Kəlilə və DİMNƏ azərbaycan respublikasi prezidentiNİN İ Ş L ə r id a r ə s I n I N

n ecə  olduğunu  öyrəndi.  S adəlövhün  düzlüyü  sübut  olundu,  h iy lə g ə rin  
x əy an əti aşkara çıxdı.  Q o ca çək d iy i əzab v ə  qorxuya, oğlunun tutduğu b u  
rüsvayçıhğa  davam   g ə tirə   b ilm əy ib   oradaca  öldü.  Qazı  h iy ləg ər  ş ə rik ə  
layiq c ə z a  v erd ik d ən  sonra atasm ın ölüsünü  onun dahna yükləyib  ş ə h ə r ə  
g öndərdi.  S adəlövh  isə  ö z  d o ğ ru lu ğ u  v ə  düzlüyü  sayəsində  qızılları  alıb  
ev lərin ə yollandı. B u m ə sə li on a g ö rə dedim  ki, hiylənin sonunun k ə d ə rli 
v ə  x əy an ətin  aqibətinin x ətərli o lduğunu biləsən... Ey D im nə, sən isə a ğ -  
lı  k əm lik d ə, ürəyi x əb islik d ə, h ə ris v ə  nadanlıqda o d ərə c ə y ə  çatıbsan k i, 
dil  onu təsv ir etm ək d ə aciz,  ağıl  o n u  tə s ə w ü r  etm əkdə gücsüzdür.  S ə n in  
m ə k r v ə  hiylonin dosta verdiyi  fayda göz qabağındadır.  L akin  elə g ü m an  
e lə   ki, b u n u n  ziyanı  sə n ə  d ə y m ə y ə c ək d ir,  sən  gül kolu kim i  ik i-ü zlü sən , 
gülünü  d ə rm ə k  istəy ən lərin  əli  tikanından qan a boyanır.  S ən in  v əfan d an  
fayda yoxdur.  Sən  ilan kim i  ikidillisən,  lakin  ilan səndən yaxşıdır.  Ç ünki 
sənin h ə r iki  dilindən z ə h ə r yağır.  D oğru deyiblor ki, arx v ə  çay suyu d ə -  
n izə tö k ü lən ə q ə d ə r şirin olar, ailə -  m ərd im azar adam  işə q an şan a q ə d ə r 
m ö hkəm   olar;  qardaşhq  v ə   dostluq  m əh əb b əti  -   ikiüzlü,  xain  v ə  alçaq 
adam lar  aray a  g irən ə  q ə d ə r  baqi  qalar.  M ən   h əm işə  səninlə  yaxm   o l- 
m aqdan qorxurdum .  A lim lərin  sö zləri tez -te z  yadım a düşürdü. O nlar d e - 
y ib lər ki,  fısq ü -fıcu r tö rəd ən lər, rəzil v ə alçaq adam lar dost v ə  qohum  o l- 
salar belə, y e n ə  onlardan qaçm aq  lazım dır.  R əzil v ə  xain ad am lan n  d o st- 
luğu ilan tə rb iy ə  etm ək  kim i bir şeydir.  İlana sahibi nə q ə d ə r h ö rm ət edib 
yaxşı qulluq etsə,  fərqi yoxdur;  y e n ə  d ə xoş günlərin birində  ilan,  sah ib i- 
nin  işıqlı  gününü  qaranlıq  g e c ə y ə   çev irər  və  öz  vəfasızlığını  büruzə  v e - 
rər.  Z ahirən  bəzi  x a siy y ətlərin ə  g ö rə  pis  görünsə  də,  y e n ə   də  ağılh 
adam larla dostluq etm ək , onun əq l v ə  kam alından, bilik və təcrü b əsin d ən  
istifadə etm ə k   lazım dır.  X oşa g ə lm ə y ə n   nalayiq  h ərək ətlərin d ən   isə q o - 
runm aq  olar.  Lakin  cahil  v ə   nadan  adam lardan  qaçm aq  lazımdır.  Ç ünki 
onlardan pislikdən başqa heç bir şey  g ö zləm ək  olm az.  O nlarla dostluq e t- 
m əy in   n əticəsi  peşm ançılıq  v ə   rüsvayçılıq  gətirər.  Sən  o  adam lardansan 
ki,  o n lan n   zəh ərləd iy i  havanın  ü fu n ətin d ən   v ə   təbiətlərinin  fıtnəkarlı- 
ğından  m in   fə rsə n g lə rle'  uzaq d an   qaçm aq  lazım dır.  Səndən  necə  üm id 
v ə  k ə ra m ə t g ö zləm ək  o lar ki, sə n ə  h ö rm ət v ə  şöhrət qazandıran, səni h ə r 
yerdə  əzizləy ib   y ü k sə k lə rə   qaldıran,  onun  dövləti  sayəsində  göylərə 
m eydan  oxuduğun  bir  şahın  başına  bu  oyunu  açdın  və  verdiyi  ənam lar 
qarşısında o n u  bu  cür cəzalandırdm .
