Азярбайъан Республикасынын
Yüklə 1,7 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Bütün türkl ərin tərcümanı
- Abid Tahirli
• Bütün türkl ərin tərcümanı ~ 219 ~ haradasa s əbrlə 200-ə yaxın qəzet payladıq, lakin bir abunəçi- müştəri tapmadıq. Tacirlər boş işlə məşğul olmamağı tövsiyə etdil ər, alimlər qəzetin adından qorxdular («Baxçasaraydan Daşkəndə səyahət»). • …S əfərəli bəy…bir tacirin mağazasında bir neçə adama bir-iki nüsx ə «Tərcüman» təqdim edib qəzetdən, maarif və ədəbiyyatdan danışmaq istəyirdi ki, onlardan biri «gərək deyil» - deyib buna imkan verm ədi. Onun bu hərəkətə haqqı da vardı: axı, veril ən yazılı kağızlar kağız pul qədər mötəbər, kişmiş kimi ləziz bir şey deyildi! («Baxçasaraydan Daşkəndə səyahət»). • Bakıda Hacıya (Hacı Zeynalabdin Tağıyev nəzərdə tutulur – T.A.) yoldaş və həmfikir xeyli adam var. Məsələn, Musa əfəndi Nağıyev, Şəmsi Əsədullayev və sairlər. Belə ki, maarif, təhsil və islahat yolunda b əhsə girənlər, qeyrət sərf edənlər görülməkdədir. Xudaya şükür! («Baxçasaraydan Daşkəndə səyahət»). • Rus v ə türk şagirdləri üçün Bakıda ilk məktəb açmış Mahmud əfəndi Qənizadədir. Türk təhsilinə dair kitab və lüğət müh ərriridir ki, fədakarlığını təbrik edirik («Baxçasaraydan Daşkəndə səyahət»). • İslam tərbiyəsi tərk olunmadığı halda, elm və mərifətdən yalnız fayda gələr («Baxçasaraydan Daşkəndə səyahət»). • İslam tərbiyəsi ilə dövrün mərifət və elmini uzlaşdıran müslim ələr, ümid edirəm ki, dünyanın ən yaxşı anaları olacaqdır («Baxçasaraydan Daşkəndə səyahət»). • Bütün savadlı, məlumatlı müsəlmanlara, onlardan tör əyənlərə xitab edirəm: millət və camaatın başında, içərisində olaq, mill ətdən uzaq olmayaq ki, bizi görsün, ibrət alsın, faydalansın («Baxçasaraydan Daşkəndə səyahət»). • Abid Tahirli ~ 220 ~ • Mill əti çox avam və cahil zənn etməyək: millət yaxşı sözü, yaxşı işi fəhm edəndir («Baxçasaraydan Daşkəndə səyahət»). • Ziyalı insan ali, uca düşüncə və ideallarsız yaşaya bilməz («Baxçasaraydan Daşkəndə səyahət»). • Ç ərxi fələk məni Qafqazdan, Osmanlı imperiyasından, Afrikadan, Hindistandan, Kaşqardan dolaşdırıb Türkistana gətirib çıxarmışdır. Əgər gördüklərimi bir risalə kimi yazsam, çox gözəl bir iş olacaqdır. Yazılmazsa, yazıq! («Baxçasaraydan Daşkəndə s əyahət»). • …bakılı dostlarımdan müəllim Sultan Məcid əfəndi Q ənizadənin səyahətimizə qoşulmaq və mənə yoldaşlıq etmək üçün Buxaraya g əldiyini eşidib həddən ziyadə məmnun oldum 1 («Baxçasaraydan Daşkəndə səyahət»). • Bu d əfə…Bakıda bir gün belə qalmadım. Çünki fəhlələr arasında iğtişaşlar üçün təbliğat aparmağın zamanı olmadığını anlayan bütün ziyalılar Qarabağa və Gəncə şəhərinə dağılmış və m əktəb təsis etməklə məşğul olmağa başlamışlar («Buxarada nə gördüm»). • Əgər Buxarada bir baqqal dükanı, ya bir çayxana və ya r əqsxana açmağa girişsəydim, çoxdan müvəffəq olmuşdum. Məktəb t əsisi isə belə asan iş deyildir. Bunun üçün mənəvi güc, dil və q ələmin kafi olmadığı meydandadır («Buxarada nə gördüm»). • «B əlkə qısa müddət ərzində oxumaq, yazmaq, heca etmək, d əftər tutmağı təhsil etdirən məktəbə hacət yoxdur?» - sualına Buxara bazarlarının halı canlı cavabdır: bu bazarlarda 500 tacir varsa, 25-i q ələm-dəftər tanımır («Buxarada nə gördüm»). 1 Maraqlı olduğu üçün diqqətə çatdırdıq (T.A.). • Bütün türkl ərin tərcümanı ~ 221 ~ • Qeyr ət, hünər və sənaye meydanı olan bu sərgidə (1896-cı ilin avqustun 13-d ən 20-dək Nijni-Novqorodda keçirilən sərgi n əzərdə tutulur – T.A.) müsəlmanlar nə gördülər, nə kimi ibrət aldılar, bizə məlum deyil, fəqət sənayedə çox geridə qaldığımızı, al ət və dəzgahlarımızın köhnə və yararsız olduğunu dərk etmişlərsə d ə, Cənabi-Haqqa təşəkkürlər edəcəyiz, çünki qüsuru anlamaq onun çar əsini də araşdırmaya məcbur edər, xəstə olduğumuza inanılsa, d əva-dərman axtarılar («Sərgidə mən nə gördüm»). • Niyy ətim (Hindistana 1912-ci il səyahətinin məqsədi n əzərdə tutulur – T.A.) xeyli sadə idi: Hind islam məktəblərini görm ək: öyrənilməli bir şey varsa, öyrənmək, öyrədiləsi bir şey varsa, öyr ətmək («Hindistan səyahəti»). • Hind ən qədim dinlərin anasıdır. Hind ən qədim mədəniyyətin beşiyidir. Hind ən qədim ədəbiyyatın ədibidir. Hind ən mütərəqqi millətlərin qədim vətənidir. Hind dünyanın ən zəngin ölkəsidir. Hind İngiltərənin tükənməz-bitməz xəzinəsidir. Hind İngiltərənin böyüklüyünün göstəricisidir. Hind böyük dövl ətlərin gözündə bir nazənindir. Bu gücü, bu s ərvəti, bu dilbəri əldən verməmək, hər kəsdən saxlamaq üçün ingilisl ər kim bilir nə kimi şiddətli tədbirlər görmüş, polis, jandarma, x əfiyyə, uniformalı məmurlar, əsgərlər, süngülər, toplar il ə əhalinin qəlbini ürkütmüş, gözlərini söndürmüş, fikrini durdurmuşdur… mənə belə gəlir («Hindistan səyahəti»). • Müs əlmanları nəzəri fikirlərlə yox, praktik işlə inandırmaq lazımdır («Maarif yolunda»). Yüklə 1,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|