Kəlilə və DİMNƏ azərbaycan respublikasi prezidentiNİN İ Ş L ə r id a r ə s I n I N

etm iş,  fıtn ə lə ri y a tırm a ğ ı, h ü c u m la n   dayandırm ağı,  m ü h a rib ə  tə h lü k ə -  
lərini  arad an   q ald ırm ağ ı  lazım   b ilm işlər.  S ülh  v ə   danışıq  yo lu   ilə  h ə ll 
e d ilə   b ilə n   m ə s ə lə lə rd ə   öz  şahım   m ü h a rib ə y ə   sövq  e d ə n   v ə z ir  ə n   a x -  
m aq  v ə   ə n   lə y a q ə tsiz   v ə z ird ir.  O,  x ə y a n ə t  edib  işə  z ə r ə r   v u rm a q d a n  
b a şq a   h e ç   b ir   şeyə  y aram az.  Ç ünki  rü tb ə  sah ib lərin in   ə q li  q ılın cın d an  
iti  o lm alıd ır.  Q ılm cla  alın a b ilə c ə k   şeyləri  ağıl,  v ə  tə d b irlə   ə ld ə   e tm ə k  
m ü m k ü n   o ld u ğ u   h ald a,  m ə s lə h ə tlə   g ö rü lə  b ilə c ə k   işlə ri  ikiağızlı  q ı-  
lıncla  d a y e rin ə   y e tirm ə k  olm az.  Ü rəy i  q ü w ə tli,  beyni  k ü t  olan  a d a m - 
ların  səsi  g u r,  m ü h a k im ə si  d ay az o lduğu kim i,  g ü cü  çox,  ağlı  k əm  olan 
ad am ların   d a   h a y -k ü y ü   çox,  x eyri  az  olar.
M ən   sən in  x u d p ə sə n d  olduğunu,  xülya q ə d ə r şirin,  rö y a q ə d ə r ald a- 
dıcı  olan  b u   dünya  m alın a  h əris  v ə   m əftu n   olduğunu  g ö zəl  bilirdim . 
L akin o n la n  d em ə k d ə n  çəkinirdim ,  fıkirləşirdim , b ə lk ə  ö zün başa düşüb 
q ə flə t  yux u su n d an   ayılasan.  L akin  bunun  ə v ə z in d ə   sən   h əddini  aşdm. 
İndi  sənin b ə z i n ö q san lan n ı dem əy in , nə q ə d ə r cahil və n ad an  olduğunu, 
n ə   q ə d ə r  m u rd ar  işlə r  gördüyünü  açıb  g ö stərm əy in   vaxtı  çatm ışdır. 
M ən im   say a c a q la n m   d ery ad an   b ir  dam la,  dağdan  bir  z ə rrə   götürm ək 
m ə n z ə rə sin d ə   olacaqdır.  D ey ib lər ki,  sözü  işindən,  qövli  felindən üstün 
olan  v ə z ird ə n   padşah  ü çün  daha  təh lü k əli  h eç  b ir  şey  ola  bilm əz... 
D ünyada  söz  verib  e lə m ə y ə n  b ir k ə s  ilə  eləyib  sö y lə m ə y ə n  bir adam m  
fərqi  böyükdür.  S ən d ə  bu  x asiy y ət  vardır.  S ənin  d ilin   hünərindən 
üstündür.  Şir  sənin  d ed ik lərin ə  inanıb  yazıq  öküzü  m əh v   etdi.  D eyiblər 
ki,  n ə z ə riy y ə  təcrü b əsiz,  şəkil  m əzm unsuz, d ö v lə t ədalətsiz, dostluq  sə - 
daqətsiz, elm  hikm ətsiz,  sə d ə q ə  niyyətsiz, h ə y at əm n iy y ətsiz fayda verə 
b ü m əz.  T ə b iə ti  etibarilə  səx av ətli  v ə   ədalətli  olan  padşahın  vəziri  m ər- 
dim azar olsa, rə iy y ə t y e n ə  d ə  padşahın  sə x a v ə t v ə   əd alətin d ən   m əhrum  
olar,  m ə rh ə m ə t  qapıları  onların  ü zü n ə  bağlanar.  Bu,  içərisində  nəhəng 
yaşayan  s a f  v ə   şirin  su  hov u zu n a  b ə n z ə r  ki,  tə şn ə   olan  heç  bir  üzgüçü 
o n a əl  uzadıb  ayaq  b asm ağ a c ə sa rə t  etm əz...
Su qarşımda,  özüm toşno,  fəqot orda nohəng vardır.
