Hər bir azərbaycanlı üçün yaddaş kitabı
Yüklə 10,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
Nazim Tapdıqoğlu 2 may 1938-ci ü - Azərbaycan SSR X D İK Fövqəladə Üçlüyünün qərarı ilə tanınmış din xadimi, keçmiş Zaqafqaziya qazısı Mir Məmmədkərim ağa Mir Cəfər oğlu Mir Cəfərov güllələnir... 2 may 1945-ci il - Berlin şəhəri almır. Berlin uğrundakı döyüşlərdə yüzlərlə igid azərbaycanlı oğulları da həlak olur... 2 may 1991-ci il - Füzulidən Tuğ kəndinə doğru hərəkət edən 30-78 AQD dövlət nömrə nişanlı avtomaşın ermənilər tərəfindən partladılır; nəticədə bir nəfər azərbaycanlı ağır yaralanır. 2 may 1992-ci il - Goranboy rayonunun Todan və Şəfəq kəndlərinə erməni yaraqlıları basqın edirlər. 1 nəfər həlak olur, 1 nəfər yaralanır... 2 may 1993-cü il - Ermənilər Ağdam şəhərinin qərb hissəsində yerləşən ya- şayş məntəqələrini toplardan və qrad qurğularından atəşə tuturlar. Dağıntılar və tələfat baş verir... 2 may 1993-cü il - Ermənistan ordusunun artilleriyası Qazax şəhərini atəşə tutur. 3 nəfər yaralanır, 5 ev dağılır... 3 may 1336-cı il - Dövrünün görkəmli mütəfəkkiri, nüfuzlu vəzir Qiyasəddin Məhəmməd Xacə Rəşid oğlu müəmmalı şəkildə öldürülür... 3 may 1467-ci il - Qaraqoyunlu hökmdarı Mirzə Cahanşah Həqiqi Uzun Həsənlə döyüşdə öldürülür... 3 may 1497-ci il - Gödək Əhməd bir çox çətin döyüşlərdən sonra Ağqoyunlu taxtına çıxır... 3 may 1918-ci il - Terrorçu daşnaq Artyom Avenosovun başçılıq etdiyi si lahlı birləşmə Xaçmaz ilə Quba arasındakı kəndlərin əhalisinə divan tutur. Qətlə yetirilən azərbaycanlıların meyitləri bəzən iki-iki, üç-üç, beş-beş tələsik torpağa gömülür, bəzən isə yol kənarındakı qanovlara atılır... 3 may 1920-ci il - Rusiyanın hərbi-dəniz donanması Lənkərana və Astaraya donanma çıxarır. Azərbaycan İnqilab Komitəsinin dekreti ilə yerlərdə qəza, mahal və kənd inqilab komitələri yaradılır... 3 may 1920-ci il - XI Qızıl Ordunun köməyi ilə Lənkəran və Astara işğal olunur... 3 may 1988-ci il - Qarabağın Tuğ kəndində (indiki Xocavənd rayonunun tər kibində olan yaşayış məntəqəsi) yuva quran ermənilər yerli hökumət binası üzə rində Ermənistan SSR-in bayrağını qaldıraraq iğtişaşlar törədirlər... 3 may 1989-cu il - Stepanakert (Xankəndi) şəhərində ermənilərin tətili baş lanır. Onlar DQMY-da xüsusi idarə komitəsinin ləğv edilməsini, vilayət partiya və icraiyyə komitələrinin fəaliyyətinin bərpa olunmasını tələb edirlər... 112 Azərbaycan faciələrinin təqvimi 3 may 1991-ci il - Qazax şəhəri ermənilər tərəfindən mərmi atəşinə tutulur. İsmayılovlar ailəsinin evləri dağılır. Ailə başçıları olan ər və arvad həlak olurlar; oğlu və gəlinləri isə yaralanırlar... 3 may 1992-ci il - Erməni yaraqlıları Şərur rayonunun Sədərək qəsəbəsinə basqın edirlər. 2 milis əməkdaşı qətlə yetirilir, 11 nəfər yaralanır... 3 may 1992-ci il - Ağdam şəhərində Qarabağın müdafiəsi uğrunda döyüşən hərbi hissə, tabor və dəstə komandirlərinin 2 gün davam edən müşavirəsi keçi rilir... 