' B i r   f ə r s ə n g -   tə q rib ə n   6 -7   kilo m etrd ir.  M ütərcim .
Şum  üzündo qalmamış  bir zərro  do  şərm ü-həya,
Yoxdu  qəlbindo  sənin bir damla  da rəhm ü-vəfa.
S ənin  işin  bir  tacirin  ə h v a la tın a   o x şa y ır  ki,  o  dem işdir:  “siçan  yüz 
b a tm a n 1  d əm ir  y e y ə n   bir  ö lk ə d ə   çalağ an   10  batm an   g ə lə n   b ir  uşağı 
aparsa,  təəccüblü  d e y il” .
D im n ə  soruşdu:
-   O   necə  o lm uşdur?
R ə v a y ə t.  K ə lilə   dedi:
-  B elə nəql  e d irlə r ki,  o  q ə d ə r də  d ö v lətli  o lm ay an   bir tacir b ir gün 
sə fə rə   çıxm aq  istəd i.  O nun y ü z  batm an  d ə m iri  vardı.  A p arıb   d o stla rın - 
dan  birinin,  ev in d ə  əırıan ət  q o ydu  və  q a y ıd an a  q ə d ə r  onu  saxlam asını 
xahiş  etdi.  L akin  tacir  sə fə rd ə n   qayıdana  k im i,  d o stu   d əm iri  satıb  p u l- 
larını  da  x ərcləd i.  B ir  m ü d d ə t  k eçd ik d ən   so n ra  ta c ir  g ə lib   d əm iri  is - 
tədi.  D ostu dedi:  -   M ən   sən in  d əm irin i  ev in  k ü n c ü n ə   q o y m u şd u m ,  d e - 
m ə  orada  siçan  yuvası  var  im iş.  Bir v ax t  x ə b ə r tu td u m   ki,  siçan  ta m a - 
m ilə  dom iri  y ey ib -q u rtarıb .  T a c ir  cavab,  v erdi  ki,  s ə n   doğru  d cy irso n , 
eşitm işom   ki,  siçanın  d ə m ird ə n   yam an  xo şu   g ə lir  v ə   d ə m ir  iiçün  s i- 
çanın  d işlə rin d ə n   dah a  dohşotli  heç  b ir  şey  yoxdur.
Ev  sahibi  sevindi  v ə   elə  bildi  ki,  dostu,  d o ğ ru d an   da,  onun  sö z lo ri- 
nə  inam b  d ə m irin d ə n   ə l  çək m işd ir.  O n a  g ö rə   dedi:  -   B u  g ü nlük  qal, 
ın ən im   qonağım   ol,  uzaq  sə fə rd ə n   golibsən.
T a c ir dedi:  .  -   S abah  g ə lə rə m .
T a c ir  k ü ço y ə  çıxarkon  dostunun  b alaca  oğ lu n a  rast  goldi  vo  onu 
aparıb  ctibarlı  b ir y erdo  gizlotdi.  Sabahısı  gün  d o stu g ilo   g ə ld ik d o   onun 
bork  n arah at  o ld u ğ u n u ,  o ğ lu n u   tapm aq  ü çün  ş ə h ə rd ə   c a r  çok d ird iy in i 
bildi  vo  dedi: 
M on  d ü n ən   sizdon  çıx a rk ə n   bir  çalağ an ın   b ir  uşaq
apardığını  gördüm ,  b o lko  sə n in   oğlun  im iş?
D ostu qışqıraraq  dedi: -  Son  n ə üçün  ağ ıla b atm ay an   y alan lar d a n ı- 
şırsan,  çalağan  da  uşaq  ap ararm ı?  T a c irg ü lü b   dedi: -  S içan yüz batm an 
d ə m ir  ycyo  b ilən   b ir  şo h ə rd ə ,  çalağan  on  b atm an   golon  bir  uşağı 
aparsa,  tooccüblü  deyil.
D o stu   m əso lo n in   n ə   y e rd ə   o lduğunu  b a şa   düşüb  dedi:
S içan  dom iri  y e m ə m işd ir,  uşağı  g ə tir,  d ə m irin i  apar.
1  Batm an  -   çəki  vahididir.  M ü x to lif yerlərd ə  vo  m ü x to lif d övrlordo  b ir-b irin d o n  
forqlonm işdir.  Şah  batm anı,  T obriz  batm anı  v ə  sairə  vardır.  T oxm inon.  3 -4   kiloqram a 
borabordir.  M ütəırim .

---