X id m ə td ə  duran  sad iq  v ə   iş b ilə n  ad am ların   çoxluğu şahların z in ə - 
tidir.  S ən   is ə   istə y irsə n   ki,  sə n d ə n   b aşqa  şirin  y anında  h eç  kəs  o lm a- 
sın,  onun  ə n   yaxın  v ə   in an ılm ış  adam ı  y aln ız,  sən  olasan.  Lakin  öz 
x ey rin i  b aşq alarım n   b ə d b ə x tliy in d ə   ax tarm aq d an ,  sad iq   v ə  səm im i 
dostlarım   x ain   q ə lə m ə   v erib  m ə h v   etm ə k   v ə   bu  yol  ilə  h ö rm ət  və 
m ə n sə b   sah ib i o lm aq d an  dah a ax m aq  v ə  rə z il b ir şey d ü şü n m ək  m ü m -
kün  deyildir.  R iyakarlıqla  ib a d ə t  edib  savab  qazanm aq,  tü n d x a siy y ə t- 
lilik  v ə   zorakılıqla  q ad ın larla  dostluq  e tm ə k ,  z ə h m ə t  ç ə k m ə d ə n   e lm ə 
y iy ə lə n m ə k   olm az.  L akin  bu  sö h b ə tlə rin   faydası  yoxdur,  çünki  b i- 
lirəm ,  onlar  sən ə  tə s ir  e tm ə y ə c ə k .  M ə n im   sə n ə   v erd iy im   n ə s ih ə t  bir 
kişinin  bir  quşa  “Ə lacı  o lm a y a n   x əstə liy i  m ü a lic ə   e tm ə y ə   ç a lışm a ” 
sö y ləm əsin ə  oxşayır.  Ç ünki  ata la r deyib:
H ər bir dərdin  dərmanı,  olacı  var,
Lakin  yoxdur əlacı  maymaqlığın.
D im n ə  soruşdu:  -   O  h a d isə   necə  o lm u şd u r?
Rəvayət. 
K ə lilə  dedi: -  B ir d ə stə  m e y m u n  bir d a ğ d a  yaşayırdı.  B ir 
gün  u lduzlar  ş a h ı1  M ə ğ rib ə   ç ək ilib   ü fü q lə r  a rx asın d a  g iz lə n d ik d ə   v ə 
dü n y an m   üzünü  z ü lm ə t  p ə rd ə si  b ü rü d ü k d ə  şim al  k ü lə y i  öz  cilovunu 
qıraraq  dördnala  çap m ağ a  v ə   m ey m u n lar  ü z ə rin ə   h ü c u m   e tm ə y ə   b a ş - 
ladı.  Y azıq  m ey m u n lar soyuqdan  titrəy ir və  q ızışm aq  ü ç ü n   bir ç a rə   a x - 
tarırd ılar.  B irdən  o n ların   g ö z lə rin ə   işıqsaçan  b ir  a tə ş   b ö cəy i  sataşdı. 
E lə  b ild ilə r  ki,  oddur.  O   saat  ç ö r-ç ö p   y ığıb  onun  ü s tə   q o y d u lar vo  h ə r 
tə ro fd ə n   ü flə m ə y ə   başladılar.  O nların  q arşılarm d ak ı  ağ acda  b ir  quş 
otu rm u şd u .  M eym unlarm   bu  h ə rə k ə tin i  g ö rc ə k   h a y -k ü y   salıb  q ış q ır- 
m ağa  başladı  və  dedi:  -   B ö cək d ir,  qanadları  var,  g e c ə   vaxtı  çırağ a  o x - 
şayır,  am m a  od  d ey il,  nahaq  y ero   ü fləm əy in .  Ə lb ə ttə ,  m ey m u n lar  ona 
ə h ə m iy y o t  verm odilor.  Bu  zam an   oradan  k eço n   b ir ad am ,  quşa  dedi: 
Z ə h m ə t  çəkib  ö zü n ü   ə z iy y ə tə   salm a,  b u n lar  sə n in   sö z ü n lə   bu  işd ən   ol 
ç ə k ə n   d ey illər,  b ir  d ə   ki,  b e lə   adam lara  n ə s ih ə t  v e rm ə k   qılıncı  daşa 
vurm aq  və  şəkori  su  altın d a  g iz lə tm ə k   kim i  b ir  şeydir.
Q u ş  adam ın  sö z ü n ə   qulaq  asm adı,  ə k sin ə ,  atəş  b ö cəy in in   no  üçün 
işıq  v erd iy in i  dah a  yaxşı  başa  salınaq  üçün  enib  m ey m u n ların   y an ın a 
gəld i.  T u tu b  başım   üzdülor.  S ə n in   də  işin  b u n a   oxşayır.  H eç  vaxt  sözo 
b ax m ırsan   və  xey irx ah ların   n ə s ih ə tin ə   qulaq  asm ırsan .  A m m a  b ir  gün 
g ə lo c ə k   ki,  sən bu  h iy lə g ə rlik   v ə   riyakarlıq  ü z ü n d ən  b ə rk  peşm an  o la - 
caqsan.  O   vaxt  ü z -g ö z ü n ü   d id ib   ağlam ağın,  b aşın a  d ö y ü b   sinəni  c ır- 
m ağın  xeyri  o lm ay acaq d ır.  A ta la r  d eyiblər,  sonrakı  p eşm an çılıq   fayda 
v e rm əz,  necə  ki  o  n a m ə rd   ş ə rik ə   fayda  v erm əd i.
D im n ə  soruşdu:  -   O   n e c ə   o lm uşdur?
' U l d u z l a r ş a h ı   -  G ünəş.  M ütərcim
115  ( 3 ^ * -

---