Microsoft Word miqrasiya kitab doc
Yüklə 423,05 Kb. Pdf görüntüsü
|
146 miqrasiyasına qısa tarixi ekskursiya etsək, tarixçilərdən öyrənə bilərik ki, ilk dəfə amerikaya qədəm qoyanların bəziləri (burada avropalılar nəzərdə tutulur) öz dini inanclarını həyata keçirmək azadlıqlarını axtaranlar olublar. 1620-ci ildə sonradan zəvvarlar kimi tanınan və Avropada dini təqiblərə məruz qalan təxminən 100 nəfərlik qrup (bəzi mənbələrdə 102 nəfər göstərilir) indiki Pilmut (Massaçusets ştatında yerləşir) yaşayış məskəninə gələrək orada koloniya yaratmışlar. Onlar öz arxasınca dini azadlıq axtaran çox böyük bir qrupu gətirmişlər, hansılar ki, Massaçusets Körfəz Koloniyasını yaratmışdılar. Bəzi hesablamalara görə, 1630-1640-cı illər arasında 20 min nəfər Puritan bölgəyə miqrasiya etmişdir. 170 1638-ci ildə isveçlilərin Amerikaya miqrasiyası başla- mışdır. Pilgrimlərdən (zəvvarlardan) fərqli olaraq, isveçlilər dini təqiblərə məruz qalanlar deyildilər, onlar İsveç hökuməti tərəfindən təşkil olunmuş kolonial qrup idi. 171 İmmiqrantların çox böyük əksəriyyəti iqtisadi imkanlar axtaranlar olmuşlar. Avropada bəzi cinayət törədənlər, cinayətdə təqib olunanlar da Amerikada sığınacaq qazanmışlar. Bundan əlavə minlərlə ingilis məhkumları muzdlu nökərlər kimi Atlantik okeanından keçməklə Amerikaya göndərilib. 172 İmmiqrantların digər bir qrupu isə kolonializm dövründə Qərbi Afrikadan gələn qullar olublar. Amerika quldarlığı barədə ilk qeydlər 1619-cu ildə Virginiya ştatının Ceymstaun şəhərində məcburən köləliyə məhkum olunmuş təqribən 20 nəfər Afrika qulunun adını göstərir. 173 1680-ci ildə America koloniyalarında təxminən 7 min nəfər Afrika qulu var idi. 1790-cı ildə onların 170 U.S. IMMIGRATION BEFORE 1965. http://www.history.com/topics/u- s-immigration-before-1965 171 USA Immigration History. European Migration. http://www.rapidimmigration.com/1_eng_immigration_history.html 172 Yenə orada. 173 U.S. IMMIGRATION BEFORE 1965. Immigration in the Colonial Era. http://www.history.com/topics/u-s-immigration-before-1965 147 sayı, bəzi hesablamalara görə, yeddi yüz min nəfərə çatmışdı. 1808-ci ildə Kongress Amerikaya qulların idaxlını qanunla qadağan etmişdi, lakin praktiki olaraq işlər həyata keçirilirdi. ABŞ-da 1861-1865-ci illərdə baş vermiş vətəndaş müharibəsi təqribən 4 milyon nəfər qulun azad olunması ilə nəticələndi. 174 Dəqiq rəqəmlər bəlli deyil, ancaq belə güman olunur ki, XVII- XIX əsrlər arasında bey yüz mindən altı yüz əlli min nəfərə qədər afrikanlı Amerikaya gətirilmiş və qul kimi satılmışdır. 175 1815-1865-ci illər arasında Amerikaya qədəm qoyan yeni gələnlər arasında Şimali Avropa və Qərbi Avropadan olanlar üstünlük təşkil edirdi. 1840-cı ildə Amerika immiqrantlarının demək olar ki, yarısı İrlandiyadan gəlmə idilər. 176 Belə bir araşdırma məlumatı var ki, Avropalılar və Afrikalılar daha çox 1500-1840-cı illər arasında Amerikaya qədəm qoymuşlar. Onlar Şimali Amerikada, Cənubi Amerikada və Karib hövzəsində məskunlaşmışlar. Bu illər ərzində Avropalılar milyonlarla Qərbi Afrikalını məcburi əməyə məhkum etmişlər və ABŞ-a gətirərək onları şəkər, pambıq və tütün plantasiyalarında işlətmişlər. 