3 may 1992-ci il - Füzuli və Cəbrayıl rayonlarının əraziləri ermənilər tərə findən top və qrad qurğularından atəşə tutulur. Dağıntılar olur... g§§k 4 may 1915-ci il - Eməni-rus hərbi birləşmələri Ərdahanda ağır faciələrlə nə ticələnən kütləvi qırğın törədirlər... 4 may 1918-ci il - Andranikin qoşunu gizli yolla Basarkeçər ərazisinə gəti rilir. Onlar gecə qəflətən müsəlmanların yaşadıqları kəndlərə hücum edərək on ları yandırırlar. Dinc əhali vəhşicəsinə qətlə yetirilir. Aşıq Nəcəf belinə bağlanmış qaynar samovarla yandırılaraq öldürülür... 4 may 1918-ci il - Naxçıvan qəzasının Bənənyar və Qızdca kəndlərinə basqın edən erməni yaraqlıları 3 nəfər günahsız azərbaycanlını qətlə yetirirlər... 4 may 1988-ci il - Erməni yaraqlıları xəlvətcə Gədəbəy rayonunun Qara vəllilər kəndi yaxınlığındakı postda hərbi avtomaşına basqın edirlər, hərbi qul luqçulara qumbaralar atırlar. Nəticədə 2 uşaq atası, 22 yaşlı leytenant Vadim Poyarkov həlak olur, sürücü sıravi əsgər Yuri Fedorşin ağır yaralanır. Quldurlar qaçıb gizlənə bilirlər... 4 may 1988-ci il - DQMV rəhbəri Q.A.Poqosyan minaaxtaran qurğunun is tehsalı ilə əlaqədar olaraq Şuşadakı radiozavodu bəhanələrlə Xankəndinə köçürmək üçün DQMV PK-nin II katibi vəzifəsində çalışan B.A.Malkovu və Qarabağ İpək Kombinatının partkomu R.Köçəryanı (sonralar o, Ermənistanın Prezidenti oldu) Şuşaya göndərir... 4 may 1989-cu il - Dağlıq Qarabağın bütün erməni partiya, sovet rəhbərlə rinin və deputatlarının imzası ilə M.S.Qorbaçova içərisində Azərbaycanın ünva nına təhqiramiz sözlər işlədilmiş açıq məktub göndərilir... 4 may 1992-ci il - Erməni silahlı birləşmələri günün ikinci yarısında zirehli texnikanın köməyi ilə sərhədi keçib Naxçıvan MR-nm Sədərək qəsəbəsinə hücum edirlər... 4 may 1993-cü il - Cəbrayıl şəhər sakini, buldozerçi Musa Maqsud oğlu Məmmədov Xocavənd rayonunun Mülkədərə kəndinin yolunda təmir işi apa 113 Nazim Tapdıqoğlu rarkən daşnaq terrorçularının basdırdıqları minaya düşür. Musa Məmmədov həlak olur, onun idarə etdiyi buldozer isə tamamilə sıradan çıxır... 4 may 2000-ci il - Səudiyyə Ərəbistanının məşhur qoca milyonçusu Məhəm məd bin Ladenin milliyyətcə erməni taciri olan Afık Akopyamn qızı Ləyyadan olan 19-cu oğlu İbrahim (o, 1984-cü ildə "Laden” beynəlxalq tikinti şirkətinin əsasını qoymuşdu) ona məxsus olan "Vadi Əl-Qaid" şirkətinin filialının Yere vanda açılmasına nail olur... 5 may 1902-ci il - Sabunçu neft mədənlərində dartayçıların tətili baş verir... 5 may 1905-ci il - Ermənilər Naxçıvan qəzasının Cəhri kəndində 3 nəfər azərbaycanlını ağır yaralayırlar... 5 may 1920-ci il - Bütün bəy, xan və vəqf torpaqları müsadirə olunaraq əvəzi ödənilmədən kəndlilərin istifadəsinə verilir... 5 may 1920-ci il - "Timofey Ulyantsev " zirehli qatarı Ağstafa və Poylu stan siyalarını tutub Gürcüstan sərhədlərinə çatır... 5 may 1924-cü il - Azərbaycan K(b)P-nm VI qurultayında S.M.Kirov Qa rabağın dağlıq hissəsinə muxtariyyət verilməsi ətrafında yaranan məsələlərə şübhəli münasibət bildirir... 