EvrimTeorisi indd

Evrim Teorisi'nin Değerlendirilmesi

211

dair bir süreç savunulur. Big Bang Teorisi ile tek noktadaki bir 

başlangıçtan atomlara, atomlardan toz bulutlarına, toz bulut-

larından galaksilere bir evrim gerçekleştiği ileri sürülür. Ev-

rim Teorisi ile moleküllerden tek-hücrelilere, tek-hücrelilerden 

daha kompleks canlılara bir evrim süreci savunulur. Fizik ala-

nında Big Bang Teorisi 20. yüzyılın ilk yarısında, biyoloji ala-

nında Evrim Teorisi ise 19. yüzyılda ortaya konduğu için, her 

iki teorinin de insanlık tarihine göre yakın dönemin ürünleri 

oldukları söylenebilir.

Baştan sadece teorik olarak ortaya konan Big Bang Teo-

risi ile evrenin genişlediği ortaya atıldı; çok kısa bir zaman 

sürecinden sonra teleskopla yapılan gözlemlerle de bu iddia 

destek kazandı ve evrenin sürekli genişlediği gözlemsel ola-

rak doğrulandı. Edwin Hubble, 1929 yılında, Mount Wilson 

Gözlemevi’nde, devrin en gelişmiş teleskobuyla tüm galaksile-

rin birbirlerinden uzaklaştığını gözlemledi.

433

 Hubble evrenin 

genişlemesini, ‘Doppler etkisi’ni kullanarak keşfetti. Bu trafik 

radarına yakalanmaya neden olan etkinin aynısıdır. Buna göre, 

ses veya ışık kaynağı, gözlemciye yaklaşıyorsa dalga boyu kü-

çülür ve biz ışık maviye kaymıştır deriz, uzaklaşıyorsa dalga 

boyu büyür ve bu kez de kırmızıya kaymadan söz ederiz.

434

 

Hubble, tüm galaksilerin kırmızıya kaydığını gözleyerek, bü-

tün galaksilerin birbirlerinden uzaklaştığını; kısaca, evrenin 

genişlediğini, gözlemsel temelde ortaya koydu. Bilimsel kri-

terlere başarılı bir şekilde uygun olmanın en önemli gösterge-

lerinden birinin öngörüde bulunma gücü olduğuna daha önce 

dikkat çekmiştim. Big Bang Teorisi ile önceden öngörülen 

evrenin genişlemesi gibi çok büyük bir iddia, sonradan göz-

lemsel olarak doğrulanmıştır. Evrim Teorisi, şu anda var olan 

433  Ralph A. Alpher-Robert Herman, Genesis of The Big Bang, Oxford University 

Press, New York (2000), s. 17.

434  Joseph Silk, Evrenin Kısa Tarihi, çev: Murat Alev, TÜBİTAK Popüler Bilim Ki-

tapları, Ankara (2000), s. 32.

---

Evrim Teorisi, Felsefe ve Tanrı

212

bütün canlıların evrim geçirerek diğer türlerden oluştuklarını 

söyler, fakat elle dokunma mesafesindeki türlerden yeni özel-

liği olan farklı türlerin, cinslerin, familyaların oluşumunu des-

tekleyecek gözlemi, canlılarla deney yapma şansına rağmen 

sunamaz. Mesela kimse bir laboratuvarda farenin kediye dö-

nüşüne tanıklık edemez. Buna karşın Big Bang Teorisi, daha 

uzun bir süreçle ilgili olmakla beraber gözlemsel verilere sa-

hip olma kriterini daha iyi karşılamaktadır.

Fred Hoyle ve arkadaşları evrenin genişlemeye rağmen du-

rağan bir yapıda olabileceğini göstermeye çalışırlarken ‘Dura-

ğan Durum Teorisi’ni (Steady State Theory) ortaya attılar. Bu 

teoriye göre evrenin genişlemesiyle ortaya çıkan boş alan, sü-

rekli bir şekilde madde yaratılması ile dolduruluyordu. Bu te-

ori, fiziğin temel yasası olan ‘maddenin ve enerjinin korun-

ması’ ilkesine (termodinamiğin birinci yasası) uymuyordu.

435

 

Evrende çok büyük orandaki entropinin varlığı, gözlenen ge-

nişlemenin mekanizmasının gösterilememesi, galaksilerin da-

ğılım şekli ve daha birçok faktör açısından Durağan Durum 

Teorisi, daha baştan, Big Bang Teorisi kadar başarılı değil-

di.

