan adamlar [ԥvvԥlki kimi] öz evlԥrindԥ qal rd lar. Afúin Rud ԥr-Rud xԥndԥklԥrinԥ qay td . Deyirlԥr ki, Babԥk vԥ onunla birlikdԥ dԥrԥyԥ gedԥnlԥr Afúinin öz xԥndԥklԥrinԥ qay td ÷ xԥbԥrini alanda ԥl-Bԥzzԥ qay td lar. Onlar istԥdiyi vԥ apara bildiyi qԥdԥr ԥrzaq, habelԥ öz úԥxsi úeylԥrini götürüb vԥ Hԥútadsԥrԥ yax n olan dԥrԥyԥ endilԥr. O biri gün sԥhԥr Afúin yenidԥn sԥfԥrԥ baúlay b vԥ ԥl-Bԥzzԥ girdi. O, úԥhԥrdԥ qald , ԥmr etdi ki, onun qalalar n da÷ ts nlar {1219} vԥ úԥhԥrin ԥtrafin yoxlamaq üçün piyada qoúun göndԥrdi. Lakin onlar ԥhalidԥn bir nԥfԥr dԥ görmԥdilԥr. Sonra o hԥmin yerԥ fԥhlԥ briqadas göndԥrib, qalalar da÷ td vԥ yand rd ; bu iú üç gün davam etdi vԥ nԥhayԥt, 1 Ԥl-Yԥqubi II, sԥh. 579: “Bԥzzdԥ 7600 ԥsir al nm úd ”. Yaqut (Irúad, II, sԥh. 368-369), Mötԥsim vԥ onun hԥrԥmxanas ndak qad nlardan rԥvayԥt edԥrԥk göstԥrir ki, buradak qad nlardan biri Babԥkin q z idi. Yüklə 2,31 Mb. Dostları ilə paylaş:
|