Haci həSƏnov niyazi beynəlxalq biznes
Yüklə 2,13 Mb. Pdf görüntüsü
|
143 e) Qapalı valyutalar üzrə uzun açıq valyuta mövqeyi limiti; f) Qapalı valyutalar üzrə qisa açıq valyuta mövqeyi limiti; g) Qapalı valyutalar üzrə uzun məcmu açıq valyuta mövqeyi limiti; h) Qapalı valyutalar üzrə qısa məcmu açıq valyuta mövqeyi limiti. Açıq valyuta mövqeyi: 1) Milli Bankın İdarə Heyəti bankların açıq valyuta mövqeyi limitlərinin həddini müəyyən edir. 2) Milli Bankın müəyyən etdiyi açıq valyuta mövqeyi limitləri yalnız əməliyyat gününün yekun icmal balansının nəticələrinə şamil edilir. Bankların əməliyyat günü ərzində açdıqları valyuta mövqeləri Milli Bank tərəfindən tənzimlənmir. 3) Milli Bankla qabaqcadan razılaşdırma şərtilə banklar açıq valyuta mövqeyini hesablayarkən struktur valyuta mövqelərini nəzərə almaya bilər. 4) Açıq valyuta mövqeyi hesablanarkən struktur valyuta mövqeyinin nəzərə alınmaması üçün aşağıdakı şərtlərə əməl edilməlidir: a) valyuta mövqeyinin uzun müddətə və möhtəkirlik məqsədləri olmadan qəbul edilməsi əsaslandırılmalıdır; b) valyuta mövqeyi bank kapitalının qorunması məqsədilə qəbul edilməlidir; c) hesablamalarda nəzərə alınmaması şərtilə struktur valyuta mövqeyi üzrə müstəsna hallar ardıcıl tətbiq edilməli və həmçinin mövqenin mövcud olduğu bütün müddət ərzində dəyişilməz olaraq qalmalıdır. 5) Bankın Maliyyə Nəzarəti vəXəzinədarlıq departamentləri valyuta mövqeyinə daim birgə nəzarət edirlər. Açıq valyuta mövqeyinin hesablanması ” açıq valyuta mövqeyi bank tərəfindən gündəlik hesablanmalıdır. Hesablama icmal balans məlumatlarına əsasən günün yekun məzənnəsi üzrə həyata keçirilir. Valyuta risklərinin idarə edilməsinə nəzarəti idarəetmə orqanları tərəfindən təsdiq olunmuş müvafiq struktur bölməsi və Daxili Audit departamenti həyata keçirir. Xarici valyutada riskin hesablanması: Xarici valyuta riski - xarici valyuta yerləşdirmə və borc götürülməsinə məxsus olub xarici valyuta svopları vasitəsilə aradan götürülə bilər. Məsələn, xarici valyutadakı kredit üzrə hecinq əməliyyatını yerinə yetirmək üçün diller kreditin başlanğıc tarixinə uyğun olan xarici valyutanı alır və 144 həmin valyutanı kreditin ödəniş tarixində satır. Bu svoplar kreditin xalis faiz dəyərinə təsir göstərəcək premiya və ya diskontla icra oluna bilər. Xarici valyuta riski dedikdə qiymətləndirmək üçün bankın valyuta balansında aktiv passivlərin strukturunu müqayisə etmək lazımdır. Bankın balansında əhəmiyyətli paya malik(aktivlərin 5%-i) olan hər bir valyutaya ayrıca baxılır. Maliyyə Menecmenti Departamenti hər günün sonunda valyuta mövqeyini hesablayır. Xəzinədarlıq və Risklərin idarə edilməsi departamenti valyuta mövqeyinə gün ərzində nəzarəti həyata keçirir. Xarici valyuta ilə əməliyyatlar apararkən təyin edilmiş limitərin pozulmaması məqsədilə Xəzinədarlıq departamenti AVM-ə nəzarət edir. Risklərin idarə edilməsi departamenti risklərin idarə edilməsi, qoyulmuş limitlərin dəyişdirilə bilməsi, aparılacaq iri əməliyyatların, yeni maliyyə alətlərinin valyuta mövqeyinə təsirinin öyrənilməsi üçün AVM-ə nəzarət edir. AVM xarici valyuta olan aktiv və passivlərin fərqi kimi hesablanır. Bankımızda AVM üzrə limitlərin müəyyənləşdirilməsi AMB-nın 8 fevral 2001-ci il tarixli 2657 N-li ‚Azərbaycan Respublikasının müvəkkil banklarının açıq valyuta mövqeyi limitlərinin müəyyən edilməsi və tənzimlənməsi Qaydaları‛ ilə tənzimlənir. Bu qaydalara görə bank üçün bütün valyutalar üzrə hər bir iş gününün sonuna sərbəst konvertasiya oluna bilinən valyutalar üzrə uzun və qısa valyuta mövqelərinin məcmu böyüklüyü bankın xüsusi vəsaitlərinin (kapitalının) 20%-dən çox, hər bir sərbəst konvertasiya oluna bilinən valyuta üzrə uzun və qısa valyuta mövqeyi bankın xüsusi vəsaitlərinin (kapitalının) 10%-dən çox, hər bir qapalı valyuta üzrə uzun və qısa valyuta mövqeyi bankın xüsusi vəsaitlərinin 5%- dən çox, qapalı valyutalar üzrə uzun və qısa valyuta mövqelərinin məcmu böyüklüyü bankın xüsusi vəsaitlərinin (kapitalının) 7%-dən artıq olmamalıdır. Adları çəkilən normaları qorumaq üçün bank ‚siqnal‛ valyuta mövqeyi norması təyin edir. Bu ‚siqnal‛ valyuta mövqeyi göstəricisi Milli Bankın normativ ən azı 0,5% az olmalıdır və bu zaman ayrı-ayrı valyutalar üçün uzun və ya qısa valyuta mövqeyini nəzərə almaq lazımdır. Bütün valyutalar üzrə məcmu uzun və ya qısa valyuta mövqeyi göstəricisi Milli Bankın normativ göstəricisindən ən azı 1% az olmalıdır. Xəzinədarlıq departamenti Risklərin İdarə Edilməsi departamentinə ‚siqnal‛ limitlərin müəyyən edilməsi və ya dəyişdirilməsi tələbi ilə təkliflər verir. Risklərin İdarə Edilməsi departamenti təklifləri risk meyarları əsasında təhlil edir, ciddi iradları yoxdursa, təkliflər müzakirə üçün Risklərin İdarə Edilməsi departamentinin müzakirəsinə çıxarılır. 145 Valyuta risklərin idarə edilməsi üçün bankımız beynəlxalq təcrübədə geniş tətbiq edilən aşağıdakı metodlardan istifadə edir: Məzənnənin idarə edilməsi Zərərli əməliyyatların dayandırılması Qarşı tərəf metodu Valyuta likvidliyinin idarə edilməsi Ssenari metodu Bankımızda xarici valyuta riskinin hesablanması üçün aşağıdakı düsturdan istifadə olunur: Vr = AVM (məcmu) *8% Burada AVM açıq valyuta mövqeyidir. Bankımızda qəbul olunan valyuta riski, yəni qəbul olunan maksimum itki bankın məcmu kapitalının 2% - dən çox olmamalıdır. Bankımızda valyuta risklərinin idarə edilməsi üçün müxtəlif üsullardan istifadə olunur: Realizə olunmuş valyuta risklərinin idarə edilməsi; Cari valyuta risklərinin idarə edilməsi; Əməliyyatların limitləşdirilməsi hesabına risklərin məhdudlaşdırılması; Risklərin direktiv idarə edilməsi; Valyuta investisiyaları ” gəlirlərin ilkin kapital qoyuluşlarının edildiyi valyutadan fərqli valyutada alınmasıdır. Pulları bir valyutadan o biri valyutaya iki dəfə köçürmək lazımdır: 1) ilkin kapital qoyuluşları zamanı; 2) pul gəlirlərinin investorun ölkəsinə qayıtdığı zaman. Xarici valyutada tələb olunan gəlirliliyi aşağıdakı düsturla hesablayırlar: 1 + i=(1+k)/(1+j) Burada k=i+j+i*j kimi hesablanır. i- valyutada tələb olunan gəlirlilik, j- investisiyalar valyutasının devalvasiya tempi, k- xarici valyutada tələb olunan gəlirlilikdir. Yüklə 2,13 Mb. Dostları ilə paylaş:
|