436

 Fakat uzun süre Big Bang Teorisi karşısındaki tek alter-

natif bu teoriydi. Big Bang Teorisi’ne göre evrenin başlangıcı 

çok sıcak ve çok yoğundu, genişlemeyle bu yoğunluk ve sı-

caklık sürekli düşüyordu.

437

 Bu çok sıcak ilk ortam, Hoyle’nin 

teorisinin açıklayamadığı hidrojenin oluşumu için gerekli çok 

yüksek sıcaklıktaki ortamın açıklamasını yapabiliyordu. Hoyle 

ise bunu kabul etmek istemiyor ve “Big Bang’in fosilini bana 

bulun” diye alay ediyordu.

438

 1948 yılında Gamow ve arka-

435 Halil Kırbıyık, Babillerden Günümüze Kozmoloji, İmge Kitabevi, Ankara 

(2001), s. 110.

436  Hugh Ross, The Fingerprint of God, Whitaker House, New Kensington (1989), 

s. 95-96.

437  Ralph A. Alpher, Robert Herman, Genesis of The Big Bang, s. 18-19.

438 David Filkin, Stephen Hawking’in Evreni, çev: Mehmet Harmancı, Aksoy Ya-

yıncılık, İstanbul (1998), s. 100.

---

Evrim Teorisi'nin Değerlendirilmesi

213

daşları, Big Bang’in başlangıcındaki yüksek ışımalı çok sıcak 

ortamın kalıntısının bugün bile evrende olması gerektiğini 

matematiksel hesaplar çerçevesinde ileri sürdüler.

439

 1965 yı-

lında Arno Penzias ve Robert Wilson, Gamow ve arkadaşla-

rının, Big Bang Teorisi’nin evren modeline dayanarak öngör-

düğü ‘kozmik fon radyasyonu’nu (aranan fosili) bulup Nobel 

Ödülü’nü aldılar. Bu keşfi bazı ünlü fizikçiler, modern koz-

molojinin doğumu olarak kabul ettiler.

440

 1989 yılında uzaya 

fırlatılan COBE uydusundan 1992’de gelen veriler, kozmik fon 

radyasyonunu ve bu radyasyonda gezegenlerin oluşması için 

gerekli olan dalgalanmaları çok hassas bir şekilde gösterdi.

441

 

Stephen Hawking COBE’den gelen veriler için “Bu, yüzyı-

lın, hatta belki de tüm zamanların en büyük buluşudur” yo-

rumunu yaptı.

442

Big Bang Teorisi’ne dayanarak yapılan öngörüleri, daha 

sonra gelişmiş cihazlarla yapılan gözlemsel kanıtların desteği 

izledi. Bu teorinin bahsedilenöngörüleri bilim insanlarına bu 

teoriyi yanlışlayabilmeleri için imkân tanıyordu. Fakat bulgu-

lar hep rakip teoriler yerine Big Bang Teorisi’ni destekledi. Bu 

bulgular, milyarlarca yıl öncesindeki bir patlamayla başlayan 

bir süreçle ilgili bir teorinin nasıl yanlışlanabilir öngörüler 

ileri sürebileceğinin bir delilidir. Örneğin evrenin genişleme-

diği veya kozmik fon radyasyonunun mevcut olmadığı gös-

terilebilseydi teori yanlışlanabilirdi. Üstelik bu yanlışlamaya 

açık öngörüler sürekli sürdü. Big Bang Teorisi, evrenin sı-

caklığının ve yoğunluğunun genişlemeye bağlı olarak düştü-

ğünü söyler. Buna göre evrenin geçmişi daha yoğun ve daha 

sıcaktır. Teleskopla gördüğümüz yıldızların birçoğunun ışığı 

milyarlarca yıl önceden, yani evrenin geçmişinden gelir. 1994 

439  Ralph A. Alpher, Robert Herman, Genesis of The Big Bang, s. 76-81.

440  Ralph A. Alpher, Robert Herman, Genesis of The Big Bang, s. 107.

441  Hugh Ross, The Creator and The Cosmos, Naupress, Colorado (1993), s. 36-37.

442  David Filkin, Stephen Hawking’in Evreni, s. 248.

---