177 1793-cü ildə Afrika qul üsyançıları ilk müstəqil Karib hövzəsi dövləti olan Haitini yaratmışlar. 178 1840-1880-ci illər arasında Avropadan yeni bir qrup ABŞ-a miqrasiya etmişdir. Bunlar britaniyalıların təqiblərinə məruz qalmış və aclığa düçar olmuş irlandiyalılar idilər. ABŞ-da onlar fabrik işçilərinə çevrilmişlər, dəmiryolları və kanallar tikintisinə kömək edirdilər və əmək hərəkatının 174 U.S. IMMIGRATION BEFORE 1965. Immigration in the Colonial Era. http://www.history.com/topics/u-s-immigration-before-1965 175 Yenə orada. 176 Yenə orada. 177 A brief History of Immigration to the United States. Prepared by Alan Singer, Department of Curriculum and Teaching. Hofstra University School of Education. http://people.hofstra.edu/alan_i_singer/294%20Course%20Pack/6.%20Imm igration/115.pdf 178 Yenə orada. 148 iştirakçıları idilər. Skandinaviyalılar geniş şəkildə orta şərqdə yerləşmişdilər. 179 İrlandiyalılar ölkənin şərq sahillərinə sığınırdılar. 1820- 1830-cu illər arasında 4,5 milyon nəfər irlandiyalı ABŞ-a emiqrasiya etmişdir. 180 1800-cü illərin ortaları dövründə kifayət qədər Asiyalı ABŞ-a emiqrasiya etmişdir. 1850-ci illərə qədər 25 min nəfər çinli miqrant köç etmişdir. 181 1850-ci ildə ABŞ-da 2,2 milyon nəfər miqrant qeydə alınmışdır. Bu, demək olar ki, ölkə əhalisinin təxminən 10 faizi demək idi. 182 1880-1920-ci illər arasında, kəskin urbanizasiya və sənayeləşmə zamanında Amerika 20 milyondan çox immiqrant qəbul etmişdir. 1890-cı illərin başlanğıcında ABŞ-a gələnlərin çox hissəsi Mərkəzi, Şərqi və Cənubi Avropadan idilər. 1920-ci ilə olan məlumata əsasən, italyanlıların sayı 4 milyon nəfərdən ibarət idi. 1880-1920-ci illər arasında 2 milyon yahudi ABŞ-a köç etmişdir. 183 Almanlar da müharibələrdən və inqilablardan əziyyətlərə düçar olaraq ABŞ-a mühacirət etmişlər. Çoxlu sayda almanlar təcrübəli işçilər olmuşlar və onlar yeni şəhərlərdə məskunlaşmışlar. Hal-hazırda onlar böyük bir etnik qrupa 179 A brief History of Immigration to the United States. Prepared by Alan Singer, Department of Curriculum and Teaching. Hofstra University School of Education. http://people.hofstra.edu/alan_i_singer/294%20Course%20Pack/6.%20Imm igration/115.pdf 180 U.S. IMMIGRATION BEFORE 1965. Immigration in the mid-19-th century. http://www.history.com/topics/u-s-immigration-before-1965 181 Yenə orada. 182 Chiamaka Nwosu, Jeanne Batalova, and Gregory Auclair. Frequently Requested Statistics on Immigrants and Immigration in the United States. 28 april 2014. http://www.migrationpolicy.org/article/frequently-requested- statistics-immigrants-and-immigration-united-states 183 U.S. IMMIGRATION BEFORE 1965. European Immigration: 1880- 1920. http://www.history.com/topics/u-s-immigration-before-1965 Yüklə 423,05 Kb. Dostları ilə paylaş:
|