Dərslik kimi tövsiyyə edilir. B a k I 1 6
MÜASİR İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİNİN İDARƏ OLUNMASI
Yüklə 2,19 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- MÜASİR İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİNİN İDARƏ OLUNMASI
- İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİ XİDMƏTİ FƏALİYYƏTİNDƏ İNFORMASİYA TEXNOLOGİYALARI SERVİSİ
MÜASİR İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİNİN İDARƏ OLUNMASI ___________________________ 138 ____________________________ proseslərinin reinjinrinqi şirkətdən olduqca böyük kapital qoyuluşları da tələb edə biləndir. 2. Yeni kompüterləşdirilmiş informasiya sistemlərinin təsiri. Yeni kompüterləşdirilmiş informasiya sistemləri müəssisənin həm mövcud informasiya sisteminin informasiya təminatının səviyyəsinə, həm də onun texnoloji infrastruk- turuna təsir edir. Məsələn, çoxsaylı son istifadəçilərə xidmət göstərən informasiya sistemlərinin yeni nəsli informasiyanın alınmasının operativliyini əhəmiyyətli dərəcədə artıra bilir. Lakin müəssisənin bu sahədə təcrübəsi azdırsa, müasir sistemlərin tam gücü ilə işlədilməsi ilə bağlı problemləri ola bilər. 3. Biznes-prosesin reinjinrinqi üçün prototiplər və əlavələr. Tətbiqi proqram təminatı, məsələn, simulyatorlar (bənzərini yaradanlar) və modelləşdirmə vasitələri biznes- proseslərin reinjirinqindən əvvəlki və sonrakı vəziyyətlərinin modellərini qurmağa imkan verir. Belə proqram təminatı istehsal müəssisələrində tez-tez istifadə edilir. 4. Təşkilati mədəniyyət və yeni informasiya sistemlərindən tam istifadə edilməsi imkanı. Təşkilati mədəniyyət informasiya texnologiyalarına qoyulan investisiyaların ölçüsünü təyin edir. Məsələn, konservativ təşkilat kompüterləşdirilmiş informasiya sistemlərinə böyük pul vəsaitini çox çətinliklə ayırır. Bununla yanaşı, hətta əgər bu pul ayrılsa da, həmin sistemin tətbiqi və istismarı böyük çətinliklərlə qarşılaşır. Buna görə də hansı proseslərin reinjirinqi aparılacaqsa, onlar təkmilləşdirmə tədbirlərindən əvvəl və sonra düzgün qiymətləndirilməlidir. Məsələn, aydınlaşdırmaq lazımdır ki, müştəriyə hesab-faktura MÜASİR İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİNİN İDARƏ OLUNMASI ___________________________ 139 ____________________________ təqdim edilməsi neçəyə başa gəlir, yaxud daşınmaz əmlakı girov qoymaqla kredit almaq istəyən bir müştəriyə bankda nə qədər xidmət vaxtı sərf edilir. Bu məlumatları reinjinirinqdən sonrakı müvafiq məlumatlarla tutuşdurub reinjinirinqin verdiyi nəticəni qiymətləndirmək olar. Biznes-proseslərin reinjinirinq modelləri Workflow (“işlər axını” anlamını verir) texnologiyası ilə reallaşdırılır. Bu texnologiyada sənədlər və verilənlər bir yerdən başqa yerə cəld və səmərəli keçirilə bilir. Çünki bu texnologiya lokal tətbiqi sistemlərlə işləyən xüsusi proqram məhsulları ilə reallaşdırılır. MÜASİR İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİNİN İDARƏ OLUNMASI ___________________________ 140 ____________________________ MÜASİR İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİNİN İDARƏ OLUNMASI ___________________________ 141 ____________________________ İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİ XİDMƏTLƏRİNİN İDARƏ EDİLMƏSİ: FUNKSIYALAR, PROSESLƏR, ÖLÇMƏLƏR Təşkilati idarəetməyə informasiya sistemləri (İNSİ) xidməti bir tərəfdən xidmətin predmeti, digər tərəfdən də funksional sahə baxımından şərh edilməyi tələb edir. Hər bir funksional sahəyə uyğun konkret informasiya sistemləri xidməti mövcud olduğundan, onların vahid mərkəzdən əlaqələndirilməsi zərurəti yaranır. Buna informasiya sistemləri xidmətinin idarə edilməsi və ya informasiya sistemləri xidmətinin biznes-prosesi deyilir. İnformasiya sistemlərinin xidmətləri proseslərinin etalon modelləri mövcuddur. Bu modellər içərisində standart kimi qəbul edilmiş model ITIL (IT Infrastrukture Library - İnformasiya Texnologiyaları infrastrukturu üzrə kitabxana) ideyası təməli üzərində yaradılmış ITSM (IT Service Management – informasiya texnologiyaları servislərinin idarə edilməsi) modelidir. Bu model ITIL/ITSM adlanır. ITIL/ITSM modelinin mərkəzi elementi servis səviyyələri üzrə bağlantı (SLA- Service Level Agreement) adlanır. İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİ XİDMƏTİ FƏALİYYƏTİNDƏ İNFORMASİYA TEXNOLOGİYALARI SERVİSİ İnformasiya sistemləri xidmətinin təşkili və idarə edilməsi şərh edilərkən əvvəlcə təyin etmək lazımdır ki, bu xidmət nə işlə məşğuldur? Təşkilatda onun rolu nədir? Təşkilata əlavə dəyər verən informasiya sistemləri xidmətinin son məhsulu nədən ibarətdir? MÜASİR İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİNİN İDARƏ OLUNMASI ___________________________ 142 ____________________________ Qabaqcıl idarəetmə təcrübəsi təsdiq edir ki, təşkilatda informasiya texnologiyalarının əsas rolu təşkilatın bölmələrinə informasiya xidməti göstərməkdən ibarətdir. “İnformasiya xidməti” olduqca geniş anlayış olduğundan, burada “İnformasiya texnologiyalarının informasiya servisi” və ya qısaca, “İnformasiya texnologiyaları servisi” anlayışından istifadə etmək daha məqsədəuyğundur. İnformasiya servisi dedikdə, bir və ya bir-neçə biznes-proseslə və ya layihə ilə təyin edilmiş rejimdə fəaliyyət göstərən informasiya prosesi nəzərdə tutulur. Lakin heç də bütün informasiya prosesləri informasiya texnologiyaları vasitələri ilə reallaşmır. Məsələn, hüquqşünasın müəyyən hadisəyə uyğun qanun maddəsi axtarıb tətbiq etməsi mahiyyətcə, informasiya servisi olsa da, informasiya texnologiyaları servisi deyildir. Halbuki, məsələn, 1C proqramında balans tərtibi informasiya texnologiyaları servisidir. İnformasiya texnologiyaları servisinin bir-sıra xassələri vardır ki, bunardan da bəziləri aşağıdakılardır: • Məzmun (və ya funksionallıq). Bu, həll edilən məsələni və onun həlli üçün lazım olan vasitələri təyin edir; • Razılaşdırılmış xidmət vaxtı. Bu, informasiya sistemləri xidmətinin həmin servisi dəstəklədiyi müddətdir. Bu müddət ərzində informasiya sistemləri xidməti həmin servisin kəsilmədən fəaliyyəti üçün məsuliyyət daşıyır. Razılaşdırılmış xidmət vaxtı günün və ya həftənin hissə- si ilə ölçülür. Məsələn, 24x7 göstərir ki, verilmiş servis həftənin 7 günü 24 saat dəstəklənir. 8x5 isə həftənin 5 günü 8 saatlıq iş günləri ərzində dəstəklənməni göstərir. • Əlçatanlıq. Servisin əlçatan olduğu razılaşdırılmış vaxt hissəsidir və faizlə ölçülür. Məsələn, 8x5 razılaşdırılmış Yüklə 2,19 Mb. Dostları ilə paylaş:
|