5 may 1992-ci il - Milli Qəhrəman Kərim Məhəmməd oğlu Kərimov erməni yaraqlıları ilə döyüşdə həlak olur... 5 may 1992-ci il - Ağdamın Şelli, Çuxurməhlə və Xıdırlı kəndləri ermənilər tərəfindən atəşə tutulur. Dağıntılar və tələfat olur. Çuxurməhlə kəndi ərazisin dəki baş verən döyüşlər zamanı 2 nəfər azərbaycanlı qətlə yetirilir... 5 may 1994-cü il - Qarabağ döyüşlərində ağcabədili igidlər - Cavanşir Mu radxan oğlu Həsənov, Cabir Məmməd oğlu Şıxəliyev həlak olurlar... 5 may 2000-ci il - Ermənistan Təhlükəsizlik Şurasında keçirilən «Erməni xalqının milli təhlükəsizlik probleminə dair» sənədin müzakirəsi zamam Qara bağa ermənilərin köçürülməsi başlıca mövzu olur. Müzakirə zamanı MDB çər çivəsində «sıxılan və əzilən, tənha qalan» erməni millətinə yardım üçün xaricdəki icma başçılarına, kilsə rəhbərlərinə müraciət edilməsi qərara almır. Romadan ilk erməni ailəsi, iş adamı, «keşiş Albertinonun atası» Yeramuş Sarkisyan oğlu ilə birgə Xankəndinə gəlir. 2001-ci ilədək Y.Sarkisyan Xankəndidə yaşayır. Onun ardınca isə 2001-ci ilin aprelində İtaliyadan 26 erməni ailəsi Dağlıq Qa rabağa yaşamaq üçün yola düşür. Mayın 5-də keçirilmiş iclasdan sonra prezi dent Robert Köçəryamn imzası ilə Fransada, Amerikada (əsasən Kaliforniyada), İranda, Rusiya Federasiyasında, Argentinada, Livanda, Liviyada, Suriyada... ya şayan erməni icmasının başçılarına yardım diləyən məktublar göndərilir. Həmin 114 Azərbaycan faciələrinin təqvimi məktublardan biri 2000-ci il iyunun 9-da Parisdə nəşr olunan «La Vie» («Həyat») jurnalında çap olunur (nömrə 28, səh.2). Ümumiyyətlə, 1994-2001- ci illər ərzində işğal olunmuş Azərbaycan torpaqlarına xaricdən yaşamaq və s. məqsədlər üçün Fransadan, Livandan, Argentinadan, Sudandan, Liviyadan, Suriyadan, ABŞ-dan və s. ölkələrdən aşağıdakılar köçürülür: 1. FRANSA - Paris: 3 ailə (1995-ci ildə), 21 ailə (1992-ci ildə), 19 ailə (1999-cu ildə), 33 ailə (2000-ci ildə); - Marsel: 15 ailə (2000-ci ildə); - Lion: 8 ailə (2000-ci ildə); 2. LİVAN - Beyrut: 1998-ci ilədək 42 ailə Ermənistana gəlib. Onlardan 13 ailə 1999-cu ildə Xankəndinə köçürülür; 3. ARGENTİNA - Buenos-Ayres: 5 ailə (2000-ci ildə); 4. AMERİKA BİRLƏŞMİŞ ŞTATLARI - Nyu-Cersi: 7 ailə (1998-ci ildə); - Vaşinqton: 4 ailə (1999-cu ildə); - Kaliforniya: 11 ailə (1999-cu ildə), 4 ailə (2000-ci ildə); 5. SURİYA ƏRƏB RESPUBLİKASI - Dəməşq: 9 ailə (1996-cı ildə), 2 ailə (1997-ci ildə); 6. LİVİYA - Tripoli: 16 ailə (1995-ci ildə); 7. SUDAN - Xartum: 3 ailə (1999-cu ildə)... Qeyd: Bu adamların bir qismi Yerevan rəsmiləri tərəfindən ikili vətəndaşlıq sənədləri də alır. Ermənilər tərəfindən işğal olunmuş Dağlıq Qarabağ ərazisinə köçürülən bu ailələrin bir qisminin adları MKİ-nin (ABŞ), BND-nin (Alma niya), FTX-nin (RF) sənədlərində çəkilir. Onlar terrorçu qrupların tərkibində 1988-1994-cü illərdə Qarabağda baş verən terror aktlarında iştirak etmiş şəxs lərdir... 6 may 1905-ci il - Silahlı erməni quldurları Naxçıvan ərazisində azərbaycan lılara qarşı dəhşətli qırğın həyata keçirirlər... 6 may 1921-ci il - Bakıda Azərbaycan SSR-in lSovetlər qurultayı açılır... 6 may 1989-cu il - SSRİ Xalq Deputatlarının I qurultayı Moskvada öz işinə 115 Yüklə 10,91 Mb. Dostları ilə paylaş:
|